Dizi Tarihine Adım Adım Yeni Bir Efsane Geliyor: Westworld'ün İlk Bölümü Yayınlandı!
HBO uzun zamandır Game of Thrones'un ardından bir hit dizi daha çıkarmayı planlıyordu bildiğiniz gibi. True Detective'in ilk sezonuyla bunu başarmışlardı, ancak her ne kadar ben beğensem de ikinci sezonuyla genel bağlamda çok olumlu tepkiler alamadılar. Daha sonra Vinyl ile ortaya çıksalar da, yine her ne kadar ben beğensem de, diziyi ilk sezonun ardından iptal ettiler (sanırım zevksiz olan benim).
İşte bu sefer, daha da iddialı bir dizi ile geliyorlar: Westworld! Dizi ilk bölümüyle çok güzel tepkiler aldı (henüz erken ama iMDB puanı da 9.4) ve iyi bir başlangıç yaptı. Gelin önce diziyi, sonra ilk bölümü daha yakından inceleyelim.
- Başlarda ufaktan diziyi tanıtacağımdan spoiler yok, güvenle okuyabilirsiniz. Spoiler'lı kısıma gelince uyaracağım.
Dizi, Jurassic World serisinin de yazarı olan Michael Crichton'ın 1973 yapımı Westworld filminden uyarlama.
Jonathan Nolan ve eşi Lisa Joy Nolan'ın kaleme aldığı dizi, 'yapay zekanın doğuşunu ve insanlık ile arasındaki kaçınılmaz karşılaşmayı işleyen karanlık bir serüven' olarak tanımlanıyor.
Dizide fütüristik temada bir park bulunuyor ve burada yapay zekaya sahip robotlar kullanılarak vahşi batının oldukça gerçekçi bir simülasyonu oluşturuluyor.
Geleceğin teknolojisi olan sanal gerçekliğin vücut bulduğu bu parkı, yeterli parası olan herkes ziyaret edebiliyor, ki bunlar da genelde aşırı zengin insanlar oluyor. Simülasyona giren bu kişiler, ''misafir/ziyaretçi'' olarak adlandırılıyor.
Parkta birbirine bağlı pek çok hikaye interaktif olarak sürekli şekilde tekrarlanıyor. Ziyaretçiler parasını verip bu hikaye simülasyonunun içinde yer alıyor ve bastırılmış fantezilerini, insan gibi gözükseler de aslında insan olmayan robotlar üzerinde uyguluyor. Özellikle şiddet ve cinsellik fantezileri ön plana çıkıyor.
Karşınızdaki bir yapay zeka da olsa, davranışlarınızdan dolayı suçluluk duyar mıydınız?
Dizinin sorguladığı can alıcı konulardan biri bu. Geçtiğimiz günlerde de bir yazıda, robotlar ile insanlar arasında oluşan duygusal bağları incelemiştim (buradan). Dizide de insanlar ile bu yapay zekalar arasında, sanal gerçeklik içerisinde bir etkileşim olacağını tanıtımlardan biliyoruz. Bakalım bu etkileşim, soruyu nasıl bir şekilde cevaplayacak?
Diziyi daha etkileyici yapan yönlerden biriyse, sanal gerçeklik teknolojisinden pek de uzak olmamamız.
Hatta Nolan'a göre her ne kadar simülasyon eski bir tarihte geçse de, simülasyon dışındaki dünya bu yüzyıla ait. Zaten şimdiden sanal gerçeklik ile ilgili çok önemli adımlar atılmış durumda, yani bu dizide ele alınan sorunlar ve olaylarla muhtemelen önümüzdeki 50 yıl içerisinde oldukça haşır neşir olacağız.
Gelelim dizinin ilk bölümünü detaylı incelemeye. Buradan sonrasına devam etmeden önce diziyi izlemenizi öneriyorum.
