Avrupa Yatakta Türkiye Atakta
Avrupa Yatakta Türkiye Atakta
YURTDIŞINDA olumsuz rüzgarların estiği, zaman zaman da fırtınaya dönüştüğü bir yıl daha geride kaldı. Arap Baharından Euro krizine, İran geriliminden Suriyedeki kargaşaya uzanan zorlu bir yılda daha Türkiye, ekonomisiyle yine yılın kazananı unvanını elde etmeyi başardı. Küresel piyasalar açısından 2012 yılında, kredi derecelendirme kuruluşlarının Avrupa ülkelerinin ülke notlarını düşürmesi yılın öne çıkan olayları arasında ilk sırada yer aldı. Ayrıca yılın öne çıkan olayları arasında bir türlü bitmeyen Yunanistan krizi de vardı. Dışarıda bu gelişmeler olurken, kötü havayı gören Türkiye 2012de, cari açığın ilacı olacak adımlar attı. Gaz-fren tartışmalarına da neden bu önlemler sayesinde Türkiye ekonomide yumuşak iniş yaşadı. Bunun sonucunda da Türkiyenin kredi notuna yıllardır konan ipotek kalktı. Dünyada, özellikle de Avrupada bir çok ülkenin notu düşerken kredi notumuz 18 yıl aradan sonra sınıf atlayarak yatırım yapılabilir seviye olan BBBye çıktı. Yıllardır cari açık ve enflasyonu gerekçe göstererek ipotek konulan notumuzdaki yükseliş, 2013e dönük umutları da artırdı. Beklentiler şimdi Fitchin ardından diğer uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının da not artırımına gitmesi yönünde. Bu kuruluşlardan da 2013te benzer adım gelirse Türkiye, önümüzdeki yıl da makro veriler açısından dünyayı kıskandırmaya ve gündemde olmaya devam edecek.
Not artışında asıl hasat yeni yılda
FITCHIN not artışı, yılın son çeyreğinde özellikle faizlerde düşüş yönünde etkisini gösterdi. Faizler yüzde 6nın altına kadar indi. Ancak not artışının asıl etkisi yeni yılda hissedilecek. Yeni yılda Türkiye, bu not ile orta ve uzun vadeli uluslararası tasarrufları Türkiyeye çekebilecek. Kısa vadeli fonlara bağımlılığımız daha da azalacak. Özellikle diğer kredi derecelendirme kuruluşlarından da not artırımı adımı gelirse, Türkiyenin yabancı yatırımcı çekme hedefi daha da yükselecek. Yeni Teşvik Sistemi, Mütekabiliyet Yasası ve kentsel dönüşüm gibi çeşitli düzenlemeleri hayata geçiren Türkiyenin 2012de attığı bu adımlar da yabancı yatırımcıların ilgisini Türkiyeye yöneltmiş durumda. Özellikle yeni teşvik sisteminin devreye girmesiyle ortaya çıkan rakamlar da bunu gösteriyor. Haziranda yürürlüğe giren yeni teşvik sistemiyle kasım sonuna kadar 23.6 milyar liralık yeni yatırım için teşvik alındı. Yeni yatırımlar arasında büyük yabancı grupların olması da dikkat çekiyor. Yeni yıl umutlarla giren Türkiyeye yabancı ilgisinin 2013te katlanması bekleniyor.
Serumla hayatta kaldılar
Birçok ülkenin komaya girdiği Avrupada Yunanistan yine gündemden düşmedi. Düşen tek şey ise notlar oldu.
2012, Avrupadan sürekli olumsuz haberlerin geldiği bir yıldı. Bitkisel hayata giren hasta gibi birçok ülke 2012de serumla idare etti. Bu ülkelerin başında gelen Yunanistan, Troykadan aldığı 200 milyar dolar Euroyu bulan mali yardımın dışında 2 kez de tıraş tabir edilen borç silme operasyonu ile gündemden düşmedi.
