Türkiye'nin İlk Profesyonel Kadın Fotoğraf Sanatçısı Maryam Şahinyan ve Cumhuriyet'in İlk Yıllarından Fotoğraflar!
Türkiye’nin 50 yıllık tarihine ışık tutan bir arşivle Türkiye’nin ilk profesyonel kadın fotoğrafçısı Maryam Şahinyan'ın hikayesi…
Maryam, Sivas'ın merkezinde, en görkemli yapılardan birisi olan Şahinyan konağında dünyaya geldi.
İlkokulu bitirdikten sonra, Fransız okulu Sainte-Pulcherie'yi 1936 yılında terk etmek zorunda kaldı ve babasının yanında çalışmaya başladı. Dedesi Agop Şahinyan Paşa ise 1877'de kurulan Meclis-i Mebusan'da Sivas ilinin temsilcisi olmuştu. Milletvekili torunu olarak yetişti.
Babasının küçük dükkanı 'Foto Galatasaray'
Şahinyanlar Sivas'ın en köklü ailelerinden... Milletvekili torunu olmanın ayrıcalıklarıyla dünyaya gelen Maryam'ın bütün hayatı 1915 tehciri ardından değişti ve ailecek gayrimenkullerini geride bırakarak İstanbul'a geldiler. Galatasaray'da küçük bir fotoğraf stüdyoları bulunan Şahinyanlar için geçim biraz zorlaştı. Maryam burada çalışmaya başladıktan sonra 1937 yılında bütün ailenin geçimini sağlamaya, stüdyoyu tek başına idare etmeye başladı.
Cumhuriyetin kuruluşunun ardından gelişen koşullarla birlikte, dönemin muhafazakarlığına karşı İstanbul, kadınlar tarafından tercih ediliyordu.
Yarım asırdan fazla bu stüdyoda çalışan Maryam, her gün Şişli'den stüdyosuna bir gün bile aksatmadan gidip geldi. Küçük stüdyosunda büyük çekimler yaptı.
Siyah önlüğünü çıkartmaz ve her öğlen sadece bir kırmızı elma yerdi. 1. Dünya Savaşı'ndan kalma körüklü kamerası ile 1985'e kadar sessiz sedasız siyah beyaz çekimlerine devam etti.
Dönemine göre gerçekten cesurca fotoğraflar çekti. Kendine güveni olan bir kadın oldu.
1942 Varlık Dergisi, 6-7 Eylül 1955 olayları ve 1974 Kıbrıs Savaşı olmak üzere ülkenin geçirdiği demografik koşulları fotoğraflayan Şahinyan;
Şehrin en şık kadınlarını, vaftizlik ve sünnetlik çocukların fotoğraflarını, müzik gruplarını, subayları, gayrimüslimleri, Bolşevik Devriminden kaçan Rusları, iç çamaşırlı kadınları ve tiyatro grupları gibi birçok anıyı ölümsüzleştirdi.
Küçük stüdyosu ve bıraktığı mütevazı yaşamı içerisinde birçok anıya yer verdi. Kendisine Türkiye'nin ilk kadın profesyonel fotoğraf sanatçısı olma imkanını sağlayan kamerasıyla bir ömür tüketti.
Geride bıraktığı 200 bin imajlık arşiviyle, Cumhuriyet'in ilk yıllarını anlattı. 1987 yılına kadar çalıştı. 1996 yılında vefat etti ve Şişli Ermeni Mezarlığına gömüldü.
Bıraktığı arşivinden birkaç fotoğraf...
Yorum Yazın
abi, kadınlar gerçekten çok güzel ama ya...
Çok güzelmiş.