11 Soruda Kobani'de Neler Oluyor?
Fotoğraf: Reuters
Suriye'nin kuzeyinde Kürtlerin yoğun yaşadığı Kobani'de, 2 Temmuz'dan bu yana Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) ile Demokratik Birlik Partisi'nin askeri kanadı Halk Savunma Birlikleri (YPG) arasında yoğun çatışmalar yaşanıyor.
Türkiye sınırına yerleşmeyi hedefleyen IŞİD militanları, sınır hattının önemli bölümünde hakimiyeti sağlamak için kontrolü elinde bulundurduğu Carablus ile Telabyad arasında kalan Şanlıurfa’nın Suruç ilçesinin karşısındaki PKK’nın bu ülkedeki uzantısı PYD yönetimindeki Kobani olarak bilinen ilçeye yöneldi. IŞİD militanları 10 gün önce Carablus bölgesinden yaklaşık 50 kilometre uzaklıktaki Kobani’ye doğru güzergah üzerindeki köylerde çatışarak ilerlemeye başladı. Türkiye sınırına yakın noktalarda yaşanan ve halen süren çatışmalarda bazı köylerin kontrolü IŞİD’e geçti.
1. Kobani nerede?
Diğer adı Ayn al-Arab (Ayn el Arap) olarak da adlandırılan Kobani (Kobane) Suriye'nin kuzeyinde Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı bölge olarak nitelendiriliyor. Kobani ayrıca 'Rojava'da PYD'nin inisiyatifiyle kurulmuş üç kantondan ortada olanı' şeklinde de tarif ediliyor.
Harita: Al Jazeera
2. Kobani’nin nüfusu nedir?
PYD kaynaklarına göre Suriye iç savaşından önce 200 bin civarında olan ve ağırlıklı olarak Kürtlerin oluşturduğu nüfus, savaştan sonra göçlerle arttı ve günümüzde 1 milyona yaklaştı.
Fotoğraf: Reuters
Suriye’nin kuzeyinde bulunan ve kanton yönetimi kurulan üç bölgeden biri olan Kobani de bölgedeki diğer iki kanton gibi kendi içinde belli bir özerkliği sahip. Başkanlığını enver Müslim'in yaptığı Kanton ’un çoğunluğu Kürtler’ den oluşuyor. Arap halkının yaşadığı, kısmen bulunduğu ilçe ve köylerde bulunuyor.
3. Kobani neden IŞİD'in hedefi haline geldi?
Suriye'deki etkinliğini artırmak ve kontrol ettiği alanı genişletmek isteyen IŞİD, önceden hâkimiyeti altında aldığı Cerablus ve Rakka bölgelerinin ortasında kalan Kobani'yi alarak hâkimiyeti altındaki alanları birleştirmeyi istiyor. Bu nedenle Kobani, Rakka kentine çok yakın olduğu ve denetlediği birçok bölgenin tam ortasında yer aldığı için IŞİD’in gözünde de stratejik açıdan öncelikli bir hedef.
Fotoğraf: Can Hasasu / Al Jazeera Türk
4. PYD ile IŞİD neden çatışıyor?
Kobani'ye yönelik saldırılarını 2 Temmuz gününden bu yana sıklaştıran IŞİD milisleri, bölgeyi ele geçirmek istiyor. Suriye'deki Kürtlerse iki yıl önce kontrolünü ele geçirdikleri bölgeyi kaybetmek istemiyor.
Fotoğraf: Reuters
Kobani'ye destek için sınırda insan zinciri oluşturuldu
IŞİD’in saldırılarıyla mücadele eden Kürt kenti Kobani’ye destek amacıyla, Urfa’nın Suruç ilçesinde sınır boyunca insan zinciri oluşturuldu.
Suruç’un sınıra yakın köylerinde oluşturulan insan zinciri, Elizer köyündeki 3 kilometrelik zincirle devam etti.
Fotoğraf: @okarciloglu1
5. IŞİD neden saldırdı?
IŞİD güçleri bölgeyi YPG’nin elinden almak istiyor. Bölgesel bir hilafet devletinden yana olan IŞİD, 'mutlak itaate' inanıyor, ele geçirdiği bölgelerde diğer gruplara yaşam hakkını yok ediyor ve kendi kurallarına göre düzenliyor. Bu bölgelerde şeriat mahkemeleri kuran örgüt, IŞİD adı ile basılı kimlik kartları dağıtıyor.
