Son Zamanlarda İsimlerini Çokça Duymaya Başladığımız Türkiye İşçi Partisi'nin Hikayesi
14 Mayıs 2023 Seçimleri'nin önemli aktörlerinden birisi haline gelen Türkiye İşçi Partisi, geçmişte de az milletvekili ile etkili muhalefet yapan bir partiydi. 1965 Seçimleri'nde 15 milletvekili kazanmayı başaran TİP, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde temsil edilen ilk sosyalist parti olmayı başarmıştı.
Adaylarıyla Ses Getiren Türkiye İşçi Partisi'nin Tarihinde Bir Yolculuk Yapmaya Hazır mısınız?
1961 Anayasası'nın oluşturduğu özgürlükçü iklim sayesinde kurulan Türkiye İşçi Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi ve Adalet Partisi gibi büyük partilerin yanında pek şans verilmeyen bir siyasi hareketti.
İşçi Sınıfıyla aydınları buluşturma amacı taşıyan bu parti, tüm ülkede hızla örgütlenerek 1965 genel seçimlerine hazırlandı. Demokrat Parti döneminde özellikle sol hareketlere yönelik baskıların çok yoğun olduğu düşünüldüğünde, sosyalist bir siyasi partinin seçimlere katılması taraflı tarafsız herkesi heyecanlandırdı.
10 Ekim 1965 Genel Seçimleri'nde 350 bin oy almayı başaran Türkiye İşçi Partisi, kullanılan oyların yaklaşık %3'lük bölümünü hanesine yazdırmayı başardı.
Elde ettiği bu sonuçla ve o dönemdeki seçim sistemi sayesinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne 15 milletvekili sokmayı başardı TİP.
O dönemde 450 kişiden oluşan parlamentoda 15 milletvekili ile temsil edilmek büyük bir temsil başarısı olmasa da; Türkiye tarihinde ilk kez bir sosyalist partinin Parlamento'ta bulunacak olması büyük bir sembolik değer taşıyordu.
15 kişilik TİP grubunun içinde Türkiye'nin sol geleneğinin önemli temsilcileri yer alıyordu. Bunların içinde Mehmet Ali Aybar, Behice Boran, Çetin Altan gibi tanınmış isimler de vardı.
Sayısı az ama niteliği yüksek olan bu grup, TBMM'ye renk getirdi.
Genel Kurul'da kendilerine özel bir bölge verilmediği için topluca ayakta duran, kendilerine özgü eylemler yapan TİP milletvekilleri, özgün siyasi duruşlarıyla hem CHP'li hem de AP'li milletvekilleri tarafından ilgiyle takip edildiler.
Türkiye'de 1960'lı yılların sonundan itibaren sosyalist akımların güç kazanması, TİP'i daha fazla cazibe merkezi haline getirdi.
Ancak bu cazibe merkezliği, TİP'i aynı zamanda da hedefe koyuyordu.
TİP'in %3 oy oranıyla meclise 15 vekil sokması, seçim barajı tartışmalarını da o günlerde getirdi.
TİP'li milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması istendi, Çetin Altan darp edildi.
Anayasa Mahkemesi'ne TİP'in kapatılması için dava açıldı ama bu dava reddedildi.
12 Mart 1971 Darbesi sonucu TİP'in 5 buçuk yıllık Parlamento macerası sona erdi. Sıkıyönetim kanunları ile TİP kapatıldı. Milletvekilleri tutuklanıp hapse atıldı.
12 Mart sonrası büyük baskılara maruz kalan, liderleri tutuklanan TİP; parti içi bölünmelerin de getirdiği yeni krizlerle daha fazla saldırdı.
1965'de %3 oy alan parti, 1977'de sadece %0,20 oy alabildi.
TİP'in dramatik hikayesinin yeniden canlanması içinse 40 sene geçmesi gerekecekti.
Türkiye İşçi Partisi, 7 Kasım 2017 tarihinde Erkan Baş liderliğinde yeniden kuruldu. Erkan Baş'ın yanı sıra HDP'den istifa eden Barış Atay ve Ahmet Şık ile CHP'den istifa eden Sera Kadıgil'in bu partiye katılmasıyla TBMM'de dört TİP milletvekili olmuş oldu.
Tıpkı 58 sene önce olduğu gibi bugün de TBMM'de az kişi olmalarına rağmen yaptıkları yüksek tondan muhalefet ve iktidara karşı sert eleştirileri ile sürekli gündemde yer bulan bir parti TİP.
Ancak özellikle seçim sürecinde, partilerinden milletvekili adayı olan tanınmış isimler ile konuşuluyorlar.
Oyuncu Mehmet Aslantuğ, gazeteci İrfan Değirmenci, tiyatrocu Serhat Özcan gibi isimler Türkiye İşçi Partisi'nin milletvekili adayları olacak.
TİP tanınan isimler ile kamuoyunda daha çok yer bulurken; partinin üyeleri de son dönemde epey arttı. Özellikle CHP'nin boş bıraktığı ifade edilen 'sol cenahta' TİP'in varlığı bu sosyal demokrat ve sosyalist kitlelerde bir heyecan uyandırdı.
Ancak TİP'in özellikle sosyal medyada bulduğu karşılığın sandık sonuçlarına yansımayacağını düşünenler de vardı. Bu görüşlere göre TİP, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndan ayrı olarak kendi listeleriyle seçimlere girme kararı verdiği şehirlerde böleceği oylarla iktidara milletvekili kazandırabilir.
Özellikle HDP kanadından TİP'e bu yönde tepkiler yükselmeye devam ediyor. Sosyal medyada HDP'liler, TİP'in bazı şehirlerde HDP ile ortak listede seçimlere katılmamasını eleştiriyor.
TİP ise bu eleştirilere karşı; "bizim kendi özgül ağırlığımız var. HDP'nin oy alamadığı şehirlerde biz oy alabiliriz. HDP'nin güçlü olduğu şehirlerde aday çıkartmayacağız." ifadeleriyle bu eleştirileri yanıtlıyor.
Alınan son kararların ardından TİP ve HDP; bazı şehirlerde ortak bazı şehirlerde ayrı listelerle seçimlere katılacak.
1965 Seçimleri'nde %3 oy alarak Meclis'e 15 milletvekili sokan TİP'in, 14 Mayıs 2023'te nasıl bir netice alacağını ise hep birlikte göreceğiz.
İlginizi çekebilir:
👇
Yorum Yazın
Düzgün insanlar.