Yalan Beyan, Evrak Tahrifatı, Şantaj,.. İş İlişkisinde Çirkinlikleri Nasıl Engelleriz?
Yalan söylemek, aldatmak, çalmak, şantaj yapmak, kontrat feshetmek, yalan yanlış suçlamak, beklenmedik bir durum ortaya çıktığında ortaklardan ödünler koparmak, yükümlülükleri yerine getirmemek, doğru düzgün bilgilendirme yapmamak,… Kulağa oldukça tatsız geliyor, değil mi? Fakat B2B pazarlardaki şirketler, alıcı ve tedarikçilerle ilişkilerinde bu türden davranışlarla karşılaşıyor.
Önce yaşanmış bazı örneklere bakarak başlayalım:
Arcelor Mittal örneği
Arcelor Mittal’ın kontrata karşı gelerek, müşterileri çeliğe daha yüksek fiyat ödemeye zorlamasına ne demeli?
Vought ve Boeing örneği
Vought'un Boeing’den parça üretme işini aldığında, gerekli yetkinlikleri olmadığını Boeing’den saklaması? (Buna mühendislik departmanı olmadığını söylememesi de dahil.)
Lee Der Industrial örneği
Lee Der Industrial’ın ruhsatsız bir tedarikçi kullanması ve Mattel’e kurşun içeren sarı boyayla boyalı oyuncaklar tedarik etmesi? Üstüne üstlük boyanın kurşunsuz olduğunu göstermek için sertifika üzerinde tahrifat yapması?
Banner Supply örneği
Banner Supply’ın inşaat firması müşterilerinin pek çoğuna sattığı duvar levhalarının sülfür yaydığını ve bunun sağlık sorunlarına yol açacağını bilmesine rağmen söylememiş olması?
Sanıyorum hiçbirimiz şirketlerin bu şekilde davranmasını beklemiyoruz. Fakat bu tür durumlar her zaman gerçekleşiyor ve farklı sektörlerden her türlü şirket bunları yapıyor. Peki bir yönetici bu tür olayları engellemek veya en azından minimize etmek için neler yapabilir?
1. Davranış denetimi yapın
Davranış denetimi, ortak firmanın ürün kalitesi, siparişi doğru alıp almadığı gibi hedeflere ulaşmak için kullandığı süreç ve aksiyonları denetlemek. Fakat bunu belli etmeyin; çünkü görünüşe göre, firmalar davranışları denetlendiğinde daha fazla yalan, daha fazla aldatmaya meylediyorlar.
2. Çıktıları da denetleyin
Çıktı denetimi, bizzat hedefleri denetlemeyi içeriyor. Örneğin ortaya çıkan ürünün kalitesi ve siparişin doğruluğu. Çıktıları denetlerseniz, firmalar belirgin şekilde daha ahlaklı davranıyorlar. Siparişinizin zamanında ulaşıp ulaşmadığına ve ürünün nihai kalitesine daima dikkat edin.
3. İlişki normları geliştirin
İş ortağı firmaların kötü davranışlarını engellemenin diğer bir yolu da onlarla ilişki normları geliştirmektir. Esneklik (beklenmedik gelişmeler olduğunda, her iki iş ortağı şirketin de iyi niyet içerisinde davranması), bilgi alışverişi (iki tarafın da isteyerek ve özgürce bilgilendirme yapmasına dair ortak beklenti ) ve dayanışma (kolektif faydayı önceliklendirmek), bu normlar arasında yer alıyor.
4. Görmezden gelmeyin
Şirketler genellikle alıcı veya tedarikçilerden gelen kötü davranışı, bunun bir daha gerçekleşemeyeceği umuduyla görmezden gelir; özellikle davranış pasif bir şekilde gerçekleşiyorsa. Mesela yalan söylemek değil de o şeyden hiç bahsetmemek. Fakat bu durum sadece kötü davranışların daha fazlalaşmasına yol açıyor.
5. Daha hızlı müdahil olun
Böyle durumlarda derhal suçlu tarafla konuşun ve davranış tekrar ederse neticeleri konusunda kesin bir dille uyarın.
Steven H. Seggie'nin yazısından uyarlanmıştır.
Harvard Business Review Türkiye, Ağustos 2015