Dönem başkanı da iflas etti
Yunanistanın durumu ABnin dönem başkanı olan Rum Kesimini de iflasa sürükledi. Piyasalar açısından 2012 yılında, kredi derecelendirme kuruluşlarının Avrupa ülkelerinin ülke notlarını düşürmesi ise yılın öne çıkan olayları arasında ilk sırada yer aldı. 2012nin hemen başında Euro Bölgesinde Standart & Poors (S&P) 9, Fitch ise 5 ülkenin notunu düşürdü. S&P ve Fitchin bu kararını, şubat ayında Moodysin Euro Bölgesindeki 6 ülkenin notunu düşürmesi izledi. Yine 2012de Moodys, Fransanın Aaa olan kredi notunu bir kademe düşürerek Aa1e çekti. Fitch ise Arjantinin uzun vadeli kredi notunu 5 kademe birden düşürerek Bden CCye indirdi. Yılın sonuna gelindiğinde ise ABDde mali uçurum olarak nitelenen yeni vergi düzenlemeleri, piyasalara yön veren başlıca faktörlerden biri oldu. Tartışmaları ise Moodysin uyarısı ateşledi. Moods anlaşma sağlanamazsa not düşer uyarısında bulunurken yaşanan tartışmalar ABD Başkanı Barack Obama da katıldı. Obama yılbaşına girerken tarafları toplayarak Ya öneri getirin, ya benimkini oylayın resti çekti.
-6 OCAK Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, Merkez Bankasının 2012 yılında Türk Lirasının değer kazanmasına izin vereceğini açıkladı.
-10 OCAK İstanbul Boğazına 3. köprü yapımını da içeren Kuzey Marmara Otoyolu ihalesine teklif gelmedi ve ihale iptal edildi.
-13 OCAK Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard&Poors, Euro Bölgesine üye 9 ülkenin uzun vadeli kredi notunu bir ya da iki basamak düşürdü. Fransa, Avusturya, İtalya, İspanya, Portekiz, Kıbrıs Rum Kesimi, Malta, Slovakya ve Slovenyanın kredi notları indirimden etkilenirken, Almanya AAA olan kredi notunu korudu. Standard and Poors, Fransanın kredi notunu ise AAAdan AA+ya indirdi.
-22 OCAK Yeni Anayasa çalışmalarına katkı vermek amacıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde 13 çatı sivil toplum kuruluşu Anayasa Platformu oluşturdu. Söz konusu platformun Türkiye Konuşuyor başlığıyla düzenlediği bölge toplantılarının ilki Konyada gerçekleştirildi.
-23 OCAK Avrupa Birliği ülkeleri, nükleer programı ile ilgili uzlaşmazlığı sebebiyle İrana kademeli bir petrol ambargosuyla, nükleer programının finansmanının engellenmesi için İran Merkez Bankasına yaptırım uygulanması konusunda anlaştı.
-25 OCAK ABDli teknoloji şirketi Apple, Exxon Mobili geçerek dünyanın piyasa değeri en yüksek şirketi oldu. Şirketin piyasa değeri, 418.89 milyar dolara ulaştı.
-27 OCAK Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, İtalya, İspanya, Belçika, Slovenya ve Güney Kıbrısın kredi notlarını düşürdü, İrlandanın not görünümünü negatife çevirdi.
- 31 OCAK Çek Kanununda değişiklik yapan tasarı yasalaştı. Kanunla, karşılıksız çekte adli para cezası ödenmediği için uygulanan hapis cezasının, idari nitelikte yaptırıma dönüştürülmesi kararlaştırıldı.
-21 ŞUBAT Euro Bölgesi maliye bakanları Yunanistana 2. yardım paketine onay verdi. Anlaşma 130 milyar Euro yardımı kapsıyordu.
-28 ŞUBAT Forbesin En Zengin 100 Türk listesine göre; Türkiyenin en zengini 3 milyar dolarla Fiba Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hüsnü Özyeğin oldu. Çukurova Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Emin Karamehmet 2.9 milyar dolarla ikinci, Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ülker 2.8 milyar dolarla üçüncü oldu.
-9 MART Borç krizindeki Yunanistanın saç tıraşı olarak anılan işlemle bir kalemde 105 milyar Euro turarındaki borcu silindi.
