Nâzım Hikmet hakkında az bilinenler

Cumhuriyet'in ilk dönemlerinde şiirde iki baskın isim vardı: Ahmet Haşim ve Yahya Kemal. Ağır, örtülü, aruzlu ve yabancı kelimelerle dolu olan zamanın şiiri,  genç bir adamın serbest ve basit bir dille şiir yazmasıyla birlikte hallaç pamuğu gibi savrulur gider. Bu adam Nâzım Hikmet Ran'dır. Herkes Nâzım Hikmet'in komünist olduğu tarafıyla ilgilenir. Evet Nâzım bir komünisttir, bu yüzden halkın konuştuğu dile büyük önem vermiş halkın konuştuğu Türkçe'yle de sanat yapılabileceğini, hatta en güzel şiirlerin saf Türkçe'yle yazılabileceğini savunmuş, bunu pratikte uygulamış ve Türk edebiyatındaki 600 yıllık aruz ve hece kalıplarını yerle bir etmiştir.

Nâzım, hapisten çıkıp Sovyetler'e kaçtığında büyük bir kalabalık onu Moskova'da karşılamıştır. Bir çok gazeteci ve edebiyat çevresinden yazarlar onunla sohbet etmiş ve Moskovada'ki bir konferansta Stalin'i ve onun toplumcu gerçekçilik dediği sanat akımını 'saçmalık' olarak değerlendirmiştir. Evet, işçi sınıfını ve halkın sorunlarını her zaman müdaafa etmiştir fakat asla şiiri bir propaganda aracı olarak görmemiştir. Günü gelmiş aşkı, günü gelmiş halkı, günü gelmiş memleket hasretini günü gelmiş tarihsel bir isyanı anlatmıştır şiirlerinde.

Okul müfredatlarında, üniversite sınavlarında hep ezberletilen şeydir. Nazım Hikmet fütürist, efendime söyleyim Ahmet Haşim sembolist vs vs. Evet Nâzım Rus fütüristlerinden etkilenmiştir fakat fütürist özelliği olan şiiri beşi geçmez. Fikir olarak fütüristler geleneğe ve sistemli olan her şeye düşmandırlar; oysa Nâzım Şeyh Bedrettin Destanı'nı o zamanın şivesinden bile örnek vererek yazmıştır. Nâzım kendi şiirini geleneğin üstüne inşa etmiştir. (Not: Ahmet Haşim de sembolist değil parnasisttir)

Nâzım Hikmet, bulunduğu her yerde her türlü bedeli ödemeyi göze alarak kendi doğrularını, düşüncelerini açıklamaktan çekinmeyen bir şairdir. Yeri geldiğinde Mustafa Kemal'i Türkiye'de, yeri geldiğinde Stalin'i Moskova'da açıkça eleştirmiştir. Moskovada bir gecede Sovyet yazarlarına 'Stalin'in her yere put gibi dikilen heykelleri midemi bulandırıyor' diye seslenmiştir.

Özellikle Doğu Avrupa'da Nâzım Hikmet'in fotoğrafının olduğu bir kitapla gezdiğinizde 'Aaa Nazim' diyen Polonyalıları ya da Bulgarları görürseniz şaşırmayın. Çünkü Nazım, Dünya'da en az Neruda, Eluard, Aragon kadar tanınan ve sevilen bir şairdir. Her kıymetli şey gibi, Nazım'ında kıymetini ne devlet ne de halk bilmektedir ülkemizde.

Eğer Nâzım olmasaydı, 2. yeni de olmayacaktı. hatta Küçük İskender bile size abuk subuk aruzlu vezinli tamlamalarla seslenecekti.

Tab-ı Şairane, Şair yaratılışlı ya da şair mizaçlı anlamına gelmektedir. Zamanın yarı peygamberi, gizemli kişilikleri görünen şairliğin aslında öyle olmadığını, şairlerin de gaz çıkaran, tuvalete giden bir insan evladı olduğunu öğretmiştir. Fildişi kulesini ter ketmiş, köylüye işçiye kadına karışmıştır.

Öyle etkili bir şairdir ki, dizelerini meclisten haykıran devlet adamları vardır.

Yunanistan başbakanı Çipras, seçim öncesi Nâzım Hikmet dizeleriyle istifa etmiştir:

'En güzel günlerimiz, henüz yaşamadıklarımız'