Efes'in de Dahil Edilmesiyle 'Dünya Mirası Listesi'nde Yer Alan Türkiye'deki 15 Mekan
Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri 'Dünya Mirası' olarak tescillendi. Müjdeyi Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik vermişti. Diyarbakır müjdesinin ardından dün Efes de 'Dünya Mirası' olarak tescillendi. Haber Detayı
Bu gelişmelerden sonra Türkiye'nin 'Dünya Mirası Listesi'nde bulunan 15 mekanı şu şekilde.
1. İstanbul'un Tarihî Alanları
İstanbul, yerleşim tarihi son yapılan Yenikapı'daki kazılarla bulunan liman doğrultusunda 8500 yıl, kentsel tarihi yaklaşık 3.000, başkentlik tarihi 1600 yıla kadar uzanan Avrupa ile Asya kıtalarının kesiştiği noktada bulunan bir dünya kentidir. Şehir çağlar boyunca farklı uygarlık ve kültürlere ev sahipliği yapmış, yüzyıllar boyu çeşitli din, dil ve ırktan insanların bir arada yaşadığı kozmopolit ve metropolit yapısını korumuş ve tarihsel süreçte eşsiz bir mozaik hâlini almıştır. Uzun zaman dilimleri boyunca her alanda merkez olmayı ve iktidarda kalmayı başaran dünyadaki ender yerleşim yerlerinden biri olan İstanbul geçmişten günümüze bir dünya başkentidir ve 1985 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınmıştır.
2. Göreme Millî Parkı ve Kapadokya'nın Kayalık Alanları
Göreme ve Kapadokya Milli Parkı, 6 Aralık 1985 tarihinden bu yana doğal ve kültürel varlık olarak UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer almaktadır.
3. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası
Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, Sivas'ın Divriği ilçesindeki tarihi cami ve hastane. Cami 1228–29 yıllarında Mengücekli beyi Ahmed Şah tarafından; Dârüşşifa ise aynı tarihte, Ahmed Şah'ın eşi ve Erzincan beyi Fahreddin Behramşah’ın kızı olan Turan Melek tarafından Ahlatlı Muğis oğlu Hürrem Şah adlı bir mimara yaptırılmıştır. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası 1985 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınmıştır.
4. Hattuşaş: Hitit Başkenti
Hattuşaş, Hititler'in geç tunç çağı dönemindeki başkentidir. Çorum ilinin 82 km güneybatısındaki günümüzdeki adıyla Boğazkale ilçesinde bulunmaktadır. Kent, tarih sahnesinde, Hitit İmparatorluğu'nun MÖ 17. ile 13. yüzyıllar arasında başkenti olarak yer almıştır. Hattuşaş, 1986 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edilmiştir.
5. Nemrut Dağı
Nemrut Dağı, Adıyaman ilindeki Kahta ilçesi yakınlarında Ankar dağları civarında 2.150 metre yüksekliğinde bir dağdır. Toros dağ silsilesinde bulunur. 1988 yılından beri millî parktır. Kommagene kralı Antiochus Theos, MÖ 62 yılında bu dağın tepesine, pek çok Yunan ve Pers tanrısının heykelinin yanı sıra kendi mezar-tapınağını da yaptırmıştır. Mezarda, bir kartalın başı gibi, tanrıların taş oymaları bulunur. Heykellerin diziliş şekli hiyerotesyon olarak bilinir. Nemrut Dağı 1987'de UNESCO tarafından Dünya mirası alanı ilan edilmiştir.
6. Ksantos ve Letoon
Ksantos, Fethiye yakınlarındaki antik kent. Antik Çağda Likya'ya başkentlik yapmıştır. Kentte ele geçen en eski kalıntılar MÖ 8. yüzyıla kadar gitmektedir. Pek çok tarihi olaylara ve savaşlara sahne olan kentten günümüze ulaşan kalıntılar arasında kaya mezarları, lahit mezarları ve Likya kültürüne özgü dikme mezar anıtları vardır.
Letoon, Fethiye yakınlarındaki antik kent. Şair Ovidius'un anlattığı bir öyküye göre kent, Zeus'tan hamile kalan Leto'nun adına kurulmuştur. Kentte en eski yerleşim izleri MÖ 7. yüzyıla kadar gider. Kalıntılar ve ele geçen kitabeler buranın dinsel ve politik bir alan olduğunu göstermektedir. Ören yeri merkezinde yan yana üç tapınak bulunmaktadır.
Letoon ve Ksantos 1988 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınmıştır.