Bölümün açılışında bir odada buluyoruz kendimizi. ''Geri getirin onu'' cümlesiyle ana kahramanımız Dolores'i görüyoruz. Kendisine birkaç soru yöneltiliyor ve sonrasında simülasyon evrene geçiş yapıyoruz. Bu evrende, daha önce de dediğim gibi, her bir yapay zekanın diğerlerininkilerle bağlı olarak sürekli şekilde tekrarlanan hikayeleri bulunuyor.
Dolores'in hikayesinin başlangıcını gördükten sonra bir trene geçiyoruz.
Trende de hikayesi Dolores ile kesişen bir karakteri görüyoruz: Teddy. Bu ikili devam eden sahnelerde karşılaşıyor. Bu noktada aralarında geçen replikler çok önemli, çünkü bölümün ilerleyen dakikalarında yine karşımıza çıkacak.
Yine ikili arasında geçen bir başka diyalog, bu sefer ilerleyen bölümler için bir foreshadowing yapıyor gibi. Sığır sürüsünün önünde, sürünün nasıl düzenli olarak hareket ettiğini anlamaya çalışan Teddy'ye Dolores, sürünün bir lideri olduğunu söylüyor ve gösteriyor. Bu sahne, yapay zeka ile insanların savaşında Dolores'in liderlik yapacağına göndermede bulunuyor olabilir. Yalnız lider sığırların kaderlerini düşünürsek, Dolores'i de karanlık günler bekliyor olabilir.
İkilinin hikayesinin sonu bir ziyaretçinin elinden oluyor.
Eve dönerken bir terslik olduğunu fark eden Dolores ve Teddy, bir silah sesi duyuyor. Teddy eve gittiğinde Dolores'in anne babasını öldürenleri görüyor ve ikisini de öldürüyor. Sonrasında Dolores de geliyor ve bu noktada simülasyonda ilk defa bir insanı da görüyoruz. Bu üçlü arasındaki sahnede diziyle ilgili pek çok bilgi edinebiliyoruz.
Sadece o sahneden hangi bilgileri çıkarabileceğinizi tek tek inceleyelim:
Yapay zekalar birbirlerini öldürebiliyor.
Yapay zekalar, ziyaretçilere hiçbir şekilde zarar veremiyor. Böylece simülasyona giren kişiler koruma altında olmanın rahatlığıyla istedikleri gibi davranabiliyor.
Siyahlı adamın ziyaretçi olduğunu ''30 yıldır buraya geliyorum'', ''Basit olsun diye para vermedim, direnmeni istiyorum'' ve ''Yalvarmayı öğrettiler mi sana/Ziyaretçilere zarar veremeyeceğini öğretmediler mi sana'' cümlelerinden anlayabiliyoruz.
Yapay zekalar, gelen ziyaretçileri ''yeni gelenler'' olarak adlandırıyor, böylece simülasyonun dışından gelmiş gibi değil de farklı yerlerden gelmişler gibi algılıyorlar.
Bu açıklayıcı sahneden sonra gerçek dünyaya dönüp, parkın bulunduğu laboratuvarlara dönüyoruz.
Buradaki sahnelerde yapay zekalara yeni bir güncelleme getirildiğini, bu güncellemeyle bir takım yeni jestlerin eklendiğini öğreniyoruz. ''Rüyalar/Hayaller'' adlı bu güncellemenin, yapay zekalara, geçmiş deneyimlerine dayalı olarak özel el-kol hareketleri eklediği belirtiliyor ve daha önceleri bu hareketlerin hatıralara göre değil, cinsiyete göre belirlendiği söyleniyor.
