Bora Farsak Yazio: Corona Aşısında Son Durum
Corona herkesin gündeminin 1. maddesi.
Kapacak mıyız?
Ne zaman?
Nasıl?
Kimden ?
Bu kafayla gidersek çok uzak değil ama Biz Türk'üz bize bir şey olmaz değil
mi??☹
Sayılar doğru mu?
Kısıtlamalar gelecek mi?
Ölecek miyiz?
Kalacak mıyız?
İlaç var mı?
Aşı çıkacak mı?
Ne zaman çıkacak?
Bu soruları sormayanınız var mı?
Tabii ki hepimiz bir şekilde bu virüsle tanışacağız. İnşallah, ayakta ve sorunsuz geçiririz ama belli olmaz. Tedbiri elden bırakmamak gerek.
Aşılar normalde virüsü taklit eden veya onun belirli bir parçasını taşıyan /taşıtılan, vücutta antikor adını verdiğimiz bağışıklık hücrelerini uyaran ilaçlardır.
Normal ilaçlara göre çok daha güvenli olmaları gerekir, çünkü milyonlarca sağlıklı bireye verilirler.
Ben bugün sizlere hepinizin merak ve takip ettiği aşı çalışmalarından biraz bahsetmek istiyorum.
Tüm dünya bir yarış içerisinde aşıyı bulabilmek için. Bunun insani ve etik yönü olmakla birlikte, tabii ki ekonomik ve politik bir yönü de var. Firmalar para peşinde, Trump seçimden önce yetiştirip, seçimi kazanmak peşinde.
Bugün için WHO yani Dünya Sağlık Örgütü listesinde 170 adet aşı geliştirme programı bulunuyor.
Çeşitli fazlarda bunları test ediyorlar. Peki her gün duyduğunuz bu fazlar nedir? İsterseniz biraz ondan bahsedelim.
Preklinik aşama: Bu aşama hayvan deneyleridir ve aşının bağışıklık yani immun cevabı oluşturup oluşturmadığına bakılır.
Faz 1: Küçük sayıda gönüllü insanda test yapılır. İmmun cevap nasıl, bunlar araştırılır.
Faz 2: Yüzlerce gönüllü denek vardır. Aşı hakkında daha fazla bilgi edinmek ve uygun dozu bulmak amaçlanır.
Faz 3: Binlerce insan vardır. Artık güvenlik, yan etkiler ve etkinlik araştırılırken, bir yandan da ilaç verilmeden sadece serum verilen (placebo) , kontrol grubu dediğimiz gruplarla çalışmalar yapılır. Bu aşamalar normalde çok uzun yıllar alır. Ama durumun aciliyetinden dolayı bu aralar biraz özet geçiriyor olabilirler.
WHO listesinde yer alan ve biraz yol kat etmiş çalışmalardan bahsedecek olursak;
Bunlardan en çok ümit vaat edenlerden biri Oxford Üniversitesi tarafından yürütülen, taşıyıcı olarak şempanze virüsü kullanılan ve ciddi immun cevap oluşturan çalışmaydı. Çalışmaydı diyorum çünkü faz 2 ve faz 3 çalışmaları birlikte devam ederken, açıklamadıkları ciddi bir yan etki sorunu nedeniyle geçen hafta durduruldu.
Bir diğeri Çin firması Sinovak’ın yürüttüğü çalışma. İnaktive edilmiş Covid-19 partikülleri içeren bu aşının sonuçları oldukça iyi ve şu anda Brezilya'da faz
3 çalışmaları devam ediyor.
Amerika'da Moderna şirketi daha evvel hiç onaylanmamış bir yöntem deniyor ve mRNA denilen bir protein ile vücutta uyaran oluşturmaya çalışıyor. Tartışmalı bir çalışma. Rusya ise bir aşı geçen ay onayladı. Adenovirüsü taşıyıcı olarak kullanılan bu aşı covid spike proteini taşıyor. Adenovirüs aşılarda daha önce de kullanılmış ve güvenli bulunmuştur. Ayrıca Ruslar yeni dondurulup kurutulmuş aşının dondurulmuş sıvı aşı kadar güvenli olduğunu ve dağıtımında avantaj sağlayacağını iddia ediyorlar.
Lanset adlı tıp dünyasının saygın dergilerinden birinde yayınlanan ilk sonuçlarda antikor düzeylerinin iyi olduğu ancak oluşan antikorların virüsü yok etme ya da nötralize etme gücünün yeterli olmadığı görülüyor. Bazı biliminsanları bu aşının uluslararası daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyduğunu söylüyorlar.
Avustralya'da Melbourne Üniversitesi'nde yapılan bir çalışma ise 100 yıllık tüberküloz yani verem aşısı ile ilgili. Direkt virüse yönelik değil, ama vücudun genel bağışıklığını artırarak bu enfeksiyonun üstesinden gelmeye çalışıyor.
Listedeki diğer çalışmalarda ise belirgin bir ilerleme henüz yazıya dökülmedi. Gördüğünüz gibi bütün dünya genelinde Hummalı bir çalışma devam ediyor. WHO’nun verdiği rakamlara göre 2021 yılının ortasından önce arzu edilen aşının piyasaya çıkması oldukça zor gözüküyor. Bu nedenle önce kendimizi korumalı sonra tıptan medet ummalıyız. İnşallah yakında daha güzel haberlerle buluşmak dileğiyle. Bu haftalık bu kadar hoş çakalın.
Yorum Yazın
"hepimiz bir gün virüsle tanışacağız" gerçekten mi???