7. Hierapolis ve Pamukkale
Hierapolis, Pamukkale yakınlarında bulunan bir antik kenttir.Antik coğrafyacı Strabon ile Ptolemaios verdikleri bilgilerde, Karia bölgesine sınır olan Laodikeia ve Tripolis kentlerine yakınlığı ile Hierapolisin bir Frigya kenti olduğunu ileri sürülmektedir. Kentin kuruluşu hakkında bilgilerin kısıtlı olmasına karşın; Pergamon Krallığı zamanında II. Eumenes tarafından M.Ö. 2. yy. başlarında kurulduğu ve Bergama'nın efsanevi kurucusu Telephos'un karısı Amazonlar kraliçesi Hiera'dan dolayı, Hierapolis adını aldığı bilinmektedir.
Pamukkale, Denizli ilinde doğal bir mevkidir. Kent kaplıcaları ve akan sulardan kalan karbonat mineralleri teraslarını, travertenleri kapsamaktadır. Türkiye'nin Ege bölgesinde, ılıman bir iklimi olan Menderes Nehri vadisinde bulunur.
Hierapolis ve Pamukkale, 1988 tarihinde hem doğa hem de kültürel miras olarak UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınmıştır.
8. Safranbolu
Safranbolu, Karabük ilinin turistik bir ilçesidir. Ev örneklerine, Beypazarı, Göynük, Taraklı, Odunpazarı gibi Türkiye'nin birçok yerinde rastlanan Klasik Osmanlı kent mimarisini yansıtan tarihî Safranbolu evleri ile ünlü olan şehir, bu özelliği sayesinde 17 Aralık 1994 tarihinden beri Türkiye'de Dünya Miras Listesi'ne alınmıştır.
9. Truva Antik Kenti
Troya veya Truva, Kaz Dağı eteklerinde, Çanakkale il sınırları içinde yer alan tarihî kent. Homeros tarafından yazıldığı sanılan iki manzum destandan biri olan İlyada'da bahsi geçen Truva Savaşı'nın gerçekleştiği antik kenttir. 1870'lerde Alman amatör arkeolog Heinrich Schliemann tarafından Tevfikiye köyü civarında keşfedilen antik kentte çıkan eserlerin çoğu günümüzde Türkiye, Almanya ve Rusya'dadır. Antik kent, 1998 yılından beri Dünya Miras Listesi'nde, 1996 yılından beri de Milli Park statüsündedir.
10. Selimiye Camii ve Külliyesi
Selimiye Cami Edirne'de bulunan, Osmanlı padişahı II. Selim'in Mimar Sinan'a yaptırdığı camidir. Sinan'ın 90 (bazı kitaplarda 80 olarak geçer) yaşında yaptığı ve 'ustalık eserim' dediği Selimiye Camii gerek Mimar Sinan'ın gerek Osmanlı mimarisinin en önemli yapıtlarından biridir. Selimiye Cami ve Külliyesi 2011 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınmıştır.
11. Çatalhöyük
Çatalhöyük, Orta Anadolu'da, günümüzden 9 bin yıl önce yerleşim yeri olmuş, çok geniş bir Neolitik Çağ ve Kalkolitik Çağ yerleşim yeridir. Doğu ve batı yönlerinde yan yana iki höyükten oluşmaktadır. Doğudaki Çatalhöyük (Doğu) olarak adlandırılan yerleşme Neolitik Çağ'da, Çatalhöyük (Batı) olarak adlandırılan batıdaki höyük ise Kalkolitik Çağ'da iskan görmüştür. UNESCO tarafından 2012 yılında Dünya Miras Listesi'ne dahil edilmesine karar verilmiştir.
12. Bursa ve Cumalıkızık
Bursa, Orhangazi Külliyesi ve çevresini içine alan Hanlar Bölgesi, Hüdavendigar (I. Murad) Külliyesi, Yıldırım (I. Bayezid) Külliyesi, Yeşil (I. Mehmed) Külliye ve Muradiye (II. Murad) Külliyesi ile Dünya Mirasları Listesi'nde yer alıyor.
Cumalıkızık, Uludağ'ın kuzey eteklerinde kurulmuş beş Kızık köyünden biridir. Bir vakıf köyü olarak kurulan köyde, tarihi doku çok iyi korunmuştur ve Osmanlı erken döneminin kırsal kesim sivil mimari örnekleri günümüze ulaşmayı başarmıştır. Bu özelliği nedeniyle çok ilgi çeken ve ziyaret edilen bir yerleşim yeri olmuştur. Sık sık tarihsel filmlere mekan olmaktadır.
2014'te Bursa ve Cumalıkızık UNESCO Dünya Mirasları Listesi'ne girdi.
13. Pergamon
Pergamon, günümüzde İzmir iline bağlı Bergama ilçesinin merkezinin yerinde kurulu antik kentin adıdır. Pergamon, eski çağlarda Misya bölgesinin önemli merkezlerinden biriydi. MÖ 282-133 arasında da Pergamon Krallığı’nın başkentiydi. Pergamon adı, bir söylence kahramanı olan Pergamos'tan gelir. Pergamos’un, Teuthrania kralını öldürdükten sonra kenti ele geçirdiği ve kendi adını verdiği sanılır. 2014 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınmıştır.
14. Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri
Diyarbakır Surları, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir yapı. İç kale ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Surlardaki ana girişler Dağ Kapı, Urfa Kapı, Mardin Kapı ve Yeni Kapı'dır. Yaklaşık dokuz bin yıllık olan surlar, Çin Seddi'nden sonra en uzun ve geniş savunma duvarı olması ile ünlenen Diyarbakır Surları 5.5 km uzunluğunda ve 7-8 m yüksekliğindedir. 16 kalesi ve 5 çıkış kapısı olan siyah bazalt surlar, kentin en ilgi çekici yeridir. Ortaçağ askeri mimarisinin muhteşem örneğini oluşturan bu surlar yazıtlar ve kabartmalarla dekore edilmiştir.
Hevsel Bahçeleri, Dicle Nehri kıyısında, Diyarbakır Kalesi ile nehir vadisi arasında yer alan yaklaşık yedi yüz hektarlık verimli arazidir.
Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri, 2015'te (geçtiğimiz günlerde) UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi'ne dahil edildi.
15. Efes
Efes, Anadolu'nun batı kıyısında, bugünkü İzmir ilinin Selçuk ilçesi sınırları içerisinde bulunan, daha sonra önemli bir Roma kenti olan antik bir Yunan kentiydi. Klasik Yunan döneminde İyonya'nın on iki şehrinden biriydi. Kuruluşu Cilalı Taş Devri MÖ 6000 yıllarına dayanır. Efes, 2015'te (geçtiğimiz günlerde) UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi'ne dahil edildi.
Dünya Mirası Geçici Listesi
Türkiye'nin Dünya Mirası Geçici Listesi'nde altmış tane varlığı bulunmaktadır. Bunlardan elli altısı kültürel, üçü karma, biri doğal alandır. Liste en son 13 Nisan 2015'te güncellendi.
Karain Mağarası (1994)
Sümela Manastırı (2000)
Alahan Manastırı (2000)
Noel Baba Kilisesi (2000)
Harran ve Şanlıurfa (2000)
Ahlat Selçuklu Mezarlığı (2000)
Denizli-Doğubayazıt Güzergâhındaki Selçuklu Kervansarayları (2000)
Konya: Selçuklu Başkenti (2000)
Alanya (2000)
Mardin Kültürel Peyzaj Alanı (2000)
St. Paul Kilisesi, St. Paul Kuyusu ve Çevresi (2000)
İshak Paşa Sarayı (2000)
Kekova (2000)
Güllük Dağı Millî Parkı ve Termessos (2000)
Afrodisyas (2009)
Likya Uygarlığı Antik Kentleri (2009)
Sagalassos (2009)
Perge (2009)
Eşrefoğlu Camii (2011)
Göbeklitepe (2011)
Saint Pierre Kilisesi (2011)
Aizanoi (2012)
Ani Tarihî Kenti (2012)
Zeugma Arkeolojik Siti (2012)
Gordion (2012)
Birgi Tarihî Kenti (2012)
Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı (2012)
Beçin Ortaçağ Kenti (2012)
Niğde'nin Tarihî Anıtları (2012)
Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi (2012)
Odunpazarı Tarihî Kent Merkezi (2012)
Mamure Kalesi (2012)
Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi (2012)
Laodikeia (2013)
Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Alanı (2013)
Ceneviz Ticaret Yolu'nda Akdeniz'den Karadeniz'e Kadar Kale ve Surlu Yerleşimleri (2013)
Sardes Antik Kenti ve Bintepeler Lidya Tümülüsleri (2013)
İznik (2014)
Zeynel Abidin Camii ve Mor Yakup Kilisesi (2014)
Ahi Evran Türbesi (2014)
Titus Tüneli (2014)
Mahmut Bey Camii (2014)
Kültepe-Kaniş Arkeolojik Alanı (2014)
Kaunos (2014)
Anadolu Selçuklu Medreseleri (2014)
Arslantepe Arkeolojik Alanı (2014)
Korykos Antik Kenti (2014)
Anavarza (2014)
Çanakkale ve Gelibolu I. Dünya Savaşı Alanları (2014)
Eflatunpınar: Hitit Su Anıtı (2014)
Akdamar Kilisesi (2015)
Aspendos Antik Kenti Tiyatrosu ve Su Kemerleri (2015)
Eshab-ı Kehf Külliyesi (2015)
Mudurnu Tarihî Ahi Kenti (2015)
Harşena Dağı ve Pontus Kral Kaya Mezarları (2015)
Dağlık Frigya (2015)
Stratonikeia Antik Kenti (2015)
Uzun Köprü (2015)
İsmail Fakirullah Türbesi (2015)
Yıldız Sarayı Kompleksi (2015)