Fotoğraf: Reuters
6. PYD'nin hedefi nedir?
Türkiye sınırındaki Rasulayn kasabası stratejik öneme sahip. Suriye'de ağırlıklı olarak Kürtlerin yaşadığı bölgelere yapılan yardımın önemli bir bölümü buradaki sınırdan sağlanıyor.
PYD güçleri, özellikle Suriye'nin Haseke eyaletine bağlı Cizire bölgesinde kontrolü tamamen ele geçirmek istiyor.
Zengin petrol rezervlerine sahip bölge, Irak'ın kuzeyindeki Kürt Bölgesel Yönetimi ile de sınır komşusu.
Kaynak: Al Jazeera Türk
7. Kobani neden kritik?
Suriye’ye uluslararası müdahaleler neticesinde cihatçı çetelerin yerleştirilmesi sonucu birçok bölge silahlı çatışmaların içine düşerken, YPG de Kürtlerin yoğun yaşadığı Rojava’da yönetimi almıştı. Ancak Rojava’yı oluşturan Cizire, Kobane ve Afrin gibi “kanton”larda söz sahibi olan YPG için Kobane’nin akıbeti hayati önemde.
Nedeni ise, IŞİD’in ele geçirdiği Rakka, Tel Abyad ve Celabrus arasında köprü işlevi görmesi. Bu nedenle IŞİD’in Kobane’yi ele geçirememesi sınır hattına sahip olmasını güçleştirmekte, YPG için Kobane’nin düşüşü ise diğer kantonlarda domino etkisi yaratacak nitelikte. Ancak bölgede yapılan yorumlar, halkın kararlı desteğinin YPG’nin şansını artırdığı yönünde.
IŞİD teröründen kaçarak Türkiye’ye sığınanların 15-16 Eylül 2014 günü boyunca Şanlıurfa Suruç’tan Türkiye’ye akın ettiği an.
Fotoğraf: DHA
8. Bölge Türkiye’de neden gündeme geldi?
IŞİD’in saldırdığı Kobani ve çevresindeki köylerden Türkiye'ye doğru başlayan göç, bölgenin gündeme gelmesine neden oldu.
19 Eylül 2014'de Şanlıurfa’nın Suruç İlçesi Dikmetaş Köyü sınırına gelen Kürt asıllı Suriyelilerin sınırda bekletilmesine tepki gösterenlere güvenlik güçleri müdahalede etmiş, bir süre sonra ise sınır açılmış ve tel örgülerin ardındaki Suriyelilerin Türkiye'ye girişine izin verilmişti.
9. Kobani, IŞİD’in eline geçmesi durumunda Türkiye’yi nasıl bir tehlike bekliyor?
Kobani Türkiye sınırına çok yakın bir bölgede bulunuyor. IŞİD'in Kobani'yi ele geçirmesi durumunda, Şanlıurfa'nın Suruç ilçesinde bulunan Mürşitpınar sınır kapısının kontrolü de IŞİD gruplarının eline geçecek.
IŞİD şu anda Şanlıurfa Akçakale-Tel Abyad sınır kapısını, Gaziantep-Karkamış kapısını ve Kilis Çobanbey-El Rayi kapısını elinde tutuyor. Türkiye, insani yardımlar ve geçişler dışında bu kapıları kapalı tutuyor.
Kaynak: Al Jazeera Türk
10. CHP’nin ‘Kobani’ raporundan nasıl bir değerlendirme çıktı?
Yaklaşık üç haftadır direnen Kürt kenti Kobani’ye ziyarette bulunan CHP heyeti, izlenimlerini bir rapor haline getirdi.
Raporda, Hükümetin Kobani’den 150 bin kişinin Türkiye sığındığı iddiasına karşın, “Heyetimiz yüz binler değil, bu bölgelerde on binleri dahi görmemiştir. Bu durumda 150 bin kişinin nerede olduğu hükümet açısından bir soru işaretidir” denilen raporda, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dile getirdiği ‘tampon bölge’ önerisine son verilmesi gerektiği kaydedildi.
Raporun tamamını okumak için tıklayınız.
Bir gazeteci izlenimi: Sınırın iki yanı da ‘savaş alanı’...
