Avusturya'da Kanayan Bir Davud Yıldızı: Hakoah Vienna

1920’li yıllar… Birinci Dünya Savaşı sonrası tüm dünyayı gelecek 15 sene boyunca saracak olan faşizm ve ırkçılık her yanında adım adım yükselmekteydi. Özellikle de savaşı kaybetmiş olan Almanya, Avusturya, Macaristan gibi ülkelerde aşırı milliyetçi yapılanmalar dallanıp budaklanıyor; ülkedeki her türde yapılanmalara bu atmosfer doğal olarak yansıyordu. Her türlü organizasyonda, kuruluşta bu ırksal bakışı hissetmek mümkündü. Tam böyle zamanlarda Avusturya’dan çıkmış bir Yahudi Spor Kulübü dünya sporuna önemli sporcular kazandıracak; bir yandan da Avusturya Futbol Ligi’nde mücadele edeceklerdi. 1920’lerin ortasında bir masal yaşayan bu takım, 1930’larda dönemin atmosferiyle kan kaybedecek; 1938’den itibaren ise cehennemi yaşayacak, kulübün destekçileri hatta kulübün bizzat oyuncuları bu ırkçılığın cehennemiyle bizzat yüzleşeceklerdi. Bahsettiğimiz kulübün ismi Hakoah Vienna.

Sene 1909. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun başkenti Viyana’da Yahudi cemaatinde bir kıpırdanma görülüyordu. Antisemitizmin tırmandığı dönemde şehirdeki Yahudi cemaat bir spor kulübü kurmaya çalışıyordu. İçlerinde Fritz Löhner-Beda gibi Yahudi cemaatinin önemli isimlerin de bulunduğu bir grup Yahudi bir spor kulübünü kurdular. Kulübü kuranların ise amacı ilginçti. Sağlıklı ve zinde Yahudi sporcular yetiştirerek Yahudiler üzerindeki olumsuz etiketleri ortadan kaldırmak. İbranicede “Güç” anlamına gelen Hakoah ismini seçen cemaatin kurduğu takımın ileride döneminin takımlarının aksine yapacağı yenilikçi işlerle Avusturya’daki en başarılı takımlardan biri olacağını kimse tahmin edemiyordu.Hakoah Vienna Logosu

İlk senesinde eskrim, atletizm, çim hokeyi, güreş, yüzme gibi alanlarda mücadelelerde yer alacaktı. Sporcuların tamamen Yahudilerden oluşuyordu. Bu da kulübün Yahudi kimliğini güçlendiriyordu. Logolarında yer alan Davut Yıldızı, kulübün taraftar kitlesi… Hepsi Yahudi kimliğini parlatan unsurlar taşıyordu. Kulübün kurulduğu senelerde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu çeşitli iç ve dış göçlere ev sahipliği yapıyordu. İmparatorluğun başkenti Viyana da haliyle bu göçlerin merkezlerinden biriydi ve gelen Yahudi göçmenler ile şehirdeki Yahudi nüfusu %10’a varmıştı. Bu nüfus ve çevre kentler ve köylerden gelen Yahudiler takımın sporcu havuzunu oluşturacaklardı. Örneğin kulübün önemli oyuncularından olan ve gelecekte futbol tarihinin önemli teknik adamlarından olan Béla Guttmann Budapeşte yani Macaristan doğumlu bir Yahudi’ydi.

Birbirinden farklı spor alanlarında sporcu kazandıracak olan Hakoah’ı tarihe geçiren spor alanı ise futbol olacaktı. Dünya üzerinde kurulmuş olan ilk “Yahudi” takım kimliğine sahip olması çeşitli ülkelere dağılmış olan Yahudi cemaatlerinden destek görmesini sağlamıştı. Bu da Hakoah Vienna takımının uluslararası turlara çıkmasına ve takım ürünlerini satmasıyla günümüzdeki futbol düzeninde dahi oldukça tepki çeken bir takım pazarlama yöntemlerini ortaya koymuşlardı.

1919-20 sezonunda Avusturya’nın en üst seviye liginde mücadele etme hakkı kazanan Hakoah Vienna, Avusturya futbolunun sivrilen takımlarından birisi olup çıkmıştı. 20-21 sezonunda dördüncü, 21-22 sezonunda ikinci, 22-23 sezonunda yedinci ve 23-24 sezonunda altıncı olan Hakoah ilk senelerinde dahi zirveyi zorlayan futboluyla takdir toplayan takımlarından biri olmuştu. 1923’te çıktıkları Londra turnesinde West Ham United’ı 5-1 mağlup ederek bir İngiliz takımını mağlup eden ilk kıta takımı olmuştu. 1924-25 sezonu ise hem Avusturya futbolu hem de Hakoah Vienna için çok önemli bir sezon olacaktı. Avusturya futbolu profesyonelliğe geçiş yapmış; Avusturya futbolunun ilk profesyonel sezonu da 1924-25 sezonu olacaktı.Béla Guttmann

