3 Soruda Gazze'nin Yıkılan Alt Yapısı Nasıl Onarılacak?
İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırısı Gazze'nin tamamında büyük yıkım yaratırken altyapıtı da kritik bir şekilde etkiledi. BM'ye göre saldırı sırasında 10.000'den fazla ev yok edildi veya onarılamayacak şekilde tahribat gördü, 65.000 insan evsiz kaldı.
BM Uydularından elde edilen fotoğraflar yıkımın boyutunu çok daha net gösteriyor.
Aratra, Kuzey Gazze: 6 Temmuz 2014 - 25 Temmuz 2014
(Kaynak: UNITAR / UNOSAT)
Jarara, Gazze: 6 Temmuz 2014 - 1 Ağustos 2014
(Kaynak: UNITAR / UNOSAT)
1. Altyapı Onarımının Bedelini Kim Ödeyecek?
Filistin Başbakan Yardımcısı Muhammed Mustafa Reuters'e yaptığı bir açıklamada Gazze'nin yeniden onarılması için en az 6 milyar dolar gerektiğini ifade etti. Gazze ile İsrail arasındaki ateşkesin bittiği bu günlerde Filistinli Yetkililer kalıcı bir ateşkes için gereken şartlardan birinin de Gazze'nin altyapısını yeniden oluşturmak için gereken uluslararası kaynakların sağlanması olduğunu ifade ediyor. Norveç Hükümeti, bu konuda gelecek ay adım atacağını ifade eden ilk hükümet oldu. Ancak son 5 yılda 3 savaş yaşayan Gazze, altyapının yeniden kurulmasının kolay olmadığını biliyor.
2008 - 2009 yılında yaşanan saldırıdan sonra uluslararası toplum Gazze'ye altyapınn yeniden kurulması için 4,5 milyar dolar seviyesinde bir insani yardım taahhüdünde bulundu. Suudi Arabistan Hükümeti 1 milyar dolar bağışlarken, ABD'de 900 milyon dolar vermeyi taahhüt etti. Ancak taahhüt edilen bu meblağların çok azı Gazze'ye ulaşabildi.
Foreign Policy dergisinden Colum Lynch'e göre 'Hükümetler bol keseden bağışta bulunma taahhüdü verse de bu paraların gerçekten tahsil edilmesi Birleşmiş Milletlerin çabasını gerektiriyor.'
Filistinli yetkililer de bağış sözlerinden kuşkulu. Filistin Hükümeti Bakanlarından Mufed El Hasayna Reuters'e yaptığı bir açıklamada şöyle diyor: 'Artık yardım sözü değil, gerçek yardım istiyoruz.'
Filistin Hükümetinin içinde bulunduğu ekonomik şartlar bu tip bir altyapı yatırımına kaynak ayırmalarına müsaade etmiyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas çok uzun bir süredir hükümetini çok düşük kaynaklarla ve ekonomik bir çıkmazın içerisinde idare etmeye çalıştı. Gazze'de siyasi otorite konumunda olan Hamas ise Mısır'ın tünelleri kapatmasından sonra önemli gelir kaynaklarını kaybetti.
Uluslararası toplum Filistin'e yardım edemezse, Gazze'nin altyapısının kısa zamanda tekrar kurulması mümkün gözükmüyor.
2. Gazze'ye Yardım Nasıl Gönderilecek?
Şayet hükümetler bu yardımı karşılamaya istekli olsa bile İsrail ve Mısır tarafından sınırlı çok sert bir şekilde kontrol edilen Gazze'ye bu yardımların nasıl ulaştırılacağı da önemli bir sorun. 2008 - 2009 savaşından sonra İsrail'in inşaat malzemelerine uyguladığı yasaklar sebebiyle bir çok yardım atıl kalmak zorunda kaldı.
İsrail'li yetkililer Çarşamba günü yaptıkları açıklamada bu pozisyonlarını devam ettirdiklerini ifade ediyor. İsrailli yetkililere göre bu materyallerin Hamas militanları tarafından kullanılmayacağı garanti edilmedikçe, bu ürünlerin Gazze'ye geçişine İsrail izin vermeyecek. Mısır Hükümeti de bu tip maddelerin İsrail'e geçirilmesi konusunda zorluklar olduğunu bildiriyor
İsrail kaynaklı Haaretz Gazetesine göre İsrail ve Gazze arasında uzun vadeli bir anlaşma bulmaya çalışan Avrupalılar tarafından bir çözüm önerildi. Buna göre bu tip yardımlar Uluslararası Kurumlara verilecek ve bu kurumlar tarafından kullanımları kontrol edilecek. Hamas da Gazze'de yapılacak olan altyapı yatırımlarının Abbas Hükümeti tarafından yapılmasına olumlu yaklaştığını ifade etti.
Uluslararası Kriz Grubu'ndan Nathan Thrall'e göre bu öneri iki taraf için de çekici. İsrail Hamas'ın düşmanlarını güçlendirerek Hamas'ı güçsüzleştirdiğini iddia edebilirken, Hamas da İsrail'in tanımadığı yeni hükümetin bu şekilde tanınmak zorunda kaldığını ifade edebilir.
3. Onarım Ne Kadar Sürecek?
Onarımın ne kadar süreceği sorusu belirsizliğini koruyor. Öncelikle tüm hasarın tespit edilmesi ve onarım için gereken materyallerle paranın kimler tarafından sağlanacağı üzerinde anlaşma yapılması gerekiyor.
O tarihe kadar insanların nerede yaşayacağı da belirsizliğini koruyor. BM korumasında yaşayan 300.000 Filistinlinin yaklaşık üçte biri 72 saatlik ateşkesin ilan edilmesinin ardından kaldıkları yerleri terk ettiler. BM'ye göre binlerce insanın gidecek hiçbir yeri yok ve BM okullarına sığınmak zorundalar. Savaş sebebiyle Gazzeliler parklarda yattılar, geçici çadırlarda nöbetleşe barınmaya çalıştılar veya akrabalarının yanına yerleştiler.
Dünyanın en yoğun yerleşime sahip bölgelerinden biri olan Gazze'de şimdiden barınma sorunu var. Bu sorunun halledilmesi için tam 75.000 hane inşa edilmesi gerekiyor.
Temmuz ayında İsrail saldırısı başladığı zaman BM hala bir önceki savaşın yıkımlarını onarmaya çalışıyordu. Bazı Gazzelilerin evi tam 3 kere yıkılmış durumda. Gazze'nin onarımı için harcanan milyonlarca dolar ve yapılan onarımlar da İsrail Saldırıları nedeniyle tamamen yok oldu.
Gazze'deki yaralar hala sarılmayı bekliyor.
Kaynak: Huffington Post