Rıfat Kamaşak Yazio: Türkiye’nin İnovasyon Karnesi
İnovasyon yeteneği ile ekonomik büyüme ve kalkınma arasında oldukça anlamlı pozitif bir ilişki var. Doğal olarak inovasyon küresel ölçekte değer gören bir faaliyet olarak karşımıza çıkmakta. Ülkemizde de yüksek rekabet gücü elde etmek isteyen birçok işletme inovasyon kapasitesini geliştirmeye çalışıyor. Bu doğrultuda özellikle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın önderliğinde birçok kamu ve özel sektör işletmesince araştırma geliştirme (ar-ge) merkezleri kuruluyor, yatırımlar yapılıyor, teşvikler veriliyor. Peki biz ülke olarak bu konuda dünyada ne durumdayız? Ülkelerin inovasyon performansına ait en detaylı ve güvenilir değerlendirmeler Global İnovasyon Endeksi (Global Innovation Index) isimli raporda yer alıyor. Gelin o zaman 2020 senesine ait bu son rapora Türkiye’nin durumunu da görebilmek için bir göz atalım:
Global İnovasyon Endeksi hesaplanırken 7 bileşen dikkate alınıyor: 1) Ülkenin inovasyon, hukuk ve ticaret ile ilgili kurumlarının mevcudiyeti ve kalitesi
2) Beşeri sermaye ve bilimsel araştırma kapasitesi
3) Altyapı
4) Pazar gelişmişliği
5) İşletmelerin ve kullanılan iş modellerinin kalite ve seviyesi
6) Bilgi ve teknoloji temelli çıktılar
7) Yaratıcılık temelli çıktılar.
Küresel ölçekte ar-ge harcamaları, devlet teşvikleri ve girişim (risk) sermayesi yatırımlarının sağlık, uzaktan eğitim, büyük veri, e-ticaret ve robotik alanlarına kaydığı net bir şekilde görülüyor.
Global İnovasyon Endeksi’nde 131 ülke yer alırken ilk sırada İsviçre’yi son sırada ise Uganda’yı görüyoruz. Türkiye listede 51. sırada yer alıyor. Bana sorarsanız, ehh işte…
Endeks bileşenlerinden inovasyon, hukuk ve ticaret ile ilgili kurumlarımızın mevcudiyeti ve kalitesi oldukça sorunlu görünürken (94. sıra), pazar gelişmişliği bileşeni açısından en iyi durumda (28. sıra) yer alıyoruz. Diğer bileşenler açısından orta sıralardayız.
Kişi başına düşen geliri baz alarak kendi sıkletimizdeki ülkeler ile karşılaştırılma yaptığımızda orta şekerli sonuçlar ile karşılaşıyoruz. Türkiye kişi başına düşen milli gelir açısından üst-orta gelir grubu ülkeler arasında yer alıyor. Bu kategoride 37 ülke arasında Türkiye 8. sırada bulunuyor. Bizim kategorimizde Çin ve Malezya’nın ilk iki yaratıcı ekonomi olmasını doğal olarak kabullenebiliriz. Ancak önümüzde yer alan diğer ülkeler Bulgaristan, Tayland, Romanya, Rusya Federasyonu ve Karadağ…
Endeksteki sıralamada Çin, Vietnam, Hindistan ve Filipinler’in seneler içerisinde tutarlı olarak yükseldiği görülüyor. Türkiye’nin ise son 5 sene incelendiğinde 2016’dan itibaren listede daha aşağıya düştüğü görülüyor ve ilk defa 2020’de ilk 50’nin dışında kalıyoruz.
Patent ve bilimsel yayın sayısının nüfusa oranı ile elde edilen hesaplamalar sonucu oluşturulan bilim ve teknoloji kümelerinin bulunduğu ilk 100 şehir arasında İstanbul 51., Ankara ise 88. sırada yer alıyor. Sıralamada son 5 senenin ortalamasına göre Ankara 11 sıra gerilerken, İstanbul’un 3 sıra yükseldiğini görüyoruz. Bilimsel çalışmalar açısından başarılı olmadığımız açık.
İnovasyon kalitesi üç bileşenden oluşuyor: Uluslararasılaşmış buluş ve patent sayısı, üniversitelerin kalitesi ve bilimsel yayınların kalitesi. Bu üç bileşene göre belirlenen inovasyon kalite listesine 115 ülke girebiliyor. İlk sırada Amerika Birleşik Devletleri yer alırken, Türkiye’nin yeri 41. lik…
Çin harici diğer tüm orta ve alt gelir sınıfına giren ülkelere göre oluşturulan listede ilk 10’a girebilen Türk Üniversitesi maalesef bulunmuyor. İlk sırada Malezya’dan University of Malaya yer alıyor. Can sıkıcı…
Global marka sayımız oldukça az, raporda sadece Türk Hava Yolları’nın adı geçiyor.
Başarılı inovasyon örneği sunabilme açısından listede hiç yer alamamışız.
Bu verilere göre maalesef oldukça vasat bir öğrenci karnesine sahibiz. Bizleri pek tatmin etmeyen bu durumun altında yatan sebepler ne olabilir? Bu konuya önümüzdeki yazılarda değineceğim.
Yorum Yazın