Her 10 Madenciden Biri İş Kazası Geçiriyor

Son dönemde üst üste ölümlü iş kazalarının yaşanması gözlerin iş güvenliği ve kazalara çevrilmesine neden oldu. Türkiye İstatistik Kurumu’nun geçen yılın sonunda açıkladığı ‘İş Kazaları ve İşe Bağlı Sağlık Problemleri Araştırması’ son bir yılda çalışanların yüzde 2.3’ünün bir iş kazası geçirdiğini ortaya koydu. Bu oran erkeklerde yüzde 2.8 iken, kadınlarda yüzde 1.3 olarak gerçekleşti. Toplam iş kazası geçirenlerin yüzde 81.6’sını erkekler oluştururken, en fazla iş kazası madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe yaşanıyor.

Araştırmaya göre, 2013’te son 12 ay içinde istihdam edilen sayısı 2007’ye göre yüzde 25.1 artışla 30 milyon 614 bin kişi olurken, iş kazası geçirenlerin oranı aynı dönemde yüzde 2.6 düşüşle 706 bin oldu. Bu dönemde erkeklerde istihdam yüzde 17.2 artarken, iş kazası oranı yüzde 8.8 geriledi ve 576 bine geriledi. 2007-2013 arasında istihdama katılımı yüzde 44.4 artan kadınlarda ise iş kazası sayısı 2007 yılına göre yüzde 40.8 arttı ve geçen yıl 131 bini buldu.

Sektörel olarak incelendiğinde, madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe iş kazası geçirenlerin oranı yüzde 10.4, elektrik, gaz, buhar, su ve kanalizasyon sektöründe iş kazası geçirenlerin oranı yüzde 5.2 iken, inşaat sektöründe iş kazası geçirenlerin oranı yüzde 4.3 oldu. Sektör bazındaki sonuçlar, 2007 yılı sonuçları ile karşılaştırıldığında iş kazası geçirenlerin payı madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe 0.1 puan artarken, inşaat sektöründe 0.2 puan azaldı. Elektrik, gaz, buhar, su ve kanalizasyon sektöründe iş kazası geçirenlerin oranı ise değişmedi. İş kazası geçiren sayısında en büyük payı alan imalat sanayi sektöründe ise iş kazası geçirenlerin oranı 1.8 puan azalarak yüzde 3.3 olarak gerçekleşti.

Son 12 ay içinde istihdam edilen 15-24 yaş grubundaki fertlerde iş kazası geçirenlerin oranı yüzde 1.9 iken, 25-34 yaş grubunda bu oran yüzde 2.3, 35-54 yaş grubunda yüzde 2.6 ve 55 ve daha yukarı yaştakilerde ise yüzde 2 olarak gerçekleşti. Son 12 ay içinde istihdam edilen lise altı eğitimlilerin yüzde 2.8’i bir iş kazası geçirirken, genel lise mezunlarında bu oran yüzde 1.7, lise dengi meslek okul mezunlarında yüzde 2.4, yüksek öğretim mezunlarında ise yüzde 1 olarak gerçekleşti. İşteki duruma göre, iş kazası geçirenlerde en yüksek oran yüzde 2.6 ile kendi hesabına çalışanlarda gerçekleşti. Bunu yüzde 2.5 ile ücretli veya yevmiyeli çalışanlar, yüzde 1.6 ile işveren olarak çalışanlar izledi. Ücretsiz aile işçisi olarak çalışanlarda iş kazası geçirme oranı ise yüzde 1.4 olarak tahmin edildi.

Meslek grupları itibarıyla, ‘sanatkarlar ve ilgili işlerde çalışanlar’da iş kazası geçirenlerin oranı yüzde 4.8 ile yüzde 2.3’lük ortalamanın üzerinde gerçekleşti. İş kazalarının en düşük gözlendiği grup ise yüzde 0.8 ile ‘büro ve müşteri hizmetleri’ oldu. İşyeri büyüklüğüne göre, son 12 ayda iş kazası geçirenlerin en yüksek olduğu işyeri büyüklüğü yüzde 3.4 ile “250-499” çalışana sahip işyerleri oldu. En fazla istihdama sahip “1-9” kişi çalıştıran işyerlerinde iş kazası geçirenlerin oranı ise yüzde 2.2 oldu. Son 12 ay içerisinde bir iş kazası geçiren-lerin yüzde 63.7’si geçirmiş olduğu iş kazası nedeniyle belirli süre-lerde işinden uzak kaldı.

HER GÜN ORTALAMA 170 İŞ KAZASI OLUYOR

Dünyada her yıl ortalama 250 milyon iş kazası yaşandığı ve her yıl 1 milyondan fazla insanın iş kazası ve meslek hastalıklarından hayatını kaybettiği belirtildi. CHP İstanbul Milletvekili Kadir Gökmen Öğüt, Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği ve İş Kazası Kurbanlarını Anma Günü nedeniyle yaptığı açıklamada, Türkiye’de her gün ortalama 170 iş kazası yaşandığı, üç işçinin yaşamını yitirdiği ve beş işçinin de sakat kaldığını kaydetti. Bu korkunç rakamların birçoğunun, kamuoyuna yansımasa da gerek yurtiçi gerekse yurtdışında yapılan araştırmalar olduğuna işaret eden Öğüt, “Türkiye’yi iş kazaları sıralamasında Avrupa’da birinci, dünyada ise üçüncü yapmaktadır. Bu vahim tabloya ‘kader’ demek ancak ve ancak sorumsuz yöneticilerin kendilerini aklama girişimi ile açıklanabilir” dedi.

Ölümler ‘özelde’ devam edecek...

Türkiye’de iş kazalarının büyük çoğunluğu taşeron firmalarda meydana geliyor. Bu kazaların önlenmesi ve bu tip işyerlerinde çalışanların sosyal haklarının, normal işçi statüsüne getirilmesi için uzun süredir Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile sosyal taraflar çalışıyor. En son Çalışma Bakanı Faruk Çelik, 17 Aralık’ın taşeron yasasının ertelenmesine neden olduğunu söylemişti. Önümüzdeki günlerde ise yasa yeniden gündeme gelecek. Uzmanlar, özel sektörde, özellikle KOBİ’lerde istihdam edilen 600 bine yakın taşeron işçinin yeni yasanın dışında olduğunu, yasanın kamuda çalışan 700 bin civarında işçiyi kapsadığını belirtiyor.

Önder Çelik | TARAF