CHP'de Kurultay Zamanı! 104 Sene Önceki Sivas Kongresi'nin CHP'nin İlk Kurultayı Olduğunu Biliyor Muydunuz?
Türkiye'nin en önemli gündemlerinden birisi CHP'deki Kurultay yarışı.
Mevcut Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu ile yola devam mı edilecek yoksa Özgür Özel CHP'nin yeni lideri mi olacak birlikte göreceğiz.
Cumhuriyet Halk Partisi'nin resmi olarak 9 Eylül 1923'te kurulduğu ifade edilir.
Buna karşın Parti'nin gerçek anlamda kurulum hamlesi bu tarihten 4 sene önce 4 Eylül 1919'da Sivas'ta atıldı.
Öyleyse gelin CHP'nin son kurultayı öncesi ilk kurultayında neler yaşanmış birlikte inceleyelim.
Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkarak Milli Mücadele'yi başlattı. Paşa'nın şimdiki hedefi ise Anadolu'da kuvvetli bir teşkilatlanmayı sağlayıp halkı kendi etrafında kenetlemekti.
Samsun'un ardından Havza ve Amasya'ya giden Mustafa Kemal Paşa, Amasya genelgesinde 'Milletin İstiklalini Yine Milletin Azim ve Kararı Kurtaracaktır' ifadeleriyle milleti topyekun bir mücadeleye çağırdığının işaretini verdi.
Amasya'nın ardından sıradaki durak Erzurum'du.
Erzurum'da özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki yerel idareci ve kanaat önderleriyle bir araya gelen Mustafa Kemal Paşa, bu kongrede özellikle bölgedeki yerel dinamiklerin Milli Mücadele'ye katılması için gerekli anlaşmaları yaptı.
Erzurum Kongresi sonrası teşkilatlanma için geriye bir adım kalmıştı.
Tüm yurtta kendi iç yapılarıyla örgütlenen yerel direniş unsurlarını tek bir çatı direniş örgütünde bir araya getirmek.
Bu büyük birleşmenin gerçekleştiği yer olarak Sivas seçildi.
4 Eylül 1919'da Sivas'ta tüm direniş örgütlerinin temsilcilerinin katılacağı büyük bir kongre toplanmasına karar verildi.
Batı ve Orta Anadolu'dan gelen delegelerin katılımıyla Sivas Kongresi ulusal bir kimliğe kavuşmuş oldu.
Sivas Kongresi öncesi Anadolu ve Rumeli'deki direniş örgütleri ayrı ayrı çalışma yürütüyordu. Herkes belli bir teşkilatlanma olmaksızın kendi imkanlarıyla düşmana karşı direnmeye çalışıyordu. Sivas Kongresi'nin en önemli özelliği tüm direniş örgütlerinin tek bir çatıda toplanması oldu.
Kongre kararlarının en önemli maddelerinden olan bu konu, zabıtlara şu cümlelerle geçti:
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin 4 Eylül 1919 tarihinde Sivas’ta toplanan Genel Kongresi tarafından, mukaddes maksadı takip ve genel teşkilatı idare etmek için bir Heyet-i Temsiliye seçilmiş ve köylerden il merkezlerine kadar bütün millî teşkilatlar takviye edilmiş ve birleştirilmiştir.
Bu ifadelerin tek bir anlamı vardı:
Artık direnişçiler sahipsiz değildi. Çatı bir yapı inşa edilmişti. Artık tüm direniş grupları bu noktadan yönlendirilebilecek ve güçleri birleşebilecekti.
Bu aynı zamanda, Milli Mücadele'nin kurumsal bir çerçeveye oturması açısından da çok önemliydi.
Sivas'ta birleşen direnişçiler, 8 ay sonra Ankara'da Savaş Meclisi'ni açacaktı.
Mustafa Kemal Paşa, zaferden sonra yaptığı birçok konuşmada "Biz Cumhuriyet'i Sivas'ta Kurduk" ifadesiyle bu kongrenin kıymetini en net şekilde özetledi.
Sivas'ta birleşen direniş örgütleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldıktan sonra Halk Fırkası ismiyle bir parti hüviyetine büründü.
Bu demek oluyordu ki Cumhuriyet Halk Partisi'nin temelleri Milli Mücadele'nin direniş örgütlerine dayanıyordu.
Bundan dolayı Sivas Kongre'sinin CHP'nin İlk Kurultayı olduğu sıklıkla vurgulanır.
27 Aralık 1919'da Ankara'ya gelen Mustafa Kemal Paşa, Sivas'ta birleştirdiği direniş örgütlerini Nisan ayında Ankara'ya çağırdı.
23 Nisan 1920'de Ankara'da açılan Savaş Meclisi, Milli Mücadele'nin silahlı safhasının da başlangıcı oldu.
Burada asıl kritik olan ise Sivas'ta birleştirilen tüm direniş örgütlerinin artık lider olarak İstanbul hükümetini ve padişahı değil Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni görmeleriydi.
Anadolu'nun ortasında yeni bir yönetim artık fiilen kurulmuştu.
Günümüzde büyük kalabalıklarla coşkulu kurultaylar yapan CHP'nin aslında en görkemli kurultayı 1919'un Eylül ayında Sivas'ta bir araya gelen bir avuç vatansever insanın düzenlediği kongreydi.
CHP her ne kadar kuruluş yılını 1923 olarak ifade etse de aslında Parti'nin köklerinin Milli Mücadele'ye ve Sivas Kongresi'ne dayandığı da ayrı bir gerçek.
Bakalım Cumhuriyet Halk Partisi'nin yeni kurultayları da tıpkı geçmiştekilerin bıraktığı gibi izler bırakabilecek mi?
Yorum Yazın