-20 MART ABD yönetimi, İrandan ham petrol alımlarını önemli ölçüde düşürdükleri gerekçesiyle 10 AB ülkesi ve Japonyayı yaptırımlardan muaf tutacağını açıkladı. Söz konusu ülkeler arasında Türkiye yer almadı.
-30 MART Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, İrandan alınan petrolün bir kısmının, Libyadan alınacak petrolle değiştirilmesine yönelik çalışma başlattıklarını ve bu yönde karar aldıklarını açıkladı.
NİSAN 2012-Türkiyenin 2011 büyümesi açıklandı
-2 NİSAN TÜİK, Türkiyenin 2011 yılında yüzde 8.5 büyüdüğünü açıkladı.
-8 NİSAN Başbakan Erdoğan 320 işadamıyla birlikte çeşitli anlaşmalar yapmak üzere Çine gitti. İki ülke arasında nükleer enerji alanında işbirliğini içeren niyet mektubu imzalandı.
-13 NİSAN Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, yeni nükleer güç santrali çalışmalarını Japonya, Güney Kore ve Çin ile yürüteceklerini duyurdu.
-19 NİSAN Kamuoyunda 2B olarak adlandırılan orman vasfını yitirmiş Hazine arazilerinin satışını öngören kanun tasarısı, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
-23 NİSAN Türkiye ile Mısır arasında Ro-Ro ve karayolu transit taşımacılığına ilişkin mutabakat zaptı imzalandı.
-26 NİSAN Türkiye Petrolleri Ananim Ortaktaklığı (TPAO) Türkiye ve KKTCnin aldığı siyasi karar çerçevesinde Gazimağusada gaz ve petrol için sondaj çalışmalarına başladı.
-27 NİSAN Türkiyenin vergi rekortmenleri belirlendi. Semahat Sevim Arsel, tahakkuk ettirilen 33 milyon 622 bin 742 lira vergi ile 2011 yılı vergi rekortmeni oldu. S&P İspanyanın notunu 2 kademe düşürdü.
-28 NİSAN Nail Olpak, Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneğinin (MÜSİAD) yeni Yönetim Kurulu Başkanı oldu.
-3 MAYIS Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, S&Pnin kararıyla ilgili Bu karar tamamen ideolojik. İflas edenlerin notu yükselirken bizimkinin düşmesini garipsedim. Bunu Tayyip Erdoğan yemez. Bunun bedelini, Ben artık seni kredi kuruluşu olarak tanımıyorum şeklinde öderler dedi.
-13 MAYIS Rize-Erzurum karayolunun İkizdere-İspir bölümünde Ovit Dağında yapılacak tünelin temeli atıldı.
-14 MAYIS Hükümet memura 2012 için yüzde 3+3, 2013 için 2+3 zam önerdi. 2012de yüzde 16, 2013te yüzde 14 isteyen konfederasyonlar genel greve hazır olduklarını belirtti.
-23 MAYIS Toplu sözleşme görüşmelerinden sonuç alamayan memurlar ülke genelinde 1 günlük iş bırakma eylemi yaptı.
-24 MAYIS Fransız-Belçika ortaklığındaki Dexianın zora düşmesiyle satışa çıkarılan Denizbank Rus Sberbanka satıldı.
-29 MAYIS Kamu Görevlileri Hakem Kurulu, memur maaşlarına 2012 yılı ve 2013 yılında yapılacak zam oranlarını belirledi. Kurul, memur maaşlarına yapılacak zammın 2012 yılı için yüzde 4+4, 2013 yılı için yüzde 3+3 olmasına karar verdi.
HAZİRAN 2012-Türk Ticaret Kanunu yürürlüğe girdi
-5 HAZİRAN Türkiyede ilk kez düzenlenen Dünya Ekonomi Forumu İstanbulda yapıldı.
-8 HAZİRAN Denizbankı 3.5 milyar dolar bedel karşılığında Rusyanın en büyük bankası Sberbank resmen satın aldı.
-14 HAZİRAN Moodys ve Fitch İspanyanın kredi notunu 3 basamak birden düşürdü.
