Merkez Bankası Zorunlu Karşılık Oranlarını Yükseltti
Merkez Bankası, dolardaki yükselişin ardından finansal istikrarı desteklemek için ticari bankaların Merkez Bankası’nda tutmak zorunda olduğu para miktarının oranını artırdı.
Tüm ticari bankalar ellerindeki paranın bir kısmını, ileride karşılaşabilecekleri muhtemel ekonomik sıkıntılardan önceden korunmak için 'zorunlu karşılık' adıyla Merkez Bankası’nda tutmak zorunda. Tutulan miktarın oranına 'zorunlu karşılık oranı' deniyor ve bu oranı Merkez Bankası belirliyor. Merkez Bankası, zorunlu karşılıkları yerli parayla isteyebileceği gibi yabancı para cinsinden de isteyebiliyor.
Karşılık oranı yükseldiğinde, bankaların Merkez Bankası’na vermek zorunda oldukları para da artıyor. Rezervleri azalan bankalar, bu kaybı tüketiciden aldıkları kredilere yansıtıyor. Kredi faizlerinin yükseltilmesiyle kredilerden toplanan yani tüketiciden çıkan para artıyor. Bankalar, faizleri yükseltmek yerine verdikleri kredi sayısını azaltma yolunu da tercih edebiliyor.
Bunun sonucunda dolaşımdaki para miktarı azalırken, talep kısılıyor. Ekonomik aktivite bir miktar soğuyor ve enflasyon baskı altına alınıyor. Bu politikada sıklıkla değişikliğe gidilmesi özel bankalar açısından bir belirsizlik ortamı yaratıyor. Dolayısıyla merkez bankalarının sık tercih ettiği bir yol değil.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 'Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ'i Resmi Gazete'de yayımlandı.
TCMB, bu tebliğ kapsamında bankaların TCMB’de tuttuğu yabancı para cinsindeki zorunlu karşılık oranlarını yükseltti. Ayrıca rezerv opsiyon katsayılarında da ayarlama yapıldı.
TCMB’nin açıklamasına göre, hâlihazırda yüzde 11,7 olan yabancı para ortalama zorunlu karşılık oranı, yani bankaların muhtemel ekonomik zorluklara karşı TCMB’de tuttuğu para miktarı oranı yüzde 12,8'e yükseltildi.
Buna göre, 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli yabancı para mevduat veya katılım fonu dışı yükümlülükler için zorunlu karşılık oranı, yüzde 13'ten yüzde 18'e çıkarıldı. Bu oran, 2 yıla kadar (2 yıl dâhil) vade için yüzde 11'den yüzde 13'e yükseltildi.
TCMB, uzun vadeli zorunlu karşılık oranlarında değişiklik yapmadı. 5 yıldan uzun vadeli zorunlu karşılık oranı değiştirilmeyerek yüzde 6'da tutuldu.
TCMB’nin açıklamasına göre zorunlu karşılık oranlarının artması, Merkez Bankası'nın döviz rezervlerine yaklaşık 3,2 milyar dolar katkı sağlayacak.
Rezerv opsiyonu katsayıları da değişti
TCMB ayrıca zorunlu karşılık oranlarındaki uyarlamalara bağlı rezerv opsiyonu katsayılarında da ayarlama yaptı. Bu, TL olarak yatırılan karşılık oranlarının ne kadarının döviz ve altın şeklinde yatırılacağını gösteren oran.
Buna göre Türk lirası zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkânı uygulamasında üst limiti değişmedi. Dilim sayısı artırılarak rezerv opsiyonu katsayıları değiştirildi.
Merkez Bankası, Türk lirası zorunlu karşılıklar için 33 milyar dolar tutulduğunu belirtirken yapılan rezerv opsiyonu katsayılarında değişikliği ile 2,4 milyar doların serbest kalacağını açıkladı.
Kaynak: AA