Çikolata yemeyi bırakmanız için 5 neden

ABD Dışişleri Bakanlığı tahminlerine göre sadece Fildişi Sahili’nde kakao tarlalarında çalıştırılan çocuk sayısı tam 110 bin! Bu rakama göre Batı toplumlarının mutluluk hormonlarını harekete geçirmek için, Fildişi Sahili’nde 25 ülkenin nüfusundan daha fazla sayıda çocuk kötü şartlarda çalışmaya zorlanıyor.

Tulane Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre, Fildişi Sahili’nde 5-17 yaş arası çocukların dörtte biri son 12 ay içerisinde kakao tarlasında çalışmış. Bu çocukların yüzde 94’ü tehlikeli aletlerle çalışmak zorunda bırakılırken yüzde 80’i bir çocuğun taşıyabileceğinden çok daha ağır yükler taşımaya zorlanmış. Sonuç olarak bu çocukların yarısı iş kazası geçirerek yaralanmış.

ILO’nun verilerine göre, köle olarak çalıştırılan çocuklar aynı zamanda dayak ve cinsel istismar başta olmak üzere çeşitli kötü muamelelerle de karşı karşıya. Böylesine zor bir hayat sürerken okula gitmeye fırsatları olmadığı, eğitim haklarının elinden alındığını da hatırlatmak lazım. Toplam nüfusun sadece yarısının okuma yazma bildiği Fildişi Sahili’nde, kakao tarlalarında çalıştırılan çocuklar arasında okuma oranı çok daha düşük.

Kakao üretimi, küresel kapitalizmin vahşi etkisinin en açık gözlemlendiği alanlardan biri. Milyarlarca dolarlık kakao ticareti yapan çok uluslu şirketler, en düşük fiyatta alım yapmak için birbirleriyle yarışıyorlar. Ancak bir yandan da batı ülkelerinde “çocuk işçi çalıştıran şirket” imajını oluşturmak istemiyorlar. Bu yüzden en etkili yöntem olan taşeronluğu kullanıyorlar: çocuk işçi çalıştıran tarlalar ürünlerini ara alıcılara satıyor, Cargill gibi firmalar da kakaoyu bu ara tüccarlardan temin ediyor. Böylece çocuk işçilerin sorumluluğunu üzerlerinden atarak bütün suçu ara tüccarlara yüklüyorlar. Çocuk işçi çalıştıran tarlalardan ürün almadıklarını iddia eden kakao şirketleri ve çikolata markaları bile, kakaoları aldıkları ara tüccarları ve tarlaları açıklamadıkları için inandırıcılıklarını yitiriyorlar.

Ancak bu duruma bakıp, ‘bütün bunlar küresel kapitalizmin suçu’ diyerek umutsuz bir şekilde oturmak kolaya kaçmak olur. Şu anda Fildişi Sahili ve bölgedeki diğer ülkelerde yaşanan trajedinin sonlanması için iki yol olduğunu söyleyebiliriz. Birincisi, işçilerin örgütlenerek çalışma koşullarına, çiftçilerin de örgütlenip uluslararası şirketlerin belirlediği alım fiyatlarına karşı gelmeleri. Lâkin nüfusunun yarısının okuma yazma bilmediği, işçilerin önemli bir kısmının çocuk ve genç olduğu bu ülkede böyle bir örgütlenme beklemek tam bir hayal olurdu.

İkinci yol ise batı toplumlarının tüketicileri olarak çikolata üreticilerinden şeffaflık talep eden kampanyalar düzenlemek. Çocuk işçilerle bağlantısı olduğu ortaya çıkan çikolata markalarının boykot edilmesi, bu markalar üzerinde büyük bir baskı oluşturacaktır. Aslında 2001 yılında imzalanan Kakao Protokolü’nün ortaya çıkış amacı da buydu. Çocuk işçilerle bağlantısı olmayan firmaların ambalajlarına “Bu ürünün üretilmesinde çocuk işçi çalıştırılmamıştır” logosu koyulacaktı, ancak şirketlerden gelen yoğun baskılar üzerine bu karardan vazgeçildi. Yine baskılar yüzünden, 2005 olarak belirlenen uygulama başlangıcı önce 2008’e, ardından da 2010’a ertelendi. 2011’in sonuna yaklaştığımız bu günlerde de değişen bir şey yok. Şirketler fiyatları düşük tutma yarışında her yolu denemeye devam ediyor. Oysa batı toplumlarındaki çoğu insan maliyeti yüksek olan ama hiç bir çocuğun çalıştırılmadığı bir çikolataya daha fazla para vermeye hazır. Sizce de aradaki fiyat farkı, 100 binden fazla çocuğun hayatına değmez mi?

resim: çikolatasının gizli maddesi, çocuk köleliği

kaynak: http://onurerem.com/2012/05/09/cikolatanin-karanlik-tarafi/