Bölgeye giden Gazeteci Ceyda Karan izlenimlerini şöyle aktarıyor:
“Artık sınırın iki tarafı da ‘savaş alanı’ olmuştu… Basının bulunduğu alan da azade kalmadı. Eylemciler emniyet güçlerine taşlar, kimi yerlerde kaldırabildikleri kayaları fırlatırken, polis hepimizi ‘gaza boğdu’… Yüzüm gözüm alev alacak hale gelirken, eş dostun bulunduğu bir araçla bir ara bölgeden uzaklaştım. Biraz kendime geldiğimde polis ve Suruç’a sürülmeye çalışılan kitle arasında bir ‘meydan muharebesi’ yaşandığını gördüm. İşte tam da bu ‘meydan muharebesinin’ yaşandığı yerin yakınına 15-20 dakika sonra IŞİD top mermisi düştü. Tepemizden uçarak… Yarım saat sonra bu kez Türk Silahlı Kuvvetleri, 30’a yakın tank ve zırhlı aracı aynı alan ve yakınındaki üç tepeye yayarak pozisyon aldı. Namlularının ucunu Kobani’ye doğru çevirdiler. Çalışır halde durmaları dikkat çekiciydi.”
Fotoğraf: Ceyda Karan
Yazının tamamını okumak için tıklayınız.
Tezkere öncesi Suriye sınırında son durum | BBC TÜRKÇE
11. Türkiye nasıl önlemler aldı?
IŞİD militanlarının Halep’in Kobani ilçesine ulaşmak için Türkiye sınırındaki köylerde PYD güçleriyle çatışmaya başlaması üzerine, Suriye sınırındaki Gaziantep ve Şanlıurfa’da önlemler artırıldı. Sınır hattında zırhlı araçlarla önlemler alınırken, kritik noktalara takviye birlikler gönderildi. Hakim tepelere zırhlı araçlar ve hava savunma sistemleri konuşlandırıldı. Eli tetikte görev yapan asker, termal kameralar ile de sınırı 24 saat izliyor.
A Haber-ATV ortak canlı yayınında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Başbakan Davutoğlu bir gazetecinin 'Kobani düşerse ne olur?' sorusunu 'Kobani'nin düşmesini istemeyiz. Kobani'den gelen kardeşlerimize kucağımızı açtık. Kobani'nin düşmemesi için ne gerekiyorsa da elimizden geleni yaparız' diyerek yanıtladı.
Davutoğlu, 'Bunun Türkiye ilişkisi ne? Saldıran IŞİD, düşen Kobani. Bizimle ilgisi şu; biz oradaki Kürt kardeşlerimize sahip çıkarız. Ama bunun çözüm süreci ile doğrudan irtibatını kurmanın hiçbir mantığı yok. Kim böyle bir irtibat kurarsa bu gayet anlamsız bir şey' değerlendirmesinde bulundu.
Açıklamanın tamamı için tıklayınız
Fotoğraf: AA
Gazeteci Aliza Marcus: 'Kobani düşerse PKK’nın ateşkesi bitirmesi muhtemel!'
Türkiye ve Kürt meselesi alanında çalışan Amerikalı gazeteci Aliza Marcus, bölgede geçirdiği iki haftanın ardından izlenimlerini paylaştı.
1. Eğer Kobani düşerse, PKK’nın Türkiye’yle ateşkesi bitirmesi olasılığı yüksek.
2. Kürtler, Türklerin barış sürecinin parametrelerini belirlemesini beklemiyor; etkin biçimde otonom bir sistem kurmak için çalışıyorlar.
3. PKK’ya katılımlar rekor yükseklikte; tahminim ayda 1000 kişi…
4. Kobani Kürtleri birleştiriyor. IŞİD hedeflerine saldırmaktaki tereddütü ABD’nin Kürtlerle bağını zayıflatıyor, sadece Türkiye’deki Kürtlerle de değil…
Fotoğraf: Reuters
Ve Bugün...
IŞİD, Kobani’nin güneyindeki stratejik Tel El Münteze tepesini ele geçirdi. Örgüt, Kobani'ye kuşatma başladığından bu yana en büyük saldırıyı düzenliyor. Kentten yükselen dumanlar Türkiye'den de görülüyor.
Daha geniş bilgi için tıklayınız