Tıbbi Literatürde Bir Tür Yaygın Hastalık Olan Hemofobi Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Kan tutması anlamına gelen hemofobi toplumda oldukça sık görülen bir tür fobidir. Hemofobi olarak bilinen bu durum tanı kriterlerine göre özel bir tür fobidir. İğne, kan, yaralanma fobilerine dahil olan kan fobisi olan kişilerde bayılma gibi durumlar sıklıkla görülür. Bazı kan fobisi olan kişilerin ambulans sireni duyunca ya da ameliyat veya kan kelimelerini duyunca bile bayıldığı durumlar olmaktadır. Bu yazıda sizlere hemofobi hastalığı ile ilgili bilinmesi gerekenleri aktaracağım.
Hemofobi nedir?
Kan tutması veya bilinen bir diğer adıyla kan korkusu bir tür fobidir. Tıbbi literatür hemofobi veya hematofobi olarak da adlandırılmaktadır. İğne fobisini de içeren bu özel fobi diğer fobilerde sık görülmeyen bazı belirtilere neden olabilir.
Kan tutulması yaşayan kişilerin fiziksel belirtileri şunlar olabilir:
Kan görünce mide bulantısı hissetme, göz kararması, tansiyon düşmesi, bayılma, nefes alma güçlüğü, kalp atış hızında artış, titreme ve terleme.
Kan gördükten sonra veya kan ile ilgili konuşmalara şahit olduktan hemen sonra kendinizi kötü hissediyor musunuz?
Kan korkusu yaşayan insanlar kan konusu geçince huzursuz olurlar. Kan görmekten veya kanın dahil olabileceği bir test yaptırmaktan korku duyarlar.
Kan korkusunun nedenleri nelerdir?
Kan tutmasına sahip birçok insan kan tutmasının neden olduğunu ve nasıl oluştuğunu merak etmektedir. Yapılan araştırmalar bu fobinin oluşmasına az da olsa açıklama getirmiştir.
Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Jon Sanford, kan görmeye karşı gösterilen bu farklı tepkinin, türümüzün popülasyonunun sadece %3-4 arasında görüldüğünü belirtiyor.
Bu tür spesifik fobiler genellikle 10 yaşından sonra ortaya çıkar.
Kan tutması diğer bazı psikiyatrik koşullar ile birlikte bulunabilir. Bunlar:
Agorafobi (kaygı bozukluğu), hayvan fobileri, panik bozukluklar, nozofobi (hastalık hastalığı), hipokondriazis (ciddi bir hastalığa yakalanma korkusu).
Kan korkusu olan kişilerde doktor ve diş hekimine gitme bunların yanı sıra iğne korkusu sıklıkla görülür.
Büyük bir kan kaybı yaşamış olmak, travmatik bir yaralanma geçirmiş olmak veya uzun süreli kronik bir hastalığa sahip olmak kan korkusuna ve kan tutması oluşumuna neden olabilir.
Kan tutması oluşumu için risk oluşturabilen faktörlerden ilki kalıtsal kökenli olması.
Bazı insanların diğer insanlara göre fobi geliştirme olasılığı daha yüksektir. Kalıtsal etkenler sonucunda kan korkusu oluşabilir. Hemofobi vakalarının bir bölümü kalıtsal kökenlidir.
Endişeli ebevynler kan korkusunu tetikleyen nedenlerden biridir.
Öğrenme çağında iken çevrenizdeki kişilerden görerek veya duyarak bazı nesnelere veya cisimlere karşı korkmayı öğrenebilirsiniz. Bir çocuk annesinin kandan korktuğunu görürse kan korkusu geliştirebilir ve kan tutması yaşayabilir.
Aşırı korumacı aileler çocuklarını her türlü negatif durumdan korumak isteyebilirler.
Ancak bu durum kişiliğin ve mizacın oturmasını engelleyebilir ve uzun bir süre sonra çeşitli fobilere yol açabilir.
Daha önce yaşanmış olan stresli veya travmatik bir olay fobi oluşumu ile sonuçlanabilir.
Bu olay kan ile ilgili ise kan korkusu ve kan tutması ile sonuçlanabilir.
Hemofobi vücutta benzersiz bir hale neden olabilir. Kan tutması durumunda vazovagal yanıt tetiklenir.
Vazovagal yanıt (bilinç kaybına kadar ilerleyebilen anksiyete, baş dönmesi, bulantı) nedeniyle kalp atımında ve kan basıncında ani bir düşüş yaşanır. Vazovagal yanıt nedeniyle baş dönmesi veya göz kararması hissedebilirsiniz. Ani bir terleme ve bayılma görülebilir. Hemofobiye sahip insanların %80'inde vazovagal yanıt tetiklenir.
Çocuklarda daha farklı belirtiler ortaya çıkabilir.
