14 Maddede Verilere Göre '2014 Türkiye'sinde Genç Olmak'
Gençlik dönemi gerek birey açısından, gerekse toplumlar açısından dönüşümün gerçekleştiği bir dönemi ifade etmektedir. Bu nedenle gençlik döneminde birey kendisi için ne kadar yatırım yaparsa gelecekte o kadar kaliteli ve refah bir hayat sürecektir. Diğer yandan ülkeler geleceğin mimarı olan gençlere yönelik ne kadar politika üretir ve uygularsa ekonomik ve sosyal kalkınma konusunda o denli başarılı olunur, özellikle Türkiye gibi genç nüfusun yoğunlukta olduğu ülkelerde. Bu noktada gelecekte ülkemizin hangi gelişmişlik aşamasında olacağı konusunda gençlikle ilgili veriler önemli ipuçları sağlayabilir.
Hazırladığımız tabloların siz okuyucular için; 2014 Türkiye'sinde, 'genç' olmanın hem zorlukları hem de bilinmeyen yönleriyle ilgili bir ayna görevi üstleneceğini umut ediyoruz.
1-) Nüfus
Türkiye, 76,6 milyonluk nüfusunun dörtte birini oluşturan gençlerle (19 milyon) Avrupa'nın en genç nüfuslu ülkesi konumunda bulunuyor
Türkiye nüfusunun %41,1’ini çocuklar ve gençler oluşturmaktadır.
Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile kıyaslandığında, Türkiye %16,6 ile en fazla genç nüfusa sahip iken, İspanya ve İtalya %9,9 ile en az genç nüfusa sahiptir..
2-) İşsizlik
TUİK'e göre Türkiye’de gençlerin yüzde 19’u işsiz
Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı ağustosta 2 milyon 944 bin kişi oldu.
İşsizlik oranı ise yüzde 10,1 seviyesinde gerçekleşti.
İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 8,9 kadınlarda yüzde 12,7 oldu.
15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı yüzde 18,9 iken, 15-64 yaş grubunda bu oran yüzde 10,3 olarak gerçekleşti.
Aynı ayda 15 ve daha yukarı yaştaki istihdam edilenlerin sayısı 26 milyon 313 bin kişi, istihdam oranı yüzde 46,1 oldu.
Bu oran erkeklerde yüzde 65,7 kadınlarda ise yüzde 27 olarak gerçekleşti.
DİSK-AR'a göre gençlerde geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 28
DİSK-AR'ın değerlendirmesinde, gençler için (15-24 yaş) geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 28 seviyesinde gerçekleşti
Gençler için özellikle tarım dışı işsizlik oranının yüzde 23'e ulaştı.
DİSK-AR, Şubat ayından bu yana tarım dışı sektörlerde genç işsizlik oranının 3.6 puan artış kaydettiğine dikkat çekti.
Türkiye’de 15-24 yaş arası her 5 gençten 1'i iş aradığı halde iş bulamamaktadır.
Türkiye’de 15-29 yaş arası kadınların yüzde 52’si ne çalışıyor ne de okuyor.
Türkiye'de 15 - 24 yaş arası 4 milyon 400 bin genç (yaklaşık yüzde 35) iş gücüne katılamıyor.
Bu oran OECD ülkeleri arasındaki en yüksek aktif olmayan gençlik oranıdır
3-) Eğitim
2014 Ocak ayında üniversiteye girebilmek 2 milyon 7 bin 69 öğrenci YGS'ye başvurdu.
Değişik puan türlerine göre, 518 bin ila 218 bin arasında aday barajı geçemedi.
Her yıl liselerden 730 bin, üniversitelerden ise 430 bin genç mezun oluyor.
Türkiye'de seçmeli olarak Osmanlıca dersini 61 bin 569 öğrenci alıyor.
Ayrıca Osmanlıca 85 sosyal bilimler lisesinin müfredatında ise zorunlu olarak okutuluyor.
Bu liselerde de toplam 5 bin 591 öğrenci bu dersi okuyor. Yani toplamda , zorunlu ve seçmeli olarak bu dersi 67 bin 160 öğrenci alıyor.
2014 verilere göre Ortaöğretimde okullaşma oranları %70'den %76,6 ya yükseldi. Liselerde de ortaokullarda olduğu gibi erkek öğrencilerdeki okullaşma oranları kız öğrencilerden daha yüksek çıktı.
