COSMOS (DÜZENLİ,UYUMLU,SİSTEMATİK EVREN) ASLINDA NEDİR TAM OLARAK ? KISA BİR BİLGİ.
KAİNAT
Cosmos, Türkçe telaffuzuyla Kozmos, hepimize uzayı, evreni çağrıştıran bir kelime. Anlamına baktığınızdaysa derin bir mana dünyasından çıkıp geldiğini hissediyorsunuz. Latince kökenli kelime, 'düzenli, uyumlu ve sistematik bir evren' anlamı taşıyor..
EVREN DÜZENİ
Sözcük olarak bezeme, süsleme, donatma anlamına gelen kosmos, ilkçağ Yunan felsefesinde “evren” (acun), “evrenin düzeni”, özellikle de fiziksel ya da görünür dünyanın uyumlu birliği anlamında kullanılmıştır.
Evrenin bir kosmos olarak görülmesi geleneği ilkin Pythagoras'la başlar; ancak bir düzen olarak tasarlanması Anaksimandros ile Anaksimenes'in fragmanlarına kadar uzanır. Kosmos'un anlam bazında geçirdiği evrimin izini sürmek güç olsa da, gürünen o ki, geçirdiği aşamalar “düzen”; “bu evrenin düzeni” ve “düzen olarak evren” yönünde olmuştur.
Her ne kadar, insanın evrenin mikrokozmos'u olduğu görüşü ilk olarak Demokritos tarafından ortaya atılmışsa da kosmos'un evrenle özdeşleştirilmesi Empedokles'in zamanında gerçekleşmiştir. Gelgeleim dört başı mamur, temellendirilmiş bir kosmos öğretisi Pythagorasçıların eliyle oluşturulmuştur: evren bir kosmos'tur çünkü tüm şeylerin arkhe'si olan sayıya (arithmos) yaslanan matematiksel oranlara (harmonia) indirgenebilir (Aristoteles, Metafizik, 985b). Yine, tıpkı Demokritos gibi, Pythagorasçılarda “makrokozmos/mikrokozmos” bölümlemesini kullanıp ruhtaki “kozmik uyum”dan dem vurarak kosmos'u etik alanına taşımışlardır. Herakleitos ise tüm bu filozoflardan bir adım öteye geçerek karmos'u, yani “kozmik düzen”i, “yasa (nomos) özdeşleştirip Doğa Yasası anlayışını başlatmıştır.
BİG BANG(BÜYÜK PATLAMA)
Bilim insanları, evrenin oluşumu hakkında tarih boyunca değişik görüşler ortaya atmıştır. Fakat bu görüşler incelendiği zaman hepsinin temelde iki farklı modelden birini savunduğu görülür. Bunlardan birincisi 1600`Iü yıllarda Newton (Nivtın)‘ın ortaya attığı, hareketsiz ve başlangıcı olmayan evren görüşüdür. Bu görüşe göre evren, sonsuzdan beri var olmuştur ve sonsuza kadar da varlığını ve şu anki halini koruyacaktır(Ünlü filozof olan Aristo da evrenin ezelden beri var olduğunu ve sonsuza kadar var olacağını düşünüyordu). İkincisi ise günümüzde; çoğu bilim insanı tarafından kabul gören, evrenin bir başlangıcının olduğu görüşüdür. Çünkü astronomideki son buluşlar evrenin sürekli bir genişleme içinde olduğunu göstermiştir.
'Eğer evren sürekli genişliyorsa, evrendeki gök cisimlerinin geçmişte birbirlerine daha yakın olmaları yani evrenin daha sıkışık olması gerekir.' Hipotezinden yola çıkan Belçikalı bilim insanı Georges Lemaitre (Jorj Lometr) 1927 yılında 'Büyük Patlama Teorisi'ni ortaya koymuştur. Bu teoriye göre evrenin bir başlangıcı vardır ve evren sürekli genişlemektedir. Ünlü astronom Edwin Hubble (Edvm Habll) da 1929 Yılında gök adalarının birbirinden uzaklaştığını gözlemleyerek evrenin devamlı genişlemekte olduğu hipotezini desteklemiştir.
Big Bang: Büyük Patlama Teorisi`ne göre evren bundan yaklaşık 15 milyar yıl önce büyük bir patlamayla oluşmaya başladı. Büyük Patlama (Big Bang) adı verilen bu patlama sonrasındaki süreçte gök adalar, yıldızlar, gezegenler ve diğer gök cisimleri meydana geldi. Büyük Patlama Teorisi bazı soruları hala cevaplayamamaktadır. Örneğin patlayan şeyin ne olduğu ya da bu patlamaya neyin sebep olduğu henüz tam olarak açıklanamamaktadır. Bilim insanları günümüzde bu konuyla ilgili yeterli bilgiye hala ulaşamamış olsalar da çalışmalarına devam etmektedirler. Böylece gelecekte evrenin nasıl oluştuğu ve nasıl yok olacağı ile ilgili bilgilere ulaşılabileceği düşünülmektedir.
Dünya`mızın Oluşumuyla İlgili Diğer Görüşler
1. Güneş`ten Kopma: Dünya`mız Güneş`ten kopan bir madde yığınından meydana geldi. Bu kopma Güneş`in hızla dönmesinden dolayı veya bir başka gezegenin çekim etkisi nedeniyle oluşmuştur. Bu kopma sonucu oluşan madde Güneş`in etrafında dağılarak bir toz bulutu meydana getirdi. Bu toz bulutu zamanla soğuyarak küçük gezegenleri oluşturdu ve bu gezegenler zamanla karşılarına çıkan başka gaz ve toz bulutlarıyla çarpışarak ya da bir çığ oluşumu gibi önlerine gelen diğer maddeleri de kendilerine katarak büyüdüler ve gezegenleri ve şimdiki gezegenleri oluşturdular.
2. Gaz ve Toz Bulutu: Dünya`mız evren oluştuğunda fırıldak gibi dönen gaz ve toz bulutuydu. Evren, Büyük Patlamanın etkisiyle gitgide genişleyerek soğumaya devam etti. Bu süreçte Dünya da kendi ekseni etrafındaki dönüşünün etkisiyle zamanla dıştan içe doğru soğudu. Böylece Dünya`nın iç içe geçmiş farklı sıcaklıktaki katmanları oluştu. (4,5 milyar yıl önce yarısı sıvı olan bir ateş topuna dönmüştü. 1,5 milyar yıl önce ise zamanla yüzeyi katılaştı ve sert bir kabuk halini aldı. Sonrada günümüzdeki halini aldı).
Yorum Yazın