Hakoah Vienna kadrosundaki Béla Guttmann, Max Grünwald, József Eisenhoffer gibi Yahudi oyuncularla beraber ligde 20 maçta topladıkları 26 puan ile ligde ipi göğüslediler. Avusturya Futbol tarihindeki ilk şampiyonluklarını kazanan takımın şampiyonluğu kazandıkları maçta yaşanan bir olay bugün için dahi oldukça ilginç addedilebilir. Hakoah’ın kalesini koruyan Alexander Fabian maç içerisinde kolunu kırmıştı. Dönem itibariyle oyuncu değişikliği yoktu ve Hakoah’ın hocası ilgin bir çözüm buldu. Fabian’ın kırık kolunu bir askıyla sabitledi ve kendisini forvete yerleştirdi. Ve 9 dakika sonra Fabian takımının galibiyet golünü attı ve şampiyonluğu kırık kollu bir kalecinin golüyle kazandılar. Şampiyonluk kutlamasını yapan Hakoah Vienna için ise yeni maceralara yelken açma vakti gelmişti. Her sezon sona erdiğinde dünya turnesine çıkan ve bu turnelerde kendi ürünlerini formalarını satan Hakoah Vienna, bu sezon sonu turnesine ilk kez şampiyon takım olarak çıkıyordu. Fakat her şey yukarıda anlattığımız gibi güllük gülistanlık devam etmiyordu. 1920’lerin bu sert atmosferinde antisemitist saldırılara maruz kalabiliyorlardı. Tüm turnelerinde güvenliklerini sağlayabilmesi adına yanlarında güvenliklerle turneleri sürdürmek zorunda kalmışlardı.1924-25 Şampiyon Hakoah Vienna Kadrosu

Kulüp tarihi adına yaşanan en önemli olaylardan birisi de şampiyonluktan bir sene sonra çıkılan Amerika turnesiydi. Béla Guttmann ve takımın diğer önemli birkaç oyuncusu yaşam şartlarının daha iyi olması ve antisemitist hareketlerin görece daha az olması sebebiyle bu oyuncular Amerika’da kaldılar. Burada New York Hakoah adlı bir kulüp kurdular ve burada oynamaya başladılar. Kulüp ilk büyük kan kaybını bu şekilde yaşamıştı. Bunun yanında oyuncuların bir kısmının Filistin bölgesine göç etmesi de kulübü oldukça yaralamıştı. Bunun da sonuçlara yansıması çok sürmedi. 1927-28 sezonunda ilk kez küme düştüler. Artık Hakoah Birinci Lig ile İkinci Lig arasında bir asansör takımına dönüşmüştü. Sonraki sezonlarda iki defa daha küme düşen Hakoah için durum kritikti. 1937-38 sezonuna Birinci Lig’e dönebilmek için çıkan Hakoah’lıları büyük bir kâbus beklemekteydi:

Almanya aşırı sağ Nazi Partisi ve onun çılgın diktatörü Adolf Hitler liderliğinde çevresindeki Cermen asıllı devletleri ilhak etme politikası çerçevesinde Avusturya’yı kendisine bağlamanın yollarını arıyordu. 12 Mart 1938’de Alman askeri birlikleri Avusturya’ya girdi ve ülkenin resmen Almanya ile bağlandığını bildirdiler. Bu ülkedeki Yahudiler için tam manasıyla kâbus dolu günlerin başlangıcıydı. Almanya’da Yahudilere karşı gündelik hayatın her anında yaşanan ayrımcılık Avusturya’da da süratle uygulanmaya başlandı. Ve tüm bu ırkçı uygulamalardan Hakoah da nasibini aldı. Hakoah Vienna ligden çekilmek zorunda bırakıldı. Oyuncuların lisansları geçersiz sayıldı ve kulübün stadyumu Nazi Partisi’ne tahsis edildi.Anschluss sonrası Sokakları Temizlemeye Zorlanan Yahudiler

Oyuncular ya da kulüple bağı olan herkes sosyal hayattan tecrit edilmeye daha sonraları da toplama kamplarına ölüme gönderilmeye başlandı. Kulübün kurucularından Fritz Löhner-Beda önce hapse atıldı. Ardından da çeşitli toplama kamplarına gönderildi. En son 4 Aralık 1942’de Monowitz Toplama Kampı’nda dövülerek öldürüldü. Kulübün yardımcı başkanı Arthur Baar Filistin’e kaçmak zorunda kaldı. Fritz Weinberger, Julius Zwickler, Ernst Horowitz, Josef Kolisch, Erwin, Oskar Pollak, Max Scheuer ve Ali Schönfeld gibi oyuncular Naziler tarafından katledildi. Kulübün eski oyuncularından ve teknik direktörlerinden olan Béla Guttmann defalarca işkence görmüş ve toplama kampına gönderilmekten son anda kurtulmuştu. Koskoca bir kulüp ırksal ayrımlar göz önünde tutularak yok edilmek istendi. Lakin başarılı olamadılar.

Savaş sonrasında kulüp bir kere daha kuruldu ve Avusturya İkinci Ligi’nde mücadele etmeyi sürdürdüler. Lakin bu mücadele sadece 4 sene kadar sürebildi. 1949 yılında kulüp ikinci ve son defa kendini feshetti. Ve Hakoah Vienna takımı kazandığı başarılar, spora kazandırdığı birbirinden kıymetli isimler ve acı dolu finaliyle tarihin tozlu rafları arasındaki yerini aldı. Bugünlerde Hakoah Vienna’nın ruhani temsilcisi konumundaki SC Maccabi Wien Avusturya alt liglerinde Hakoah Vienna ve onun ruhunu temsil etmeye devam ediyor.

Latest posts by furkan_kebinc (see all)