'Burada Yaşanmaz, Kendi Ülkemizi Kuralım' Denilerek Kurulan Dünyanın En Sıra Dışı 15 Ülkesi
Nedir Yahu Bu "Mikro Ulus"?
Ülkemizden de çok sayıda vatandaşlık başvurusunun yapıldığı Liberland'in kuruluşu, 'Mikro Uluslar' (Micro Nations) kavramını yeniden gündeme getirdi. Mikro uluslar ya da bizim verebileceğimiz tabirle 'devletçik'ler, kimi zaman şaka olsun diye, kimi zaman eksantrik olabilmek adına kimi zaman ise ütopya minvalinde insanların mutlu mesut yaşayabileceği yerler yaratabilmek adına kuruldular. Tarihlerinin epey eskilere dayandığı düşünülen “mikro uluslar”, 'gerçek' devletler ya da uluslararası organizasyonlar tarafından tanınmıyor. Kimilerinin ise hukuki varlığı tartışmalı aralarında, 'bağımsızlık' iddiasında bulunanlar da var. Bu devletçikler, dünyanın çeşitli yerlerinde sahipsiz kalan topraklarda, dediğimiz gibi hak iddia ederek ya da sadece özel mülkiyetin verdiği haklarla yetinerek kendi kurallarını koruyorlar. Hemen hepsinin kendi bayrağı, marşı, pulu hatta para birimi bulunuyor.
Bir rapora göre sayıları 400'den fazla. Salt eğlence amaçlı, yaratıcılık olsun diye İnternet tabanlı kurulan mikro devletlerin sayısının ise tam bilinmemekle beraber 1000'den fazla olduğu düşünülüyor. Hatta yakın zaman önce dünya çapında bir 'mikro uluslar zirvesi' dahi düzenlendi. Biz de seçimlerden umutsuzluk yaşayıp vatandaşlık başvurusu yapmak isteyenler ya da ''Ne olacak canım en kötü ihtimalle 3-5 kişi bir araya gelir; kendi ülkemizi kurarız', diyenler için bu sıra dışı mikro ulusları bir liste haline getirdik. Sizin de bir ülke ilan etmek için yapmanız gerekenler: eğer bulursanız sahipsiz bir toprağa yerleşip; akabinde bayrak tasarlamak, milli marş bestelemek ve ülkenizin adını belirlemek. İyi okumalar efendim...
Not: Liberland, hem yeni kurulduğu hem de son dönemde çok konuşulduğu için listeye alınmadı.
1. Sealand
Hiç şüphe yok ki,tüm bu mikro ulusların en meşhuru Sealand! 1967’de İngiliz Ordusu'nun eski binbaşısı Roy Bates ve ailesi tarafından kurulan ve hukuki statüsü tartışmalı olan platform-ada şeklinde bir mikro ülke. 2. Dünya Savaşı sırasında İngiliz Ordusu'nun radyo istasyonu ve savunma hattı olarak kullandığı platform, savaşın bitiminden sonra boş kaldı. Eski asker Bates, aklına nereden düştüyse bu platforma yerleşme kararı aldı. Bunu ileri götürerek platformun uluslararası karasularda bulunduğu için 'adasının' devlet statüsüne çıkarılabileceğini ilan eden Bates, kendine de 'prens' unvanı verdi. Ertesi yıl Kraliyet Donanması, Bates'i adadan atmak için operasyon düzenledi; ancak platformdan açılan uyarı ateşine maruz kalan İngiliz Ordusu'nun girişimi başarılı olmadı.
Daha sonra da bir İngiliz mahkemesi, platformun İngiliz karasularının 6 Mil (Yaklaşık 9.5 km) açığında olması dolayısıyla Roy Bates’i haklı bile buldu. 1974’te ise Roy Bates işi bir anayasa çıkarmaya kadar vardırdı ve ardından 'egemenlik' simgesi olarak bir bayrak, millî marş ve Amerikan Doları ile eş değer bir para birimi olan Sealand Doları'nı kabul etti. Sealand şu an Birleşik Krallık'tan ayrı bir şekilde hüküm sürmektedir.
