Genç Mustafa Kemal'i Türkiye Cumhuriyeti'nin Kurucusu Devrimci Atatürk Yapan Kitaplar
Aslında çok basit dostlar, okuyun ve okutun ki dünya değişebilsin!
Kaynak: Atatürk Ansiklopedisi
"Kumandanlar astlarından yüksek ve alim olmalıdırlar." diyen Atatürk neredeyse hayatı boyunca bu düsturuna sadık kalarak hep daha fazlasını öğrenmeye çalışır.
Kendi deyimiyle de bu okuma faaliyetlerinde askeri liseden arkadaşı Ömer Naci Bey'in etkisi oldukça büyüktür. Ancak Ömer Naci daha çok şiir ve edebiyat ile uğraşırken Atatürk, yazı öğretmeni Mehmet Asım Efendi'nin de uyarısıyla 'şiiri, edebiyatı' bırakır ve görülen o ki askeri, felsefi ve bilimsel kitaplara yönelir.
Manastır'da Namık Kemal ve Mehmet Emin Yurdakul gibi dönemin güçlü şairleri ile tanışan genç Mustafa, Harp Akademisi yıllarında ise özellikle ünlü Alman ve Japon komutanların hayatlarına dair kitaplar okur.
İlk görev yeri Şam'da felsefe, sosyalizm ve devrime ilişkin kitaplar okuyan Mustafa Kemal, cephede de okumayı sürdürür ve Çanakkale cehenneminde dahi İstanbul'da yakından tanıdığı Madam Corinne'ye 20 Temmuz 1915'te bir mektup yazarak kitap tavsiyesi ister. Hatta Madam, Mustafa Kemal'e doğrudan kitaplar gönderir.
Mirliva Mustafa Kemal artık XVI. Kolordu Komutanı olarak Bitlis'tedir. Ve "O, bizden çok ilerisini gören insandı. Ne yazık ki biz ona hâlâ yetişemedik." dediği Tevfik Fikret'i okumaktadır.
Bununla birlikte Mustafa Kemal'in 7 Kasım-25 Aralık 1926 tarihleri arasındaki 49 günlük sürede şu kitapları okuduğu bilinir:
Namık Kemal - Tarih-i Osmanî
Namık Kemal - Makalât-ı Siyasiye ve Edebiyye
Mehmet Emin Yurdakul - Türkçe Şiirler
Ahmet Hilmi Şehbenderzade - Allah'ı İnkâr Mümkün müdür?
Georges Fonsegrive - Felsefe Açısından Psikoloji Meseleleri
Alphonse Daudet - Sapho
Ordu komutanı iken 1917'de okuduğu kitaplar arasında ise değişik yönlerden önemli şu üç eser dikkat çeker:
Gustav Le Bon - Dünya Dengesinin Bozulması
Gustav Le Bon - Avrupa Harbinden Alınan Psikolojik Dersler
Louis Büchner - Madde ve Kuvvet
I. Dünya Savaşı sırasında ağır bir böbrek rahatsızlığı geçiren Mustafa Kemal, 1918'de Karlsbad'a tedavi olmaya gider ve orada Almanca ve Fransızca dersleri alır.
Böylece farklı dillerde kitap okuma alışkanlığı edinen genç Komutan günlüğüne yazdığı üzere 1 ay süreyle gece uyumadan önce veya sabah kahvaltısından sonra şu kitapları okur:
Balzac - Tılsımlı Deri
Andre Beaunier - Ayaklanma
Marcel Prevost - (Aşk ve evliliğe dair bir kitap)
Fransızca bir Karl Marx ve sosyalizm eleştirisi
Eh tabii her kitabı sevecek değil ya... Viyana'dayken aşağıdaki kitaplar ile ilgili şöyle yazar günlüğüne: "Geçen gece yeni aldığım Fransızca kitaplardan birine başlamak istedim. Hemen hepsinin başından birkaç sayfa okudum; fakat devam için hiçbiri üzerinde karar veremedim."
Milli mücadele yılları... Bir ulusun makus tarihini değiştirmek üzere olan adam burada da okumayı bırakmaz. Binbaşı Mahmut Bey'in kaleminden şunları okuruz:
'Bugün (21 Ağustos 1922) Akşehir'deyiz. İki gündür Paşa, Çalıkuşu romanını okuyor. Öyle beğendi ve sevdi ki...'
Peki, gelin efendim bir de Atatürk'ün nasıl kitap okuduğuna bakalım. O, kitabın önemli bulduğu yerlerini kendine özgü işaretlerle belirlerken satır altlarını çizer ve sayfa kenarlarına not alır.
Kitap okurken iki farklı renkte kalem kullanan Atatürk eğer bir şeyin altını kırmızı ile çizdiyse bu fikri güçlü bulmuş ve kendisinin de bu fikre katılmış olduğu, yok eğer mavi ile çizdiyse fikri beğenmemiş olduğu anlamına gelir.
Bugün bütün kitaplarını Anıtkabir'de görebileceğimiz Atatürk'ümüzün kolayca kopamadığı şiir sevdasının bir göstergesi olarak Fransızcadan çevirdiği La Vie Est Breve şiiri ile bitirelim dostlar, kitapla ve Atatürk'le kalın!
'Hayat kısadır,
Biraz hayal, biraz aşk,
Ve sonra allahaısmarladık...
Hayat boştur,
Biraz ümit, biraz kin
Ve sonra allahaısmarladık...'
Yorum Yazın
Canım Atam.. 🤎 Anıtkabir ziyaretinde müzede okuduğu, incelediği, kendi el yazısıyla notlar aldığı kitapları görünce çok etkilenmiştim. Koleksiyonundan bahset... Devamını Gör
onedio üyesi Görkem'e içeriğinden dolayı teşekkür eder devamını bekleriz.içerik dediğin böyle olur işte..
Rica ve teşekkür ederim.
"Kumandanlar astlarından yüksek ve alim olmalıdırlar."