Ortaöğretimde kız öğrencilerin okullaşma oranları %69,3'den %76'ya, erkek öğrencilerde %70,7'den %77.2'ye yükseldi.
Liselere kayıt yaptırmayan öğrenci sayısı 2012-2013 döneminde 123 bin 590 iken, 2013-2014 döneminde bu sayı 69 bin 780'e düştü
2012-2013 eğitim öğretim yılında Türkiye'de 730‘u bağımsız, 369‘u imam hatip lisesi bünyesinde toplam 1099 imam hatip ortaokulu varken, bu sayı 2013-2014 eğitim öğretim yılında 946‘sı bağımsız, 415‘i İmam hatip lisesi bünyesinde toplam 1361 imam hatip ortaokuluna yükselmiştir.
İmam hatip ortaokullarındaki sayısal artış sadece okul sayısı ile sınırlı değildir. 2012-2013 eğitim öğretim yılında imam hatip ortaokullarında okuyan toplam öğrenci sayısı 94 bin 467 iken, 2013-2014 eğitim öğretim yılında bu sayı toplam 140 bin 15‘e kadar yükselmiştir.
2014 yılı itibariyle Türkiye'de yüksek öğrenimde net okullaşma oranı yüzde 38,5
Üniversiteye yeni kayıt yaptıran öğrencilerin yüzde 2’si sanat, yüzde 2,6’sı ise beden eğitimi ve spor bölümlerini tercih etti.
Türkiye’deki gençlerin üniversite tercihleri genel olarak mühendislik, tıp, fen bilimleri ve sosyal bilimler alanlarında yoğunlaştı.
Türkiye dünyanın önde gelen sanayileşmiş ülkeleri arasında 15-29 yaş arası kadınların eğitimde en az süre geçirdiği ülke.
Türkiye’de 15- 29 yaşları arasındaki kadınların ortalama eğitim süresi 4.3 yıl iken erkeklerin ise 5.2 olarak gerçekleşti.
4-) Barınma (Yurtlarla İlgili Başlıca Sorunlar)
81 ilde toplam 4640 adet özel yurt bulunmakta
Özel Öğrenci Yurtlarının kapasitesi 202422 kişi
Özel Öğrenci Yurtlarının doluluk oranı ise yüzde 45
Devlete ait yurtların kapasitesi ise 380 bin kişi
Kapasite açığı ise 60 bin kişi
Yurtlarla İlgili Başlıca Sorunlar
Kalabalık odalar: Yurtlarda yaşayanların (özel ve kamu dahil) yüzde 41'i, 6 ve daha üstü kişilik odalarda kalıyor. Bu da ders çalışmaktan özel yaşama kadar hayatlarını olumsuz etkiliyor.
Yurdu aile seçiyor: Yurtta kalmak, genç kadınların yüzde 40'ında ailesinin seçimi.
'Okula yakın olsun': Yurt seçiminde öne çıkan özellik yüzde 45'le okula yakınlık. Evde olduğu gibi 'okula yakın bir yerde kalmak' seçimlerinde önemli bir etken.
Sorunlar çözülmüyor: Yurtta kalan gençlerin yüzde 60'ı sorunlarını yönetime aktarmış fakat bu sorunların yarısı yönetim tarafından çözülmemiş. Mesela odalarda elektrik prizi olmadığı için öğrenciler saçlarını kurutmak istediklerinde, 'gizlice' koridordan uzatma kablosu çekerek bu işlemi yapıyorlar.
10 öğrenciden yedisi, yurt yemeğinden memnun değil: Yurtta kalan gençlerin yüzde 65'i yurtlarda çıkan yemekten memnun değil. Ama odalarda veya yurttaki başka ortak mekanlarda yemek pişiremedikleri için ve dışarıdan yemek pahalı olduğu için beğenmedikleri yemekleri yemeye mecburlar.
Yurt, 'disiplin' demek: Yurtlarda kalmanın en zor yanları 'giriş çıkış saatleri', 'kalabalık' ve 'disiplin' olarak görülüyor.
Yurtta poster 'cinsine' göre serbest: Yüzde 75'i, yurt yerine öğrenci evinde kalmanın birinci nedeninin 'özgürlük' olduğunu söylüyor. Bazı yurtlarda odaya poster asmak yasak, bazı yurtlarda asılacak posterin 'cinsine' göre izin veriliyor.