Sealand, Ocak 2007'de 10.000.000 Sterlin'e karşılığı satılığa çıkartılmıştır fakat alıcı bulamamıştır. Ülke ekonomisini sürdürebilmek adına 2008 yılına kadar ünlü bir ''hosting'' firmasına ev sahipliği yapmıştır. 2012 yılında ise 'online casino' projesi üzerinde çalışmaya başlamıştır. Ayrıca ülke yine ekonomisini canlı tutabilmek adına resmi web sitesinden ücret karşılığı vatandaşlık kimlik kartı, lord/lady, kont/kontes gibi unvanlar satmaktadır.
Yine kendisi gibi birçok ülke tarafından tanınmayan KKTC ile bir millî maç yapmış ve KKTC maçı 6-1 kazanmıştır.
Sealand'ın kurucusu Prens Roy Bates, 9 Ekim 2012 tarihinde 91 yaşında İngiltere'deki bir bakımevinde ölmüştü. Son yıllarında Alzheimer hastalığına yakalanmıştı. Paddy Roy Bates'in ölümünün ardından yeni Prens, oğlu Michael Bates olmuştur.
2. Hutt River Prensliği
Hutt River Prensliği, 21 Nisan 1970'te Leonard Casley adında bir çiftçi tarafından Avustralya'dan ayrılarak 75 km2'lik tarım toprakları üzerinde kurulan bir mikro ulustur. Batı Avustralya'da, Perth şehrinin 595 km kuzeyinde yer alan bağımsız mikro ulusun toprakları Hong Kong kıyaslanabilecek miktardadır. Prenslik, aynı zamanda Kalbarri Milli Parkı'na da yakın bir konumda bulunmaktadır. Başkenti ve tek şehri Nain'dir.
Ülkenin kuruluş hikâyesine gelirsek, Leonard Casley Northampton yakınında (aynı zamanda Outback olarak da adlandırılan ve Avustralya'nın ıssız kırsal alanları olarak tabir edilen bölgede) büyük bir çiftlik satın alır. Bölgedeki bitki örtüsü, sadece koyun veya sığır ya da sadece sığır yetiştiriciliği için uygundur. Yağmurların yeterli olduğu yıllarda, iyi beslenen koyunların yünleri bol ve kaliteli olmaktadır. Diğer çiftçilerin de aynı şekilde kaliteli yün üretmeleri sebebiyle, hedeflenen fiyata ulaşılamayıp, kar düşük kalacaktır. Yeterli yağmurun olmadığı yıllarda, koyunlar iyi beslenememekte, yün nitelik ve nicelik olarak düşük olmaktadır.
Leonard Casley bu durumdan kurtulmak ister. Bir sulama programı uygular ve tahıl eker. Leonard Casley'in iyi bir ürün elde ettiği ilk yılda, Batı Avustralya'nın tahıl ambarındaki diğer çiftlikler de iyi mahsul elde etmişlerdir.
Bunun üzerine üretim miktarını kısıtlayan bir kota yasası çıkartılır. Leonard Casley gelirinin %10'unu kaybeder. Buna karşılık yasal yollarla hakkını aramak ister, fakat yargıçların yasaları değiştirme yetkileri olmaması nedeniyle kendisine yardımcı olamamalarından dolayı davaları kaybeder.
Leonard Casley hayal kırıklığı ile Avustralya mahkemelerinde adalet arar. Ve bulur da. Avustralya Anayasasında, faydalanabileceği bir takım yasal boşluklar mevcuttur. Bu gerçeği Leonard Casley kullanır. 1970'de, kendisine ait tarım istasyonu ile Avustralya'dan kopar ve 'Hutt River Province'i kurarak bağımsızlığını ilan eder. 15. Yüzyıldan kalma eski bir yasaya istinaden Leonard Casley bu ülkeyi İngiliz tacının bir parçası olma hakkına dayandırır.
