BM'deki Srebrenitsa Tasarısına Rusya'dan Veto
Srebrenitsa katliamını soykırım olarak niteleyen ve kınayan BMGK tasarısı, çoğunluk tarafından kabul edilse de Rusya tarafından veto edildi.
1995 yılında Sırplar tarafından Bosna-Hersek’in Srebrenitsa kentinde katledilen 8 bin 372 Boşnak’ın anılması amacıyla hazırlanan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) bir kınama metni oylandı. Oylama sonucunda 15 Güvenlik Konseyi üyesinden 10’u Srebrenitsa katiamını soykırım olarak tanımlayan ve kınayan metni onayladı. Çin, Venezuela, Angola, Nijerya çekimser oy kullandı. Konseyin daimi üyesi Rusya ise metni veto etti.
Rusya’nın BM Temsilcisi Vitali Çurkin tasarıyı “Çatışmacı, siyasi ve yapıcı olmayan bir metin” olarak tanımladı.
Tasarı katliamın 20. Yılı sebebiyle BMGK’ya getirilmişti. Rusya bu metin yerine daha genel ifadeler kullanan ve Bosna savaşını toplu halde kınayan bir metin istiyordu.
Tasarıda 'Srebrenitsa'da işlenen soykırım ve bu savaşta işlenen kanıtlanmış tüm savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar en sert biçimde kınanır' ifadesi yer alıyordu. Kabul edilmesi durumunda BMGK kararıyla da Srebrenitsa'da soykırım işlendiği kabul edilmiş olacaktı.
Uluslararası Adalet Divanı ve eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, daha önce Srebrenitsa'da işlenen suçları soykırım olarak nitelendirmişti.
Tasarının kabul edilebilmesi için 15 üyeli Konsey'de 9 üyenin lehte oy kullanması ve beş daimi üyeden herhangi birinin (ABD, Rusya, Çin, Fransa, İngiltere) tasarıyı veto etmemesi gerekiyordu.
Uluslararası Adalet Divanı ve eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, daha önce Srebrenitsa'da işlenen suçları soykırım olarak nitelendirmişti.
İngiltere: Bu bir soykırım
İngiltere'nin tasarısında, Bosna Hersek'te uzlaşı için Srebrenitsa'da yaşananların soykırım olarak kabul edilmesinin gerektiği vurgulanarak suçun mahkemeler tarafından nitelendirilen tanımı olan 'soykırım' terimini kullanmanın reddinin uzlaşıyı engelleyeceğine işaret ediliyor.
Srebrenitsa'da soykırımın engellemesi konusunda başta BM olmak üzere uluslararası toplumun başarısızlığına değinilen tasarıda, bu tür olayların gelecekte yaşanmaması için önleyici tedbirler alınması gereğine vurgu yapılıyor.
İzzetbegoviç: Hakikat istikrarın sağlayıcılarıdır
Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi'nin Boşnak üyesi Bekir İzzetbegoviç de BM Güvenlik Konseyi Dönem Başkanı, Yeni Zelanda'nın BM Daimi Temsilcisi Gerard van Bohemen'e gönderdiği mesajda, tasarının Bosna Hersek'in istikrarına zarar verebileceği iddialarını reddederek, 'Hakikat ve adalet, barışın ve istikrarın düşmanı değildir. Aksine onlar, barışın ve istikrarın sağlayıcılarıdır' ifadesini kullanmıştı.
BM Güvenlik Konseyi toplantısında ayrıca, BM Genel Sekreter Yardımcısı Jan Eliasson ve BM İnsan Hakları Yüksek Komisrei Zeyd Ra'ad el-Hüseyin de konuşma yapacak.
BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon geçen hafta yaptığı konuşmada, masum sivilleri korumak için kurulan BM'nin Srebrenitsa'da sorumluluğunu yerine getiremediğini anlatarak, 'BM Genel Sekreterliği, BM Güvenlik Konseyi ve üye ülkeler bu utancı paylaşıyor' demişti.
Srebrenitsa'da ne olmuştu?
Bosna'daki savaş sırasında, BM'nin güvenli bölge ilan ettiği Srebrenitsa, 11 Temmuz 1995'te Ratko Miladiç'e bağlı Sırp birlikleri tarafından işgal edildi. İşgal üzerine BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, Sırplara teslim edildi.
Otobüs ve kamyonlara bindirilen Boşnaklardan 8 bin 372'si götürüldükleri ormanlık alanlarda, fabrikalarda, depolarda katledildi. Katledilenlerin cenazeleri ülkedeki çeşitli toplu mezarlara gömüldü.
Soykırımda katledilenlerin bir kısmının cesedine bugüne kadar hâlâ ulaşılamadı.
Kaynak: AA / Reuters