Burada da çok ciddi bir bilgi elde ediyoruz. Normalde her hikaye döngüsünün sonunda, yapay zekaların hafızaları bir nevi sıfırlanıyor. Böylece geçmiş deneyimlerini hatırlamıyorlar ve bir bilinç oluşturamıyorlar. Şimdi geçmiş deneyimleriyle alakalı jest ekleme güncellemesiyle birlikte, önceki hikaye döngülerini kısmen hatırlamaları mümkün hale geliyor. Peki ya bu durum Dolores gibi her seferinde acı çekerek hikayesini sonlandıran yapay zekaların, bir şekilde eski bilinçlerine tamamen erişebilmelerini sağlarsa neler olur? İntikam almaya çalışmazlar mı?
Sonrasında tüm bu yapay zeka ve park işinin başındaki karakter Ford'u görüyoruz.
Bu sırada üretilen ikinci yapay zekalı robotu da görme şansımız oluyor ve o zamandan bu yana bu alanda ne kadar yol katedildiğini anlamamız sağlanıyor.
Bu sahneden sonra tekrar Dolores'in hikaye döngüsüne başlıyoruz. Bu sefer simülasyonda başka bir ziyaretçiyi görüyoruz. Bu ziyaretçinin varlığının etkisiyle Dolores'in olay örgüsü biraz değişiyor ve Teddy ile ilk etapta karşılaşmıyor. Olayların devamında yüzüne sinek konan bir yapay zekanın epilepsi nöbetine benzer bir nöbet geçirdiğini görüyoruz. Sonrasındaysa hemen laboratuvarda incelemeye alınıyor.
Aslında bölümdeki her olay gibi bu hata da bize çok önemli bir mesaj veriyor.
Yapay zekalar herhangi bir canlıya zarar veremiyorlar. Fakat yeni güncelleme ile geçmiş deneyimlerine dayalı jestler elde ettiklerini hatırlayın, bunun etkisiyle sinekten rahatsız olup bir jestle onu uzaklaştırması gerekiyor. Yalnız bu jest sırasında sineğe zarar verebilir, bu da kodlanmış doğasına karşı aykırı bir davranış olduğundan yapamıyor. Jest kullanma ile canlılara zarar vermeme kodları birbiriyle çakışıyor ve robot, bir nevi kısa devre yapıyor.
Bu sahnenin önemi bölümün sonunda daha net anlaşılıyor.
Bölümün devamında Dolores'in babası bir fotoğraf buluyor.
Fotoğrafı inceliyor, ancak içinde bulunduğu dünyaya ait olmadığını fark ediyor. Dolores'e de gösteriyor fakat Dolores, fotoğrafı anlamlandıramadığını belirtiyor. Bu sırada robotlardan biri kontrolden çıkıyor ve korkunç cinayetler işliyor. Her ne kadar doğasına diğer yapay zekalara karşı saldırgan tutumlarda bulunma kodlanmış olsa da, işlediği cinayetler saldırganlığın boyutunu baya bir aşıyor.
Bu sahnede de yine yapay zekaların hikayeleri içinde küçük değişiklikler yapabileceklerini öğreniyoruz. Yine de bu boyuttaki bir değişim çok kritik bir hata olarak görülüyor ve güncellenmiş olan tüm yapay zekaların geri çekilmesine karar veriliyor.
Dönüyoruz tekrar siyah giyen ziyaretçiye.
Bir yapay zekayı katletmek üzere olan bu esrarengiz ziyaretçi, 30 yıldır burada olduğu için saçmasapan şeyler yapmaktan sıkıldığını ve daha derin anlamlar peşinde koştuğunu belirtiyor. Tüm bu simülasyonun derin bir seviyesi olduğunu, buna ulaşmak için önce yapay zekaların derinine ineceğini söylüyor ve kafa derisini yüzerek ortaya çıkan işareti inceliyor.
Sonrasında tekrar Dolores ile babasına dönüyoruz. Bulduğu fotoğraf Dolores'in babasında bir hataya neden oluyor. Bu hatayı sonradan anlıyoruz. İlk etapta Dolores, babasına doktor bulmak amacıyla hemen kasabaya dönüyor ve Teddy ile bu sefer burada karşılaşıyor. Sonrasında bir soygun meydana geliyor ve Teddy öldürülüyor. Aralarında geçen konuşma ise, gördüğümüz ilk hikaye döngüsündeki repliklerle aynı. Yani simülasyonlar arasındaki farklar minimal düzeyde denebilir.
