Uruguaylı Bir "Delinin" Hatıra Defterinden Alınması Gereken 19 Ders
Uruguay Devlet Başkanı Jose ‘Pepe’ Mujica Pazar günü devlet başkanlığı koltuğunu devretti. Zengin olmayı tek gerçek gören, 'ne şekilde olursa olsun ama güç benim olsun' diyen yöneticilerin mantar gibi dört bir yanda türediği dünyada; bambaşka bir yönetici portresi çizmişti Pepe. Kendi kendine yetinmeyi zenginlik sayan ve her ne olursa olsun önce insanlar diyen Pepe, arkasında; yolsuzluk, eşitsizlik, adaletsizlik gibi acı gerçekler altında ezilen halklar için unutulmaması gereken, çok değerli bir miras bıraktı.
Henüz ilkokul çağında başlamıştı devrimci mücadelesi. Hapislerde geçen uzun yıllar, türlü işkenceler onu olduğu insandan başka birine dönüştürmeye yetmemişti. Dile kolay, tam 6 kez vuruldu. Ama yolundan hiç dönmedi. Çünkü o başkaları için bir şeyler yapmanın, fedakarlık etmenin en iyi şey olduğunu henüz gençlik çağında fark etmişti.
Belki çok şey eksik kalacak ama Jose ‘Pepe’ Mujica'yı ve onun gibi bu dünyayı insanlar için yaşanılası bir yere dönüştürmeyi amaç edinenleri sizlere tanıtmaktan mutluluk duyuyoruz.
Not: Bu galeri, Cemal Tunçdemir'in Amerika Bülteni'nde yayınlanan Gracias Pepe, gracias Lucía yazısındaki bilgiler ışığında derlenmiştir.
1. Saraylara, servete, gösterişe ve israfa karşı çıktı. Zaten 2012’de devlet başkanlığı sarayını, başkentteki evsizler için sığınma evlerinden biri olarak ilan etmişti...
2. Pepe, biricik eşi Lucia ile halen başkentin dışında tek odalı mütevazı bir bağ evinde yaşıyor.
3. Bu tek odalı mütevazı evi Pepe, görevde olduğu süre boyunca devlet başkanlığı konutu olarak kullandı.
4. "Bu hayattaki tek bağımlılığım aşktır’’ diyen bir başkandı Pepe.
Karısı Lucia'ya olan tutkusunu, bir gazeteciye, 'Eşinize aşkınızı ve sevginizi göstermenin her yaşınızda farklı bir yolu var. 20’li yaşlarınızda başkadır, 70’li yaşlarınızda başka…’’ diye anlatmıştı.
5. Kendisiyle röportaj yapmak isteyen Guardian muhabiri, konutun güvenliğinin yalnızca 2 polis tarafından sağlandığını yazdı.
6. Güvenlik ekibinin ve ailenin olmazsa olmazını da unutmayalım. Adı Manuela. Pepe ve Lucia çiftinin bir bacağı sakat sevgili köpeği.
7. Makam aracı olarak 1987 model emektar ‘vosvos’unu kullandı.
8. Aylık maaşının yüzde 90’ını oluşturan 7500 Euro’yu sosyal programlara bağışladı. Maaşından geriye kalan 485 Euro ile geçindi.
9. Pepe’nin devlet başkanlığı maaşının yüzde 90’ını almayarak bağışlama gerekçesi, ‘paranın bu kısmına ihtiyacımız yok‘ şeklindeydi.
10. Pepe ve eşi Lucia'nın küçük bir sebze bostanı var. Pepe, elin toprağa bulaşmasının büyüleyiciliğinden şöyle bahsediyor; ‘’Kendi ektiğiniz bir sebzeyi koparıp yemenin keyfinden daha büyüğü olacağını düşünemiyorum’’.
11. Mujica, kendisine ‘fakir devlet başkanı’ diyenlere, her defasında ‘’zenginliğin gerçek anlamını bilmediklerini’’ söyledi.
