16 Maddede "Abi Ateşini Alabilir miyim?" Dediğinizde Ateş Uzatabilecek Titan: Prometheus
Öncelikle şunu söylemeliyim ki; mitolojide Prometheus ile ilgili bir çok hikaye vardır. Hikayelerin genel hatları aynı olsa da ayrıntılarda farklılık göstermektedir.
Ben de bir kaç kaynaktan yararlanarak; 16 maddede insanlık için ateşi çalan Prometheus'u anlatmaya çalıştım.
Buyurunuz efendim.
1. Prometheus, her şeyden önce bir titandır.
Prometheus Titanlar soyundandır. Hesiodos’un söylediğine göre; Titan İapetos’la Okeanos’un kızı Kleymene’nin oğludur. Prometheus’un annesinin adı kaynaklarda farklılık gösteriyor. Annesi bazı kaynaklar Okeanos kızı Asia, diğer bazı kaynaklarda ise yine Okeanos’un diğer kızı Kleymene'dir.
2. Titanlarla Tanrılar arasındaki savaşta bir titan olduğu halde titanlar tarafında yer almamıştır.
İapetos oğulları içinde en akıllı ve en bilge olan Prometheus, Titanların ayaklanmasında kendi soyunun yenileceğini önceden görmüş, kardeşi Epimetheus’u da ikna ederek, Zeus’un yani Olymposlular’ın yanında yer almışlardır. Bazı mitlere göre de Prometheus bu savaş karşısında tarafsız kalmıştır.
3. Çok bilgili, çok feyizli bir abimizdi.
Prometheus’un adı önceden gören anlamına gelir. Mitolojiye göre olacak olaylar karşısında önceden bilgi sahibidir.
4. "Yarat beni en baştan sevgili Prometheus"
Kendi gözyaşlarıyla balçıktan ilk insanı yoğurmuştur ve böylece ilk insan yaratılmıştır. Fakat insan diğer canlılar gibi güçlü değildi. Çıplaktı, kendisini koruyacak hiçbir şeyi yoktu. Fil gibi kuvvetli hortumu, aslan gibi pençesi, kuş gibi kanadı, at gibi koşacak bacakları yoktu. Daha doğuşta ıstıraplar, üzüntüler, bir takım ihtiyaçlar onun yakasına yapışıyordu. İlk insanlar çiğ meyvelerle, kanlı etlerle besleniyorlardı. Elbise yerine bitkilerin yapraklarına sarılıyorlardı. Ateşin faydalarını bilmeden kendilerini güneşsiz oyuklarda saklıyorlar, derin mağaraların içine hayvanlar gibi sürünerek giriyorlar ve geceyi orada geçiriyorlardı.
5. Ateşini yolla bana dıı dııtdı dıdı dıt 🎵 🎵 🎵
Yarattığı insanlara acıyan Prometheus insanları daha iyi bir şekilde yaşatabilmek, kendilerini vahşi hayvanlara karşı tesirli silahlarla koruyabilmek, toprağı sürmeye yarayacak gerekli aletler elde edebilmek için onlara madenleri işlemeyi öğretmeyi ve ateşi vermeyi düşündü.
6. "Adam çalıyor ama çalışıyor."
İçi baştan başa oyuk fakat tutuşabilir bir özle kapalı olan Ferule 'Şeytantersi ağacı' denilen ağaçtan eline bir dal aldı ve Lemnos adasına gitti. Hephaistos'un alevler fışkıran ocağına yaklaştı. Madenleri eriten kızgın ateşinden bir kıvılcım çaldı. Elindeki sopanın içine sakladı ve onu ilahi bir armağan olarak insanlara götürdü.
7. Ne çektiyse insanlar yüzünden çekti Prometheus.
Başka bir mite göre ise; Zeus ölümlüleri cezalandırmak amacıyla ve bir daha etlerini pişirmesinler diye ateşi saklar. Ne var ki, kurnaz Prometheus, Zeus’u bir kez daha kandırır. Olympos’a çıkar, orada güneşin alev alev yanan tekerleğinden bir kıvılcım çalar ve bunu bir rezene kabı içine koyarak insanlara götürür.
8. İnsanoğlu çiğ süt emmiştir, geldiği yeri unutur diye boşuna demiyorlar tabi.
