Çoklu Zeka Kuramına Göre, Sende Hangi Zeka Türü Daha Baskın?
Gardner'ın ses getiren ve zeka türlerini kusursuza yakın tanımlayabilen çoklu zeka kuramına göre 8 zeka çeşidi vardır. Peki sende hangisi daha baskın?
Not: Bu testte senin ne kadar zeki olduğunu değil; hangi zeka türüne sahip olduğunu ölçüyoruz!
1. Bir problemi çözme esnasında şunlardan hangisini yaparsın?
2. Zamanını şunlardan hangisiyle geçirmek seni çok daha mutlu eder?
3. Arkadaşların seni nasıl bilir?
4. Sen şunlardan hangisi olabilirsin?
5. Pekii, sana hangisi daha çok hitap ediyor?
6. Hangi duyuna daha çok güvenirsin diye sorsak!
7. Şunlardan hangisi üstünde daha çok düşünürsün?
8. Hadi şunlardan senin için en önemli olanı seç!
9. Lisede favori dersin hangisiydi?
10. Son olarak: Sana şu imajlardan hangisi hitap etti?
Doğa Zekası!
Doğa zekası, hayvanlar ve bitkiler gibi yaşayan canlıları tanıma, onları belli karakteristik özelliklerine bağlı olarak sınıflandırma ve diğerlerinden ayırt edebilme yeteneği; veya diğer bir deyişle doğaya (ormanlar, deniz, dağ v.s.) karşı aşırı duyarlı ve ilgili olmaktır. Doğa zekası her türlü doğal olgu üzerinde hissetmeyi, düşünmeyi ve eylem yapmayı içerir. Bitkilere, hayvanlara, çevreye karşı ilgi, araştırma isteği bu zekanın en belirgin özellikleridir. Bu zeka; mantıksal-matematiksel ve içsel zeka ile bağlantılıdır. Matematikte nesneleri, durumları kategorize etmekle, doğal olayları kategorize etmek arasında benzerlik vardır. İçsel zekadaki, toplumsal uyarıcılardan uzak olma, yalnız ve bağımsız olma isteği doğa zekası baskın bireylerde de görülebilmektedir.
İçsel (Benlik) Zeka!
İçsel (Benlik) Zeka, bir kişinin kendini tanıması ve kendisi hakkında bilgi ve anlayış ile çevresi ile uyumlu davranışlar sergilemesi yeteneğidir. İçsel zekanın üç temel öğesi vardır. İçsel zeka, kişinin hedeflerini belirleme, bağımsız çalışma, motive etme, sağlıklı seçimler yapabilme, duygusal sağlığa sahip olma, olaylar karşısında yıkılmama, geri çekilebilme ve tepki verebilme yeteneklerini etkiler. Büyük yapıtların ve buluşların temelinde yatan sezgi yeteneği içsel zekanın eseridir. İçsel zeka kendisinin karşıtı ve tamamlayıcısı olan sosyal zekanın bir bütün olarak gelişmesi için çok önemlidir. Bir kişi, diğer kişilerin duygularını, kişiliklerini, yalnızca onları tanıyabildiği ölçüde bilebilir ve değerlendirebilir.
Sosyal Zeka!
Sosyal Zeka, diğer insanları anlama yeteneğidir. Karakter ve kişilikleri anlama ve değerlendirmede oldukça yetenekli insanların bu tür zekaya sahip oldukları kabul edilir. Kişiler arası zeka olarak da adlandırılan bu zeka türünün özellikleri, insanlarla ilgili olmak, birlikte çalışmak, birlikte öğrenmek gibi hususlardır. Bu zekası yüksek olan kimselerin liderlik, arkadaşlık ve empatik olabilme gibi becerileri gelişmiştir. Sosyal zekanın ilgi alanı insan ilişkileri, başka kişilerle ortak çalışma, diğer insanları tanıma ve onlardan bir şeyler öğrenme konularıdır. Zamanımızın çoğunu diğer insanlarla çalışarak ve iletişim kurarak geçirdiğimizden bazı açılardan bu zeka türlerinin içinde en anlaşılabilir olanı olarak düşünülmektedir.
Bedensel-Kinestetik Zeka!