12. Üzerinde yıllandığı belli giysilerinden ve yine uzun yıllardır giydiği anlaşılan ayakkabılarından bir kez olsun utanmadı.
13. Onun yönetiminde devlet, süt gibi temel ürünlere fiyat sınırı koydu. Her çocuğa parasız eğitim ve yanında ücretsiz bilgisayar sağladı.
14. Eşcinsel evliliklere, esrar ve kürtaj serbestesine izin veren reformlarıyla hem ülke insanının, hem de dünyanın sevgisini ve takdirini kazandı.
Bu reformların ardından Guardian gazetesi Uruguay’ı ‘destansı’ bir ülke ilan etti. Foreign Policy, Mujica’yı ‘Dünyanın en etkili 100 Düşünürü’nden biri gösterdi. Economist dergisi, tarihinde ilk kez ilan ettiği ‘Yılın Ülkesi’ kategorisi için Uruguay’ı seçti.
15. Esrar serbestesi reformunun ardından, Uruguay'ı 'dünyanın en sosyal liberal ülkesi' ilan edenlere:
’Benim ülkem özellikle açık bir ülke değil. Bu reformlar aklın gereğidir. Marihuana serbestliği daha liberal olalım diye değil. Kullanıcıları, yasadışı sektörün elinden kurtarmak istiyoruz. Ancak onların aşırı içmelerine de müdahale ederiz. Tıpkı viski gibi. Günde bir şişe içiyorsanız, hastasınız tedavi edilmeniz gerek, demektir. ‘’
16. Tüketim yoluyla büyümeye karşı çıktı. Birleşmiş Milletler’in 2012 Rio Konferansı’nda bu konuda yaptığı konuşmada:
’Ben bir devlet başkanıyım. Daha çok yatırım daha çok istihdam için mücadele ediyorum. Çünkü insanlar sürekli daha fazlasını istiyor. İnsanların alım gücünü artırmaya çalışıyorum ama bir yandan da gereksiz tüketimi elimine etmeye çaba harcıyorum. Enerji, doğal kaynak ve zaman israfına kesinlikle karşıyım. Kalıcı şeyler inşa etmek zorundayız. Ancak bu tabii ki bir ideal. Gerçekte, ‘biriktirme yığma’ çağındayız’’
17. Pepe ve eşi Lucia'nın yaşadıkları baraka çiftlik evini, bir tarım okuluna dönüştürme projeleri var. Böylece;
İkisi de öldüğünde, artık dünyaca ünlenmiş olan bu yaşadıkları yer, bir tarım okulu olacak ve çevredeki çiftçilerin çocuklarının toprağa sevgiyi, toprağı işlemeyi öğrenecekleri bir okul olacak.
18. BBC'ye verdiği röportajda Pepe ve eşi Lucia:
”Dünya adeta çıldırmış gibi. İnsanların, bizim yaptığımız, aslında normal olması gereken şeye hayranlık duymaları çok tuhaf. Bu takıntı beni endişelendiriyor” diyor Pepe.
Eşi Lucia ise, ‘’Biz, kendimizi bize yakıştırdıkları gibi ‘fakir’ görmüyoruz. Böyle çok mutluyuz. Çoğu insandan çok daha azla yaşadığımız için çoğu insandan çok daha az endişemiz ve çok daha az problemimiz var.’’
19. İnsanlık bu sıradışı çifte bir teşekkür borçludur.
Pepe ve Lucia, hem mütevazı yaşam tarzları, hem de insanı, insanca yaşamayı temel alan siyaset anlayışlarıyla sadece Uruguay’a değil; aynı zamanda dünyanın geri kalanına da örnek oldular.
Evet, başlıkta da dediğimiz gibi Pepe bir deliydi. Ancak sadece, kendisinden başka kimseleri düşünmeyen, zavallı insanların; sığ dünyasından bakıldığında...