Öğrenci olunca ev daha pahalı: Yüzde 74'ü tuttukları evlerin aileler tarafından çok daha ucuza tutulabileceğine inanıyorlar. Ev sahipleri/emlakçılar 'siz öğrencisiniz, zaten çok kişi kalırsınız' diye evi yüzde 20 - 25 daha pahalıya kiralıyorlar. Öğrenci olarak ev bulmak zaten zor olduğu için 'mecburen' bu evleri tutuyorlar.
Başka şehir zor: Yarısı, öğrencilerin başka bir şehirde barınmasının zor olduğunu düşünüyor.
Özel kamudan daha olanaklı: Yüzde 74'ü özel yurtların kamu yurtlarından daha iyi imkanlar sağladığı düşünüyor.
5-) Evlilik
Türkiye'nin 19 milyonluk genç nüfusunun yüzde 14,2’si evli.
Rakamlara göre genç erkeklerin yüzde 5,5’i, genç kadınların ise yüzde 23,2’si evli
Türkiye’de geçen yıl boşanan genç erkeklerin yüzde 53,1’i, boşanan genç kadınların ise yüzde 35,3’ü evliliğinin ilk yılında boşanıyor.
Türkiye'de ise her yıl 91 bin kız çocuğu anne oluyor.
Tüm evliliklerin üçte biri 18 yaş altındaki kız çocuklarıyla gerçekleşiyor
Çocuk yaşta resmi nikahla evlendirilen kızların (16-17 yaş grubu) 2013 yılında %69,9’u kendisinden 6 ve daha büyük yaşta bir erkek ile evlendi.
Çocuk gelinlerin %15,2’sinin ise eşi ile arasındaki yaş farkının 11 ve daha yukarı yaş olduğu görüldü.
Akdeniz, Kuzeydoğu Anadolu ve Ortadoğu Anadolu Bölgelerinde ise bu oran yaklaşık olarak %20 oldu.
Yani 18 yaş altında evlenen her 5 kız çocuğundan birinin eşi ile arasındaki yaş farkının 11 yaştan fazla olduğu görüldü.
6-) Cinsellik
Türkiye’de evli 19 yaşın altındaki 6 gençten ancak 1'i etkili gebeliği önleyici yöntem kullanıyor.
Her 4 kadından 1’i kadın üreme organının ismini bilmiyor.
Her 10 gençten sadece 4'ü bebeğin geliştiği organ olan rahimi doğru olarak biliyor
Her 4 gençten 1’i, tek bir cinsel ilişki ile gebelik oluşmayacağını düşünüyor.
Türkiye’deki gençlerin yüzde 90’ı gebelik oluşma ihtimalinin olduğu zamanı bilmemektedir.
6 bin 802 kişinin HIV/AIDS ile yaşadığı Türkiye’de 15-24 yaş arası her 10 gençten yalnızca biri HIV/AIDS konusunda doğru bilgiye sahip.
Türkiye gençler arasında HIV yayılım hızının en yüksek olduğu ülkeler arasında yer alıyor.
Türkiye’de ‘15-19’ yaş grubundaki her 1000 kadın başına 28 doğum düşüyor.
7-) Şiddet
Son 12 ay içerisinde eşinden ya da birlikte yaşadığı kişiden fiziksel ya da cinsel şiddet görmüş kadın oranı yüzde 13,7 iken bu oran genç kadınlarda yüzde 21,3’ü buluyor.
Erkek şiddetine uğrayan kadınların yüzde 37’si 18 yaşın altındaki çocuklar,
Yüzde 26'sı ise 18 yaş ve altında eşler.
8-) İnternet
IAB Türkiye internet ölçümleme araştırması Eylül 2014 araştırmasına göre Türkiye’deki gençlerin internet penetrasyonları inceleniyor. Araştırmaya göre:
Türkiye’deki mevcut yaş grupları içerisine 17-24 yaş grubundaki bireyler toplam internet nüfusunun yüzde 28’ini oluşturuyor.
17-24 yaş grubu yüzde 78 oranla internet nüfusu sıralamasında birinci olarak gelirken, 12-16 yaş grubu bu sıralamada 73% oranla ikinci olarak gözüküyor.
