Beyin Fırtınası Yapıyoruz: Uzayda Bir Astronot Ölürse Ne Olacak?
Uzay yolculukları yaklaşık 50 yıldır hayatımıza resmi olarak girmiş durumda ve bundan sonra da hiç çıkmayaacak, hatta giderek daha da yaygınlaşacak. Üstelik sadece insansız uzay yolculuklarından da bahsetmiyoruz, insanlı uzay yolculukları gündemde.
Bu durum büyük bir soruyu da akıllara getiriyor, üstelik henüz cevabı olmayan bir soruyu: Uzay yolculuğu sırasında biri ölürse ne yapılacak?
Gelecekte özellikle Mars’a yapılacak yolculuklar çok uzun bir zaman alacak, belki de aylarca sürecek.
İnsanlı yolculuklar başladığında ise bu aylar süren süreçte birilerinin ölmesi kaçınılmaz. Böyle bir durumda ne yapılması gerektiğiyle ilgili ise kimsenin kabul gören bir planı yok.
Şu an için dünya dışında sadece 6 insan bulunuyor.
Bu bilgiye istediğiniz an howmanypeopleareinspacerightnow adlı siteden ulaşabiliyorsunuz. Bu astronotlar Uluslararası Uzay İstasyonu, yani ISS’te görevlerini yürütüyorlar. Burada kalma süreleri ise genelde 6 ay. Üstelik 6 aylık bu görev için bile çok yoğun sağlık taramalarına giriyorlar ve medikal çalışmalara tabi tutuluyorlar.
Şimdiye kadar Uluslararası Uzay İstasyonu'nda hiç kimsenin ölmediği bilgisini verelim.
Kaldı ki zaten NASA’nın çalışmaları uzayda biri öldüğünde ne yapılması gerektiği üzerine değil, birilerinin ölmemesi için ne tür önlemler alınabileceği üzerine kurulmuş durumda. Nasa astronotlarından biri olan Mike Massimino da tam da bu konuda, yani NASA’nın ölen astronotları geri getirmesiyle ilgili bir protokol olup olmadığı konusunda bir açıklama yapmış ve böyle bir konunun resmi olarak konuşulmadığını söylemişti.
Yine de söylemek gerekiyor ki, her ne kadar resmi bir protokol olmasa da astronotların bu konuyla ilgili bazı çalışmaları var.
Örnek vermek gerekirse; astronot Chris Hadfield, kitabı “An Astronaut’s Guide to Life on Earth“‘te bu konuyla ilgili bir çalışmadan bahsediyor. Çalışmanın adıysa “Ölüm Simülasyonu”. Bu mini çalışma astronotlara aralarından birisinin ölmesi durumunda ne yapmaları gerektiğiyle ilgili yardım etmek üzere tasarlanmış. Bu çalışmaya göre görevliler yuvarlak bir masa etrafına toplanıyor, bir astronotun öldüğü bilgisi veriliyor ve sonrasında olası senaryolar tartışılıyor.
Hadfield olayın nasıl olduğunun daha iyi kavranabilmesi için kendisi öldüğünde uygulanabilecek Ölüm Simülasyonu’ndan bir örnek veriyor:
“İstasyondan haber aldık, Chris ölmüş.”. Hemen sonrasındaysa tartışmalar başlıyor; “Bedenini ne yapacağız? İstasyonda bedenine uygun bir çanta yok, astronot elbisesine koyup bir dolaba kilitlesek? Peki koku ne olacak? Dünya’ya destek aracıyla geri göndertsek ve atmosferden girerken yanmasını sağlasak? Uzay yürüyüşü sırasında uzayda süzülüp gitmesi için dışarıya bıraksak? Peki öldüğünü ailesine nasıl söyleyeceğiz?”
Mars yolculukları gibi uzun süreli yolculuklarda işler daha da karışıyor.
NASA, Mars yolculuklarını çoktandır planlıyor; Mars One ve Space X gibi şirketler de şimdiden çalışmalar yürütüyorlar. Tabi ki bu yolculuklar için önümüzde hala uzun yıllar var, ama bu tartışmaların başlamasına engel değil. Peki elimizde cansız bedenlerin ne yapılacağına dair ne gibi çözümler var?
En basit çözüm şimdilik cansız bedeni uzayda sürüklenmesi için dışarıya bırakmak, ki bu Star Trek’i anımsatan bir çözüm.
Ancak bir sıkıntı var, Birleşmiş Milletler’in uluslararası kurallarına göre uzaya herhangi bir çöp bırakmak yasak. Cansız bedenler de buna dahil. Bunun nedeni de uzayda süzülen bedenlerin uzay araçlarıyla çarpışma olasılığı. Hatta işi daha da ileriye götürmek gerekirse; diğer gezegenlere kadar ulaşarak oralardaki olası canlıların insan bedeniyle etkileşim halinde bulunması olasılığı. Böyle bir şey olursa oradaki ekosisteme zarar vermiş oluyoruz. Bu nedenle bu çözümün uygulanması pek mümkün değil.
Peki bedeni araç içinde tutsak?
Maalesef bu çözüm de pek akıl karı değil. Araçta bulunan diğer insanların sağlıklarını hem fiziksel, hem mental açıdan alt üst edebilir bu durum. Ayrıca araca olası ölüm senaryolarında cesedi koyabilmek için ek bir bölge eklemek de milyon dolarlara mal olabilir.
Neyse ki elimizde çok ilginç ve mantıklı bir yöntem var.
Bu öneriPromessa ve NASA işbirliğiyle ortaya atılmış durumda, ismi ise “Body Back”. Body Back planına göre ölen kişinin cesedi vakumlanmış bir uyku tulumuna konuluyor, uzayın dondurucu soğuğuna bırakılıyor. Sonrasındaysa aracın içine geri çekiliyor ve küçücük toz parçalarına ayrılana kadar yoğun titreşime maruz bırakılıyor. Sonucundaysa elinizde yaklaşık 80 kilogram ağırlığında insan tozu kalıyor.
Özetle, henüz ortada ciddi bir plan yok.
Fakat uzay yolculukları sırasında ölüm olaylarıyla nasıl baş edileceğine yönelik henüz kesin bir çözüm bulunmuş olmasa da buna yönelik çalışmalara başlanmış durumda. Belki bu bahsettiklerimizden biri uygulanacak, belki yeni çözüm yolları geliştirilecek.
Ne olursa olsun, bu oldukça ciddi bir konu ve çözümünü bulmak o kadar da kolay olmayacak gibi gözüküyor.
Yorum Yazın
sonsuzluğa uğurlamak bu olsa gerek..
uzay aracının bi kenarına iple bağlayın giderken götürün canım ne var yani
Seni NASA nin basina getirmek lazim. Bu pratik zeka ancak oraya gider.
matt damon ölmemişti marsta ölseydi ne yapacağımızı bilirdik *-*