Seçim sonrası göreve gelen yeni Avustralya başbakanı, Casley ve adamlarına vatana ihanetten dava açılıp ağır ceza alacakları tehdidinde bulunur. Bundan kurtulmak için Leonard Casley, yine bir yol arar ve bunu da yine eski bir yasada bulur. Bu yasaya göre, Prens ve ailesi ve yardımcıları vatana ihanetle suçlanamazlar. Dahası, bu yasa, Prens ve yardımcılarının görevlerini yerine getirmelerine engel olan herkesin suç işleyeceğini ortaya koymuştur. İngiltere’nin Krallık olması sebebiyle 'Hutt River' Prenslik olur. İngiliz Milletler Topluluğu'nun belirlediği yasalar çerçevesinde dokunulmazlık elde eden Casley, 1971'de kendisini 'Hutt River Prensi I. Leonard' ilan ettiğinden beri ne Avustralya ne de Batı Avustralya Eyaleti tarafından tanınsa da, prensliği Avustralya'ya vergi ödememekte ve kendi parasını basmaktadır. Mikro ulus, halen geçerli olan kanunlara göre Hutt River Prensliği'nde yaşamaya devam etmektedir.
Bu küçük ülke aynı zamanda çok da cesurdur. 1977'de kendisine gelen postalar teslim edilmediği için Avustralya'ya savaş bile ilan ederler. Prenslikte yaklaşık 30 kişi yaşamasına rağmen, çifte vatandaşlığı kabul ettiği için dünya çapında 13.000'den fazla vatandaşlık dağıtmıştır.
Casley, çocuklarıyla birlikte uğraştığı çiftçiliğin yanı sıra, prensliğini her yıl binlerce turistin ziyaret ettiği bir yere dönüştürdü. Yine de, prenslikte turistlerin kalması için bir otel bulunmamaktadır.
3. Rose Adası Cumhuriyeti
Rose Adası Cumhuriyeti, 1968 yılında İtalyan mühendis Giorgio Rosa'nın Adriyatik Denizi'nde 400 metrekarelik platform üzerinde inşa ettirdiği kısa ömürlü mikro ulus. Resmî dilini Esperanto olarak belirlemiştir ve tarihte Esperanto'nun resmi dil ilan edildiği ilk ve tek devlettir. Kısa bir süre bağımsız kalan bu mikro ulus, İtalyan hükumetinin talimatıyla İtalya'nın egemenlik haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle İtalyan Donanması tarafından işgal edilip havaya uçurulmuştur.
4. Conch Cumhuriyeti
Florida Key West’teki Conch Cumhuriyeti, ABD Federal Hükumetinin kimi uygulamalarını protesto etmek adına 'şaka' olarak 1982’de ABD'deki federal devlet yapısından ayrılarak bağımsızlığını ilan etti. Bağımsızlığını ilan ettikten sonra bölgedeki turizmde patlama yaşandı. 11 Eylül’de saldırıları gerçekleştiren teröristlerden birinin üzerinde bu mikro ulusun 'hediyelik eşya' olarak sattığı pasaportun bulunması ABD'de büyük tartışmalara neden oldu. Conch Cumhuriyeti'nin, Karayipler'de, Meksika, İsveç, Rusya, Fransa, İspanya, İrlanda ve Almanya İsviçre ve Küba'da vatandaş ve temsilcilikleri bulunmaktadır. 'Ülke' günümüzde ekonomisini ise turizmden karşılıyor; özgürlükçü bir parti diyarı ve kendi sloganlarını 'sıcaklık, mizah ve saygı' olarak belirlemiş durumdalar. Ülke hediyelik eşya olarak pasaport satmaya da devam ediyor bu arada...