O günden beri insanlar ateşin yardımıyla daha iyi yaşamaya başladılar. Yiyeceklerini pişiriyorlar, soğuk havalarda ısınıyorlar, karanlık mağaralarda çıralı odunları yakarak birbirlerinin yüzlerini görüyorlardı. Fakat zavallılıklarını unutarak gurura kapıldılar, kendilerini Tanrılarla eşit tuttular. Onlara karşı olan ödevlerini unuttular. Zeus bu şımarık mahlukların böyle yapacaklarını bildiği için kutsal ateşten onları mahrum bırakmıştı.
9. Cezayı da Prometheus çeksin tabi.
Kendi haberi olmadan ateşi çalarak insana verdiği ve insanı şımarttığı için Zeus, Prometheus'a kızdı, onu Kafkas dağlarının en yüksek tepesine gönderdi. Yanardağların, ateşin, sanayinin Tanrısı Hephaistos'u çağırarak bu saygısız Titan'ı yalçın bir kayaya çaktırdı. İlahi demirci istemeyerek Zeus'un buyruğuna boyun eğdi.
10. Abi göz göre göre zincirlediler adamı ya 😢
Zeus:
'Ey Prometheus ; Bu çekiçleri, zincirleri, bağları görüyor musun? Bunlar senin bahtsızlığını; benim, sonsuz üzüntülerimi hazırlayacaktır. Seni bu vahşi kayaya çivileyeceğim. Artık sen buradan hiç insan sesi işitemeyeceksin, teselli ve acımak sana yüzünü göstermeyecek, güneşin kızgın şualarıyla kuruyarak; vücut çiçeğinin solduğunu göreceksin...
11. Bak hala konuşuyo terbiyesize bak. Ulan adam ne yaptı be, insanlığın yararına çalıştı hep 😢😢😢
...Çok sonra gece yıldızlı mantosunun altında, gündüzü sağlamak için gelecek ve yine çok sonra güneş doğarak gecenin titrek elinin bitkiler üzerine serptiği parlak kırağıyı eritecek. Kalbinde bitmez acılar bulunan, keder nöbetçisi olarak sen, bu korkunç yerde dinlenmeden, uyku nedir bilmeden, dizlerini bükemeden yalnız başına kalacaksın. İniltilerini insafsız kayalar dinleyecek, feryatların korkunç vadilerde uğuldayacak. Fakat sen boş yere inleyecek, boş yere figan edeceksin.' dedi
12. "Yazıktır, günahtır! Yapmayın." diyemedik hiçbirimiz. 😞
Bunları söyledikten sonra. Hephaistos'a, bahtsız Prometheus'un ayaklarına, kollarına kırılmaz zinciri geçirttirdi ve onları sağlamca bir kayaya çaktırdı.
13. "Zincirleniyor, göynümün efendisi" 😢
Onun bahtsızlığı bununla bitmedi. Her sabah, kocaman bir kartal kanatlarını açarak süzülüyor ve gelip Prometheus'un ciğerlerini yiyordu. Bu müthiş hayvan sivri tırnaklarını insafsızca onun göğsüne batırıyor ve korkunç gagası ile ciğerini didikliyordu.
14. Ciğer yemek de neymiş. Şuradan bir buçuk acılı adana söyleyeyim demiyor hiç kimse de be! 😞
Akşama kadar onun yediği ciğer, gece sabaha kadar yeniden bitiyor, çoğalıyor, eski haline geliyordu. Bu işkence tam bin sene sürecekti. Fakat çok sürmeden Zeus, Prometheus'a acıdı. Onu affetti ve ölmezler arasına aldı.
15. Kahraman her yerde kahraman işte.
Başka bir mite göre de Prometheus'u, bu işkenceden Zeus'un oğlu yarı tanrı, Herakles kurtardı. Zeus’un geleceğiyle ilgili bir sırrı yalnızca Prometheus biliyordu. Zeus bir kadınla evlenecekti. Bununla çiftleşmesinden doğacak çocuk, Zeus’un egemenliğine son verecekti. Zeus bu cocuğun kimden olacağını öğrenmek ve gelecekte de tahtını koruyabilmek için Prometheus’un ciğerini yiyen kartalı öldürmesi için Herakles’i gönderdi. Herakles, Ekhidna ve Typhondan doğma kartalı bir okla öldürdü. Zeus oğlunun bu başarısından çok memnun olmuştu. Prometheus’u yeniden tanrılar katına kabul etti.
16. Unutmadık... Yaşatacağız...
Günümüzde 4 yılda bir yapılan olimpiyat oyunlarında bir sporcu tarafından taşınan meşale de, Prometheus'un insanlığa ateşi getirmesini temsil eder.