-18 HAZİRAN Tadilat ve bakım çalışmaları sebebiyle İstanbulda Fatih Sultan Mehmet Köprüsünün 2 şeridi trafiğe kapatıldı.
-19 HAZİRAN Yeni teşvik paketi Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi.
-20 HAZİRAN TBMM Genel Kurulunda, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Tasarısı yasalaştı.
-22 HAZİRAN TMSF Başkanlığına Şakir Ercan Gül yeniden atandı. BDDK Başkanlığına da Mukim Öztekin getirildi.
-30 HAZİRAN Türk ticari hayatında devrim niteliği taşıyan değişiklikleri içinde barındıran yeni Türk Ticaret Kanunu Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi.
-1 TEMMUZ Avrupa Birliği üyelerinin Ocak ayında kararlaştırdığı İrana kademeli petrol ambargosu 1 Temmuz tarihinden itibaren tamamen yürürlüğe girdi.
-4 TEMMUZ İsviçredeki Avrupa Nükleer Araştırma Merkezinde (CERN), Higss bosonu olması muhtemel yeni bir atomaltı parçacığı bulunduğu açıklandı.
-6 TEMMUZ Ekonomik kriz, Vatikanı da etkiledi. Hristiyanlığın önemli merkezlerinden Vatikanın bütçesi 2011 yılında 14 milyon 890 bin Euro düzeyinde açık verdi.
-11 TEMMUZ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Kuzey Irakla petrol ticaretinin başladığını açıkladı.
-20 TEMMUZ Boyner Holding, Benetton Giyimde bulunan yüzde 50 hissesini, İtalyan Benetton Group Spaya devretme kararı aldı.
-23 TEMMUZ Mersinde inşa edilecek olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) projesinin ilk görselleri ortaya çıktı.
-25 TEMMUZ Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, Suriye ile Cilvegözü, Öncüpınar ve Karkamış sınır kapılarından Türk vatandaşlarının ticari ve yolcu olarak Suriyeye çıkışları ile Suriye plakalı araçların giriş ve çıkış hizmetlerinin durdurulduğunu açıkladı.
-31 TEMMUZ Euro Bölgesindeki işsizlik yüzde 11.2 ile tarihinin en yüksek düzeyine çıktı. Bu rakam ilerleyen aylarda daha da arttı.
-17 AĞUSTOS Sendikaların büyük tepkisini çeken kıdem tazminatını devretme çalışması Başbakan Recep Tayyip Erdoğanın talimatıyla durduruldu.
-22 AĞUSTOS Kıbrıslı Türk işadamı Asil Nadir, İngilterede Polly Peck şirketinin iflasıyla ilgili yargılandığı davada 13 suçlamanın 10undan mahkum oldu. Asil Nadir 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
-10 EYLÜL 2. çeyrekte büyüme hızı yüzde 2.9 ile kriz sonrası en düşük seviyeye indi. Düşüş, bireysel tüketimin yüzde 0.5, yatırımların yüzde 7.4 daralmasından kaynaklandı.
-12 EYLÜL Moodys, mali uçurum konusunda bir anlaşma sağlanamaması durumunda ABDnin AAA kredi notunun düşürülebileceği uyarısında bulundu.
-22 EYLÜL 8 aylık bütçe açığı 8.5 milyar TLyi aşınca içki, tapu, akaryakıt ile otomobil ÖTVsine zam yapıldı.
-28 EYLÜL Yapılan zamlar sonrası 95 oktan benzinin litre fiyatı 4.82 liraya kadar yükseldi.
-29 EYLÜL Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, kentsel dönüşüm kapsamında 35 ilde 6 bin 500 binayı yıkacaklarını açıkladı.
-30 EYLÜL BOTAŞ, doğalgaz satış fiyatlarının, nihai tüketici fiyatlarına yüzde 9.8 oranında yansıyacak şekilde arttırıldığını bildirdi.
EKİM 2012-İstanbul Parka yeni işletmeci geldi
-1 EKİM Elektrik fiyatları konutlarda yüzde 9.81, sanayide yüzde 4.03 zamlandı.