Bu senaryo da bir ziyaretçinin olaya dahil olmasıyla hiç beklenmediği gibi bitiyor.
Daha sonra dizinin açılışındaki sorgu sahnesine dönüyoruz.
Dolores, etrafındaki gerçekliğin doğasını sorgulamadığını, babasının gerçeklikle ilgili kafasının karıştığını, fotoğrafa kendisinin anlam veremediğini ve son olarak da hiçbir canlıya zarar vermediğini söylüyor.
Devamında babasına bazı sorular yöneltiliyor ve neden hata verdiği anlaşılmaya çalışılıyor. Baştan sona mükemmel olan bu sahnede, sürekli Dolores'e çok kötü şeyler yapıldığını ve bunu engellemek zorunda olduğundan bahsediyor. Peki nasıl oluyor da bunları hatırlayabiliyor? Nedeni güncelleme mi? Nitekim önceden de farklı rollerle simülasyonda yer aldığı, bu nedenle o zamana ait anılarıyla Dolores'in her zaman kötü sonuçlanan bir hikaye döngüsüne sahip olduğunu algılayabiliyor mu? Bu konuda pek çok soru işareti oluşturuyor bu sahne kafamızda.
Ayrıca sahnedeki ''Yaratıcına ne söylemek istersin?'' sorusuna verdiği Shakespeare'den alıntı mükemmel cevap da tekrar tekrar izlenesi güzellikte.
''Nasıl oluyor da kendi bilincinin ve senaryosunun dışına çıkıp yaratıcısına karşı net bir farkındalık neticesinde böyle bir tepki verebiliyor?'' sorusunun cevabı da yine eski anılara kısmi erişim izni veren, hatalara neden olan güncelleme olarak gösteriliyor.
Sonrasında Dolores'in sorgusu devam ediyor. Bu sırada kendisinin parktaki ilk yapay zeka olduğunu öğreniyoruz ve hikaye döngüsü de başa dönüyor. Bölümün sonunda da boynuna konan bir sineği öldürüyor, ki dizinin en can alıcı sahnesi de bu. Nitekim yapay zekalar canlılara zarar vermemek üzere kodlanmışken, daha önce bir yapay zeka sırf kodunu kırmamak için bir nevi kısa devre yapmışken, Dolores kendini korumak amacıyla bu kodlanışı kırıyor ve sineği öldürüyor.
Bu bilince sahip olduğu, her şeyin farkında olduğu, ''Hiç yalan söyledin mi?'' sorusuna bilinçli olarak yalan cevap verdiği ve bundan sonra intikamla dolup taşarak insanlığa karşı vahşi bir savaşı başlatacağı anlamına geliyor olabilir mi? Sanırım bekleyip göreceğiz.
Özetle, yepyeni bir efsaneyle karşı karşıyayız.
En azından öyle umuyoruz. Bu konuya, Nolan çiftine, bu oyuncu kadrosuna ve ilk bölümüne 25, toplamına ise 100 milyon dolar harcanmış bir yapıma bu kadarını ummak da çok yanlış olmasa gerek...
Yorum Yazın
Editör sen tutar dedin ya tutmaz! ahahah.
tavsiyene uydum eray kaşıkçı ve şunu söylemek isterim ki bu dizi kesinlikle tutar. Pilot bölüm olduğu için ana karakterlerin detayları henüz yok onların deta... Devamını Gör
Genelde bu tip diziler uzun sürmüyor. İki farklı zamanda geçince senaristler çuvallıyor. Yapımcıda para kazanmak için zayıf senaryo uzatılsın diyor. Bilemiyo... Devamını Gör