Araştırma genç internet kullanıcılarının en çok arama motorları ve sosyal ağlarda vakit geçirdiğini öne sürüyor. İnternet davranışlarına bakıldığında ise gençlerin yüzde 68’i her gün internete bağlanırken, yüzde 37’si internet üzerinden alışveriş yaptığı görülüyor.
Türkiye’de genç kadınlar internete daha az erişebilmektedir. Genç erkeklerin yüzde 80’i internet kullanırken bu oran genç kadınlarda yüzde 55’tir.
9-) Sosyal Ağlar
Türkiye’de en çok kullanılan sosyal ağlar arasında Facebook, YouTube, Twitter ve Instagram başta geliyor. Sosyal ağlar gençler arasında daha yaygın kullanılıyor.
Türkiye’de her 10 internet kullanıcısından 9’u Facebook kullanıyor.
Facebook'un yaş profili daha çok 18-24 yaş arası kullanıcılar oluşuyor.
16-24 yaş arası sosyal ağ kullanıcılarının yüzde 32’si YouTube, yüzde 39’u Instagram ve yüzde 45’i ise Tumblr kullanıyor.
14-17 yaş aralığı için en popüler sosyal ağ ise YouTube.
En popüler sosyal ağlardan üçüncü sırada yerini alan Twitter’ı ise en çok 18-34 yaş aralığı kullanıyor.
10-) Uyuşturucu
Türkiye’de 15-64 yaş grubu nüfusta herhangi bir yasa dışı bağımlılık yapıcı maddenin en az bir kere denenme oranı yüzde 2.7
Madde kullanım yaygınlığının 15-34 yaş grubu genç yetişkinlerde, genel nüfusa göre daha yüksek
Genç yetişkinlerde herhangi bir uyuşturucunun yaşam boyu kullanım oranı yüzde 3.0
Öğrencilerin yüzde 26.7’si bir tütün ürününü, yüzde 19.4’ü alkollü içecekleri, herhangi bir yasa dışı bağımlılık yapıcı uyuşturucu maddenin en az bir kere denenme oranı ise yüzde 1.5 olarak hesaplandı.
Uyuşturucu maddeyi ilk kez kullanma yaşı ortalaması 13,88 olarak hesaplandı.
Tedavi gören en küçük bağımlısının yaşı 13
İstanbul Adliyesi’nde bulunan yaklaşık 10 müracaat savcısına günde çoğunluğu gençlerle alakalı ortalama 15 Bonzai dosyasının geliyor.
11-) Obezite
Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı verilere göre her 1000 gençten 692’sinin kilosu normal değerlerde, 148’i fazla kilolu, 38’i obez ve 122’si düşük kilolu. Ağırlık ortalaması ise 63.2 kilogram düzeyinde.
Fazla kiloluk genç erkeklerde, genç kadınları geçti. Buna göre her 1,000 genç erkekten 163’ü, 1,000 genç kadından 133’ü fazla kilolu olarak belirlendi. Buna karşılık, obezlerin sayısı da 1,000 gençten erkeklerde 36’yı, kadında da 40’ı buluyor.
12-) Çocuk ve Genç İşçiler
Türkiye'de 15 - 24 yaş arası yaklaşık 2 milyon 300 bin kişi kayıt dışı sektörlerde çalışıyor
Türkiye’de 5-17 yaş arası toplam çalışan (istihdama katılan ve ev içinde çalışan) çocukların sayısının 8 milyon 397 bin kişi.
Türkiye’de yaşayan çocukların yüzde 30,2’sinin hâlâ yoksulluk sınırı içinde
2012 yılından bu yana mevsimlik tarımda çalışan çocukların yaşları ise ortalama 11'den başlıyor
Yapılan araştırmalara göre, eğitim sistemindeki son değişikliğin, mevsimlik tarım işçiliğinde çocuk işçiliğini arttırdığı görülüyor. Bu durum Türk İş Kanunu'nda yer alan genç işçilerin 'ilköğretimi bitirmiş olmaları' şartıyla çelişkili bir durum ortaya çıkarıyorken, ortaokulun bitiş yaşı aynı zamanda çocuk işçiliğinin yaygınlaşma yaşını fiilen 13'e düşürüyor.
Mevsimlik tarım işçisi çocukların çalışmaya zorlandıkları ürünler ya da yöreler değişse de, çocukların çalıştıkları ortalama süre günde 9 saat ve haftada altı gün olarak belirleniyor.