-5 EKİM Deprem kuşağındaki Türkiye, riskli yapılarının dönüşümü için tarihi gün yaşadı. Başbakan Erdoğanın da katılımıyla birçok ilde 6 bin 500 birim için yıkımlar başladı.
-9 EKİM 2013-2015 dönemini kapsayan OVP açıklandı. OVPde büyüme tahmini bu yıl için yüzde 3.2ye çekildi. 2013 için yüzde 4 olacağı tahmin edildi. ÖYK, 10 şeker fabrikasının özelleştirme ihalesini iptal etti.
-10 EKİM İstanbul Park Formula 1 Pistinin işletme hakkına ilişkin ihaleyi İstanbul MC Yarış Sporları LTD şirketi kazandı. Ancak parayı ödeyemeyince ihaleyi ikinci en yüksek teklifi veren Eylül Tarım aldı.
-16 EKİM Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2013 bütçe büyüklüklerini açıkladı.2013 yılı bütçe giderleri 404 milyar lira, bütçe gelirleri 370 milyar lira olacak. Bütçe dengesinin 34 milyar lira açık vermesi hedeflendi.
-18 EKİM Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Yasa Tasarısı kabul edilerek yasalaştı.
-2 KASIM Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Suriyenin Türkiyeden tekrar elektrik talep ettiğini bildirdi.
-5 KASIM Fitch Türkiyenin kredi notunu yatırım yapılabilir seviyeye yükseltti. Böylece Türkiye 18 yıl aradan sonra kredi notunda sınıf atlamış oldu. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ve ekonomi çevreleri, Fitch tarafından alınan kararın yerinde olmakla birlikte gecikmiş bir karar olduğunu belirtti.
-9 KASIM Gösterge tahvilin bileşik faizi yüzde 6.50 seviyesine kadar geriledi.
-12 KASIM Akdeniz Elektrik Dağıtımın özelleştirme ihalesinin nihai pazarlık görüşmesinde, en yüksek teklifi 546 milyon dolar ile Cengiz-Kolin-Limak Ortak Girişimi verdi.
-15 KASIM İşsizlik oranı, eylül ayında 0.4 puan azalarak yüzde 8.8e kadar düştü.
-19 KASIM Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, İstanbula üçüncü havalimanının Karadeniz kıyısında, Yeniköy ile Akpınar köyleri arasında, 90 milyon metrekarelik alana yapılacağını bildirdi.
-20 KASIM Moodys Fransanın Aaa olan kredi notunu bir kademe düşürerek Aa1e çekti, notun görünümünü negatifte bıraktı.
-30 KASIM Euro Bölgesinde işsizlik oranı yüzde 11.7 ile tarihinin en yüksek düzeyine çıktı.
-4 ARALIK Irak, Petrol ve Gaz Konferansına katılmak üzere Erbile giden Enerji Bakanı Taner Yıldızın uçağına iniş izni vermedi.
-10 ARALIK TÜİK ekonominin yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 1.6 büyüdüğünü açıkladı.
-14 ARALIK S&P, İngilterenin not görünümünü negatife çevirdi, notunu teyit etti.
-18 ARALIK S&P, Yunanistanın notunu 6 basamak birden yükselterek herkesi şaşırttı.
-19 ARALIK İstanbulun Avrupa Yakası (BEDAŞ) ve Akdeniz Elektrikten sonra yeni bir dağıtım bölgesi daha özelleşti. İzmir ve Manisa illerinin elektriğini tedarik eden Gediz Elektrikin satışı ihalesinde en yüksek teklifi 1 milyar 231 milyon dolarla Elsan-Tümaş-Karaçay Ortak Girişim Grubu verdi.
-27 ARALIK 2013 yılının ilk 6 ayında asgari ücrete yüzde 4.1, ikinci 6 ayında ise yüzde 4.4 olmak üzere zam yapıldı. Buna göre net asgari ücret, 2013ün ilk 6 ayında 774 TL, ikinci 6 ayında da 804 TL olarak belirlendi.