Sinirlilik hali, ebeveynlere sarılma, ağlama, saklanmak, kan ile ilgili tüm durumlardan kaçınmak.
Hemofobi nasıl teşhis edilir?
Kan ile karşılaştığınızda yaşadığınız tecrübelerden sonra bir doktorla görüşmek faydalı olabilir. Doktorunuz kan korkusunu teşhis edebilir ve size yardımcı olabilir. Hemofobi teşhisi için tıbbi ekipmanlar veya iğneler kullanılmaz. Kan ile karşılaşabileceğiniz herhangi bir durum olmayacaktır.
Doktorunuz sizlere bazı sorular sorarak teşhis koymaya çalışacaktır. Bu sorulardan bazıları şunlar olabilir.
Semptomlarınız nelerdir?
Kan ile karşılaşınca neler hissediyorsunuz?
TV’de kan görmek sizi etkiliyor mu?
Göz kararması veya bayılma yaşıyor musunuz?
Bu semptomları ne kadar süredir yaşıyorsunuz?
Ek bir sağlık probleminiz var mı?
Ailenizde kan tutması yaşayan biri var mı?
Kan tutması tedavisi nasıl yapılır?
Kan korkusu her an her yerde karşılaşılabilecek fobilerden biridir. Zorlu şartlarda sağlıklı davranışların ortaya konması için kan tutması tedavisi yapılmalıdır. Hemofobi birçok tedavi yöntemine çok iyi yanıt verir.
Kan tutması yaşayan şu kişilerin tedavi edilmesi önemlidir:
Kan korkusu panik atağa veya ciddi endişeye neden oluyorsa
Korku düzeyi zaman geçtikçe artma eğilimindeyse
Kan tutmasının belirtilerini 6 ay veya daha uzun süredir yaşıyorsanız
Fobilerin tedavisi için uygulanabilecek en etkili yaklaşımlardan biri maruz kalma terapisidir
Bir terapist eşliğinde korkularınıza maruz kalarak fobinizle başa çıkmayı öğrenebilirsiniz. Maruz kalma terapisinde görselleştirme, anlatma veya fobiye artan düzeyde maruz bırakma seçenekleri kullanılabilir. Terapi esnasında tüm seçenekler harmanlanabilir ve yeni bir yaklaşım sergilenebilir.
Bilişsel davranışçı terapi de bir terapist yardımıyla kaygı duyduğunuz konuda konuşmalar yapabilirsiniz.
Bu sayede kaygı duygunuza yol açan nedeni belirleyebilir ve bu nedene yönelik çözümler üretebilirsiniz. Bilişsel davranışçı terapinin amacı; kanla ilgili testler veya yaralanmalar esnasında gerçekte neler olduğuna dair gerçekçi düşünceler oluşturmaktır.
Hemofobi belirtilerinin ciddi olduğu hastalarda ilaç tedavisi gerekli olabilir.
Fobiler için uygulanabilecek ilaçlar konusunda net bir yaklaşım yoktur. Psikiyatri uzmanı, korkunuz hakkında daha fazla bilgi edinerek sizlere yönelik bir ilaç tedavisi reçete edebilir. Daha fazla bilgi için doktorunuzla konuşmalısınız.
Çeşitli gevşeme egzersizleri fobilerin tedavisinde kullanılabilmektedir.
Bunlar;
Nefes alma egzersizleri
Yoga
Çeşitli spor faaliyetleri
Gevşeme egzersizleri yardımıyla stresi daha iyi yönetebilir ve fiziksel semptomlarınızın azalmasına yardımcı olabilirsiniz.
Kan tutması nedeniyle ortaya çıkan bayılma nöbetlerini engellemek amacıyla gerilim uygulaması yapılabilir.
Bu tedavi yöntemindeki ana fikir, kan tetiklenmesine maruz kaldığınızda yüzünüz kızarıncaya kadar kollardaki ve bacaklardaki kasları aralıklı germektir.
Yapılan bir çalışmaya göre, bu tekniği deneyen katılımcıların büyük bir bölümü bayılma olmadan yarım saatlik ameliyatlar izleyebilmektedir.
Zaman içerisinde tepkilerinizde herhangi bir azalma görülmeden şiddetlenip artıyorsa bir hekime giderek tedavi sürecinizi başlatmanız doğru bir karar olabilir.
Kan görünce, gördükten sonra veya kan ile ilgili bir konuşmaya kulak misafiri olduğunuzda kendinizi kötü hissediyorsanız, bayılma hali yaşıyorsanız, mide bulantısı, huzursuzluk, göz kararması, tansiyonunuzda değişiklik hissediyorsanız hemofobik olabilirsiniz.
Bu içeriklere de göz atabilirsiniz
Yorum Yazın