5. Mercan Denizi Adaları Gay ve Lezbiyen Krallığı
Yine Avustralya'nın ev sahipliği yaptığı, kısaca 'Gay Krallığı' olarak da bilinen mikro ulus 2004 yılında Avustralya'nın eşcinsel evlilik hakkını tanımamasını protesto ve aynı zamanda 'savaş' ilan ederek kuruldu. Krallık kendini bağımsız bir ulus olarak görüyor. Aynı zamanda bu mikro ulus, ''homoseksüel milliyetçiliği'nin de sembolü olmuş durumda.
6. Özgürşehir Christianya (Freetown Christiania)
Türkçeye 'Hristiyanya' olarak da çevirebilir miyiz bilmiyorum ancak Danimarka'nın başkenti Kopenhag'ın Christianshavn ilçesinde bulunan özerkliğini ilan etmiş, yaklaşık 900 kişi nüfusu olan ve 34 hektar alan kaplayan özerk bir bölgedir. Christianya, resmi makamlarca 'geniş bir komün' olarak tanınmakla beraber, özel bir statüye sahiptir ve Kopenhag Belediyesi'nin gözetiminde, 1989 yılından beri yürürlükte olan Christianya Hukuku'na göre yönetilmektedir. 2011 yılında yeni yerleşimcilere kapatılmış sonra tekrar açılmıştır. Resmi çevrelerce, Christianya'nın geleceği tartışılmaya devam etmektedir.
7. Seborga Prensliği
Seborga Prensliği, İtalya topraklarının Fransız sınırına yakın bir bölgesinde bulunan bir prensliktir. Belki de gerçek bir tarihe dayanan tek mikro ulus olan bu prensliğin tarihi geleneksel olarak 954 tarihine kadar uzanıyor. Tarih boyunca birleşik İtalya'nın resmi anlamda asla bir parçası olmayan bu mikro ulus, Giorgio Carbone liderliğinde, 1963 yılından itibaren bağımsızlık iddiasını güçlü biçimde dile getirmeye başladı. Yöre halkı tarafından yönetici seçilen Carbona, '1. Giorgio' unvanıyla 2009 yılına kadar yönetimde kaldı. Luigino isimli para birimi 1994-1996 yılları arasında hiçbir hukuki geçerliliği olmamasına karşın bölge içinde kullanılmıştır. Son nüfus sayımına göre 320 vatandaşı vardır.
8. Saugeais Cumhuriyeti
1947 yılında bir şaka olarak Fransa-İsviçre sınırında kurulan devlet, 11 kasabadan oluşuyor. Günümüzde kendi tasarladıkları kimlik kartları verip, resmi pullar vs. satan, popüler bir turistik cazibe merkezidir.
9. Molosya Cumhuriyeti
Molosya, tanınmayan ve 'fantezi nitelikli olan' bir mikro ulustur. Kevin Baugh, 1977'de 15 yaşındayken yarı şaka yarı ciddi olarak başlattığı ülke kurma girişimi, 1998 yılında toprağa dayanan bir iddiaya dönüştürmüştür. Molosya, ABD'nin Nevada Eyaleti'nin Dayton Kasabası yakınlarındaki evinde, 'diktatörü olan bir muz cumhuriyeti' olarak kurulmuştur. 'Hükumet Evi' olarak bilinen Baugh'un evi, arka ve ön bahçesi, 0.4 hektar alan ve Nevada'daki bir mülkten oluşmaktadır.
Molosya adının İspanyolca 'küçük kayalık tepe' anlamına gelen 'morro' sözcüğünden türediğini belirtmektedir. Molosya'nın bir meclisin varlığını zorunlu kılan bir anayasası olsa da 'iç karışıklıklar ve sınırın dışından gelen müdahaleler nedeniyle', Baugh diktatörlük yapmakta ve tüm anayasal görevleri yerine getirmektedir. Molosya pek çok mikro ulusu tanımaktadır ve bunlarla pek çok 'antlaşma' yapmıştır. Ayrıca yılda ondan fazla turist 'ülke'yi ziyaret etmektedir.
