Patates 5 TL Sınırında

Patatesi don vurunca fiyatlar arttı, pazarda kilo 3.5-4 liraya çıkarken, kimi marketlerde kilo 4.99 ile neredeyse 5 liraya oldu. Aşırı yağmur etkisiyle yeni patatesin gecikecek olması, fiyatları daha da artırabilir.

Nafiz Varışlı, 20 yıllık pazarcı ve birkaç yıldır sadece patates ve soğan satıyor. Varışlı son 1 ayda patates fiyatlarında ciddi artış olduğunu söylüyor, endişesi geçtiğimiz yılki gibi fiyatların yeniden 5 TL olması. 

Varışlı’nın geçen hafta kilosunu 3 liraya sattığı patates, bu hafta 3.5 liraya pazarda. Al Jazeera’den Melis Kobal'a konuşan Varışlı’ya göre patatesi don vurdu, yeni patates çıkana kadar fiyatlar yükselir:

“Halde fiyatlar yüksek. Halde patatesin kalitesine göre kilosu 2-3 arasında değişiyor. Biz de 3-3.5 arasında satıyoruz. Bu vatandaş için yüksek bir fiyat. Bu fiyatlarla satış yapmak zor.”

Pazarda kilosu 3.5 TL’ye ulaşan patatesin fiyatı, marketlerde ise 5 liraya yaklaştı, İstanbul’daki marketlerde patates filesinin kilosu 4.99 liraya kadar çıkıyor.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin açıkladığı üterici-market fiyatlarında şubat ayında fiyatı en çok artan ürün patates olmuştu. Mart ayında da patatesteki yükseliş sürdü. TÜİK'in Mart ayı enflasyon rakamlarına göre patates yüzde 21,25 ile fiyatı en çok artan dördüncü ürün. Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar bu artışı şöyle açıklıyor:

“2014'te yaşanan dondan etkilenen ürünlerden biri de patates. Özellikle Ödemiş’te dondan zarar gören patateste yaşanan kayıp, fiyatlara yansımıştır. Don nedeniyle patates fiyatlarında özellikle Şubat ayında artış yaşandı.”

'Suriye ve Irak'a ihracat arttı'

İstanbul Yaş Meyve Sebze ve Bostan Komisyoncuları Derneği Başkanı Nevzat Dayan da hava şartları nedeniyle üretim sorunları yaşandığını söylüyor. Al Jazeera ’ye konuşan Dayan Suriye’deki savaş nedeniyle orada üretimin durduğunu, bölgeye ihracatın arttığını bunun da iç pazarda satılan patatesi kıstığını anlatıyor.

İstanbul Yaş Meyve Sebze ve Bostan Komisyoncuları Derneği Başkan Yardımcısı Muhittin Baran da fiyatlardaki yükselişte Suriye ve Irak etkisini vurguluyor:

“Patatesin yükselmesinin sebebi tamamen üretim ile ilgili. Irak ve Suriye’de savaş olunca buradan patates oraya gidiyor, kamplar için patatese talep var. Benim Ukrayna’da da işlerim var. Ukrayna’dan da Irak’a patates dolu 20-30 tır çıkıyor. 10 ay önce halde 70-80 kuruşa sattığımız patatesin kilosu şimdi 2-2.5 TL’ye çıktı.”

Patateste geçtiğimiz yıl da fiyatlarda ciddi oranda bir yükseliş yaşanmış, patatesin kilosu 5 liraya çıkmıştı. Geçen yılki yükselişte patatesteki üretim azlığı etkiliydi. 2013’te patates üretimi yüzde 18.2 azaldı. 2013’te patates eken çiftçi azaldı, rekolte düştü ve başlangıçta yüksek bir fiyat oluştu. Fiyat yükselince fiyatların daha da artacağı beklentisiyle depocuların malı ellerinde tuttu.

'Depolar dolu, tüccarlar rant peşinde'

2014’te ise üretim bir önceki yıla göre yüzde 5 artış gösterdi. Üreticiler piyasada patates sorunu olmadığı görüşünde. Türkiye’de üretilen patatesin yüzde 80’ini depolayan Nevşehir’in eski Ziraat Odası Başkanı Mustafa Ekiz’e göre depolarda mal var, patatesin depo çıkış fiyatı 2 TL civarında. Al Jazeera ’ye konuşan Ekiz, aracıların don olayını bahane ederek fiyatta spekülasyon yaptığını düşünüyor:

“Stokta mal var. Şu an gördüğümüz bu seneki en yüksek fiyat. Söylentiler fiyat yükseltti, ortada satış yok.”

Yeni patates gecikecek, fiyat artabilir

Ekiz bu yıl Ödemiş’te yaşanan don ve aşırı yağmurların yarattığı etkiyle yeni patatesin gecikeceğini de vurguluyor. Bu da patatesin daha da pahalanmasına yol açabilir:

Kaynak: Al Jazeera