Bedensel-Kinestetik Zeka, bedeni son derece duyarlı ve etkili şekilde kullanma yeteneğidir. Kinestezi altıncı duyumuz gibidir ve nazikçe hareket edebilme, diğer insanların ve nesnelerin hareketlerini doğrudan kavrayabilmekle ilgilidir. Bu zeka modeli bedensel olarak gerçekleştirebileceğimiz hareketlerin tümüyle ilgilidir. Bunların içine sadece insanlık tarihinde bedensel olarak gerçekleştirilmiş başarılar değil bunun yanında şimdiye kadar fark edilmemiş doğuştan gelen kinetik potansiyeller de dahildir: Çocukların yürüme potansiyelleri, gelişmemizin herhangi bir evresinde büyük ve küçük motor davranışları edinebilme, geliştirebilme ve yüz ifadeleriyle, duruşla ve diğer bir deyişle 'beden dili' ile ifade edebildiğimiz incelikler buna örnek teşkil eder.
Görsel-Uzamsal Zeka!
Görsel-uzamsal zekaya sahip olanların temelde 3 yeteneği vardır: 1. nesneleri doğru bir şekilde algılamak, 2. bir nesneyi uzayda hareket ediyor gibi hayal ederek ya da başka birinin perspektifinden resimleyerek yönlendirmek, 3. birinin algılarını iki ya da üç boyutlu somut örnekler halinde transfer etmek. Ayrıca bu zeka türü, üç boyutlu bir nesnenin şekil ve görüntüsüyle ilgili olduğumuzla ilişkilidir. Bu ilişkide, biçimleri ne kadar hayal edebildiğimiz, nesneyi görmeden zihnimizde canlandırma ve ayrıntılarını görebilme söz konusudur. Görsel zeka; görsel düşünme ve form özelliklerini biçim ve grafiklerle ifade etme, çizme, boyama ve şekil verme gibi davranışları kapsar. Avcı, izci, rehber, mimar, ressam ve tasarımcılar bu zekaya sahip insanlardır.
Müzikal-Ritmik Zeka!
Müzik zekası (ritmik zeka), zeka türlerimizin ilk önce gelişenidir. Anne karnındayken bile çevremizi saran ses. ritim ve titreşim dünyasını bir an düşünün. bazılarına göre bu zeka sadece müzik ve ritimden ibaret olmadığından aslında 'işitsel/titreşimsel zeka' olarak adlandırılmalıdır. ses ve titreşimler, ister doğal olsun isterse insanların yarattığı ortamlardan gelenler, makineler, enstrümanlar ya da korolar olsun bu zeka tüm ses ve titreşim dünyasıyla ilgilidir. aynı zamanda müziğin, ritmin,sesin ve titreşimin 'bilinci etkileme' efektleri de diğer zeka türlerinin hepsinden daha güçlüdür. müzik, ses, ritim ve titreşimin ruh halimizi değiştirme, dinsel duyguları coşturma, ulusal sevinçleri uyandırma, başka birine sevgi, derin üzüntü veya acıyı ifade edebilme gücüne sahiptir.
Sözel-Dilsel Zeka!
Dilsel zeka, anadil veya başka bir dili kullanma kapasitesi ve düşüncelerini başkalarının anlayabileceği şekilde ifade edebilme yeteneğidir. Bu zeka türüne fazlasıyla sahip insanlar birer hatip olmakla beraber yabancı dilleri de kolayca öğrenmeye yatkınlardır. Yabancı dil de bilmelerine rağmen asla 'o kız aşırı cool ya', 'bu konuyu discuss ettik', 'account'u confirm ettin mi?' 'sınavda failledim.' gibi tarzanca cümleler kullanmazlar; noktalama ve yazım kurallarına ellerinden geldiğince uyarlar; çevresindekilerin bilmediği bir sürü kelimeyi bilirler; anadildeki bir kelimenin kökenine zorlanmadan inebilirler.
Mantıksal-Sayısal Zeka!
Mantıksal-matematiksel zeka, neden-sonuç ilişkisi kurabilme, bir şeyin çalışma ilkelerini ortaya ve numaralarla oynama yeteneğini ifade eder. Bir problem hakkında düşünme, problem çözme, durumları ve nesneleri analiz etme, soyut semboller kullanma, mantıksal ardışıklıkları keşfetme ve kullanma, bu zeka türünün başlıca işlevleri arasındadır. Mantıksal ve matematiksel zeka, somut nesne olmaksızın kavramsal biçimde düşünme yeteneğidir. Bu yetenek son derece karmaşık kuramsal bilgilerin üretilmesinde ya da markette verdiğimiz 10 milyon liranın üzerinin hesaplanmasında kullanılabilir. Tahminde bulunma, eleştirel düşünme, zıtlıkları keşfetme, mantıksal gerekçeler üretme, sınıflama, sıralama, kategorize etme mantıksal-matematiksel zekanın rutin işleri arasında yer alır.