13-) İş Cinayetleri
İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi verilerine göre 2013 yılında yaşamını yitiren 1235 işçinin 59’u çocuk işçidir
(18’i 14 yaş ve altı, 41’i 15-17 yaş arası). Bu da yüzde 4,7 oranına tekabül ediyor.
Yaş verilerine ulaşılamayan 144 işçi de oranlama içinde düşünüldüğünde 2013 yılında ölen işçilerin yüzde 5,4’ü çocuk işçilerden oluşuyor.
Yani can veren her 20 işçiden birisi yoksulluktan dolayı çalışan çocuk işçilerdir (İSİG 2014)
2014 yılının ilk 9 ayında 42 işçi çocuk yaşamını yitirdi.
14-) Tutukluluk ve Çeşitli Mağduriyetler
Adalet Bakanlığı cezaevinde öğrenci sayısının az olduğunu savunuyor. Ancak şöyle bir sorun var. Öğrenciler tutuklandığı zaman iki kez cezalandırılıyor. Bir cezaevine konuluyor, ikincisi henüz hakkındaki yargı kararı kesinleşmeden okul yönetimi tarafından okuldan atılıyor.
Türkiye cezaevlerinde 15-19 yaşında 3 bin 764 tutuklu bulunuyor. (2013)
Öğrenci olduklarını beyan eden 79 mahkumdan 64'ü tutuklu.
5 bin 229 öğrenci çeşitli disiplin cezası aldı.
Bunların 3 bin 767'sine okuldan uzaklaştırma cezası verildi
Mayıs 2014 itibarıyla, yaşları 12 ilâ 18 arasında değişen 1.649 çocuk cezaevinde bulunmaktadır
Bu çocukların yaklaşık 487'si mahkûm edilmiştir.
1 Ocak 2014 – 19 Kasım 2014 tarihleri arasında 49 çocuk cezaevlerinde, 64 çocuk gözaltı yerlerinde işkenceye uğramıştır.
Bu tarihler arasında toplumsal olay ve gösterilerden dolayı 360 çocuk gözaltına alınmış, 59 çocuk tutuklanmış ve bu olaylarda 42 çocuk yaralanmıştır
1 Ocak 2014 – 19 Kasım 2014 tarihleri arasında, 129 çocuk, ailesi ve dışarıdan kişiler tarafından cinsel istismara uğramıştır.
2013 yılı içinde yaklaşık 122 bin çocuk mağdur olarak kolluk birimlerine getirilmiştir.
Ayrıca suça sürüklenen, kurumdan kaçan, sokakta çalışan, yaşayan, madde kullanan, kayıp, evden kaçan, terk edilen yaklaşık 152 bin çocuk, cinsel sömürü ve istismar riskine en açık grup içerisinde bulunmaktadır.
Kaynaklar:
http://issuu.com/genclikcalismalari/docs/universite-o__rencilerinin-bar__nma_bfa8172061d59a
http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1665439-turkiyede-issizlik-orani-yeniden-cift-hane
http://www.abgs.gov.tr/files/ilerlemeRaporlariTR/2014_ilerleme_raporu_tr.pdf
http://www.meb.gov.tr/iletisim/yurtlar/dokum.asp
http://ekmekoluralinteri.blogspot.com.tr/2014/09/genc-yoksullugu-17.html
http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/143205/_Turkiye_de_her_yil_91_bin_cocuk_anne_oluyor_.html
http://www.disk.org.tr/2014/04/disk-ar-cocuk-isci-sayisi-dunya-genelinde-azalirken-turkiyede-artti/
http://www.egitimsen.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=21262&sube=62#.VJaZeV4gA
http://www.unfpa.org.tr/v2/pages/posts/duenya-nuefusunun-durumu-raporu-2014-462.php
http://www.e-psikiyatri.com/uyusturucuda-korkutan-gercek-38851
http://www.digitalage.com.tr/turkiyede-gencler-sosyal-aglarda-daha-fazla-zaman-geciriyor/
http://www.connectedvivaki.com/gencler-internetsiz-yapamiyor/
http://www.bianet.org/bianet/genclik/157146-tuik-e-sorarsaniz-gencler-issiz-ama-umutlu
http://t24.com.tr/haber/cezaevinde-15-19-yas-arasinda-3-bin-764-tutuklu-var,246034