10. Elleore Krallığı
Danimarka kıyılarındaki bir adada 1944 yılında kurulan bu mikro ulus, günümüzde, yılda bir hafta hariç tamamen ıssız. Yılda bir hafta gelip kuruluşlarını kutluyorlar. Elleore Krallığı'nın vatandaşları kendi şarkılarını, danslarını ve hatta 'Cracket' denilen kendi sporlarını yaratmış durumdalar. Bu mikro ulusta konserve sardalya ve meşhur 'Robinson Crusoe' kitabı her nedense yasak. Krallık tarihi Danimarka okullarında öğretiliyor ve mikro ulusun vatandaşları kimlikleriyle gurur duyuyorlar.
11. La Boirie Konsolosluğu
Fransa'da 2006 yılında Phillipe, Pascal ve Sebastien isimli Fransız tarihine, coğrafyasına ve politikaya meraklı 3 kafadar tarafından kurulan 'konsolosluk' 7 hektarlık alanda faaliyet gösteriyor. Konaklama ve sabah kahvaltısı imkânı sunan turistik bir tesis gibi de düşünülebilecek mikro ulus, kendi takvimine ritüellerine vs. sahip. Sık sık partiler ve balolar düzenleniyor. Bu ulus eko-vatandaşlığı ve hazcılığı savunuyor.
12. Atlantium İmparatorluğu
Atlantium İmparatoruluğu, Avustralya'ın Sidney şehrindeki bir apartman dairesinde George Cruickshank tarafından kurulan bir mikro devlettir. Devlet kurma fikrinin 30 yıl öncesine dayandığını dile getiren 'Kral' George, “15 yaşında ailem bana ‘Dünyanın gidişatını beğenmezsen kendi yolunu çiz’ diye telkinde bulundu. Önceleri siyasi parti kurmayı düşündüm. Ancak daha sonra bu fikrimden vazgeçerek iki kuzenimle kendi devletimi kurdum” der. Atlantium, Avustralya'dan bağımsız değildir. Ülke amacını da kürtaj, eşcinsel evlilikler, serbest dolaşım, ötanazi gibi hakların tanınmasını sağlayabilmek olarak belirtir. 2008 yılı verilerine göre, tüm dünyadan 1200'den fazla vatandaşı var.
13. Calsahara Krallığı
Travis McHenry 15 yaşındayken Güney Kaliforniya'da büyükannesi tarafından kendisine verilen takriben 15 kilometrekarelik arazide krallığını kurdu! Calsahara adını verdiği ülkesinin adı Kaliforniya ve Sahra Çölü'nde geliyor. (California - Sahara) Kurucusunun gülümseyen bir portresinin bulunduğu kendi mührü ve para birimi mevcut. Nüfusu da 3 ile 10 arasında değişiyor...
14. Westartika Büyük Dükalığı
Yine Travis McHenry'nin kurduğu (bir önceki arkadaş) 'Westartika' Western Antarctica (Batı Antarktika) isminden kısaltılarak bulunmuş. Kurucusunun iddiasına göre Antarktika kıtasında hakimiyetini ilan ettiği bu alan hiçbir ülke tarafından sahiplenilmiş değil!
15. Sevimli Krallık (The Kingdom of Lovely)
Biz 'Sevimli Krallık', diye çevirdik ama siz aynı doğrultuda başka bir sözcüğü de seçebilirsiniz. Danny Wallace, 'Kendi Ülkenizi Nasıl Kurarsınız' isimli bir TV programı hazırladıktan sonra, kendi ülkesini kurmuş! Tamamen İnternet merkezli ülkesinin dünya çapında 50 binden fazla vatandaşı olduğu söyleniyor.