Sarkisyan'dan Erdoğan'a '1915' Çağrısı

Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, 'Umarım Cumhurbaşkanı Erdoğan 24 Nisan'da güçlü bir açıklama yapar ve ilişkiler normalleşir' dedi.

Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, CNN Türk'e açıklamalarda bulundu. Sarkisyan, 'Türkler de Ermeniler de bu bölgede, komşu olmayı biz seçmedik. Türkler protokolleri onaylasaydı her şey farklı olurdu. Protokolleri Meclis'ten çekmek Türkiye'ye verilen siyasi bir mesajdı. Biz imzamızı çekmedik, Türkiye onaylarsa biz de onaylarız' dedi. 

Sarkisyan, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun 1915 olaylarıyla ilgili mesajını da değerlendirdi ve şöyle konuştu: 'Uluslararası kamuoyuna yönelik bir açıklamaydı. Umarım Cumhurbaşkanı Erdoğan 24 Nisan'da daha da güçlü bir açıklama yapar ve ilişkiler normalleşir.'

10 Ekim 2009'da imzalanan protokollerde Türkiye ile Ermenistan arasındaki sınırların uluslararası hukuka göre tanınması ve ortak sınırın açılması, karşılıklı diplomatik temsilciliklerin kurulması amaçlanıyordu.

İsviçre’nin arabuluculuğunda 2007'de başlatılan süreç, 10 Ekim 2009'da “Diplomatik İlişkilerin Tesisi Protokolü” ile “İkili İlişkilerin Geliştirilmesi Protokolü”nün imzalanmasıyla yeni bir aşamaya girmişti.

İkili ilişkilerin normalleştirilmesi için çerçeve sunan bu protokoller, iki ülkede de onaylanmaları için ilgili mercilere iletilmişti. Bu çerçevede, Türkiye, protokolleri TBMM’ye göndermişti. Ermenistan hükümeti de ilgili mevzuat uyarınca protokolleri önce anayasaya uygunluğunun denetimi için Anayasa Mahkemesi’ne iletmiş, protokoller daha sonra onaylanmaları için Ulusal Meclis’e sunulmuştu.

Ermenistan, protokolleri önce dondurmuş ardından meclisten çekmişti

Cumhurbaşkanı Sarkisyan, 22 Nisan 2010 tarihinde yaptığı açıklamada, protokollerin onay sürecinin dondurulduğunu açıklamış ve 16 Şubat 2015'te  protokolleri meclisten geri çekmişti.

Sınırların açılması öngörülüyordu

'Ermenistan ve Türkiye Arasındaki İlişkilerin Geliştirilmesi Protokolü'nde, iki ülke arasında 'ortak sınırların açılması', 'iki ülkenin dışişleri bakanları başkanlığında, hükümetler arası komisyon ve alt komisyonlarının çalışma kurallarını hazırlamak üzere bir çalışma grubunun oluşturulması', 'hükümetler arası komisyon ve alt komisyonlarının çalışma kurallarının bakanlar düzeyinde onaylanması' ve 'hükümetler arası komisyonun ilk toplantılarının düzenlenmesi' kararlaştırılmıştı.

23 Nisan 2014'te dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan 1915'te hayatını kaybeden Ermenilerin torunlarına başsağlığı diledi. Ermenice dahil dokuz dilde yapılan taziye açıklaması bu anlamda bir ilk olmuştuErdoğan o dönem yaptığı açıklamasında, '20. yüzyılın başındaki koşullarda hayatlarını kaybeden Ermenilerin huzur içinde yatmalarını diliyor, torunlarına taziyelerimizi iletiyoruz' demişti. Erdoğan ayrıca 1915 olaylarını 'gayr-ı insani sonuçlar doğuran hadise' olarak nitelemişti.

Başbakan Ahmet Davutoğlu 1915 olaylarının 100'ncü yılı nedeniyle yaptığı açıklamada, 1915'te hayatını kaybedenleri 'acılar arasında ayrım gözetmeden hatırlamanın Türkiye Cumhuriyeti'nin tarihi sorumluluğu ve insani görevi olduğunu' ifadelerine yer verdi.

20 Nisan 2015 tarihli açıklamanın ana hatları şöyle:

'Birinci Dünya Savaşı koşullarında bu acıları yaşayan, farklı etnik ve dini kökene mensup milletlerin torunları olarak yaşananları anlıyor, hayatını kaybeden masum Osmanlı Ermenilerini saygıyla anıyor, torunlarına taziyelerimizi sunuyoruz.'

'Yüz yıl önce Türk ve Müslüman Osmanlı vatandaşlarının maruz kaldığı sürgün ve katliamların derin izleri bugün de hafızalardadır. Bu gerçeği görmezden gelmek, acılar arasında ayrım gözetmek, tarihi bakımdan yanlış olduğu kadar vicdanen de kabul edilemez. Nitekim geride bıraktığımız yıllar, çatışan hafızaların birbirine dayatılmasının sonuç getirmeyeceğini göstermiştir.'

Davutoğlu mesajını '1915 yılında, tehcir sırasında hayatını kaybeden Osmanlı Ermenilerini bir kez daha saygıyla anıyor, çocuklarının ve torunlarının acılarını paylaşıyoruz' ifadeleriyle noktalamıştı.

CNN Türk ve BBC Türkçe