TÜBİTAK Sosyal ve Beşeri Bilimler Projeleri Nasıl Hazırlanır

1. TÜBİTAK Sosyal ve Beşeri Bilimler Projeleri Nasıl Hazırlanır ve TÜBİTAK’ın İmkanları Nelerdir? Dr. Cengiz Ş i ş man Başkan Danışmanı T ÜBİTAK, Sosya l ve Beşeri Bilimler Gurubu [email_address]

2. TÜBİTAK Proje Destekleri 1001 Kodlu Araştırma Projeleri: 3 Dönem 3 Yıl X 144.000YTL 1002 Kodlu Hızlı Destek Projeleri: Her Zaman 12 Ay/20.000 YTL Bilimsel Toplantı Destekleri: 3 Dönem 10.000/20.000/30.000 YTL Burslar: Yurt içi/ Yurtdışı Avrupa Projeleri (6. Çerçeve ve 7.Çerçeve Programları)

3. Proje Değerlendirme Süreci: Hakemler ve Paneller 1001 Projeleri TÜBİTAK’a gelen Projeler disiplinlere göre ayrılır ve konuyla ilgili uzmanlar TüBİTAK tarafından belirlenerek bir panel oluşturulur. Bu 5-8 kişiden oluşan bu paneller 8-10 tane projeyi bir gün içerisinde TÜBİTAK’tan bağımsız bir sürçte projeleri değerlendirirler. 1002 Projeleri Projeler iki hakeme gönderilir, ve raporlar grup tarafından değerlendirilip sonuca varılır Bilimsel Toplantılar Her ay toplanan Grup Genel Kurulu üyelerince değerlendirlir

4. . TÜBİTAK Proje Başvuru Şartları

5. 1. Özet/Abstract Proje özeti ve anahtar kelimeler Türkçe ve İngilizce yazılmalıdır. Özette konunun tarihçesi ve/veya literatürdeki yeri çok kısa belirtildikten sonra projenin özgün değeri ve beklenen sonucunun etkileri vurgulanmalıdır. Ayrıca nasıl yürütülecegi (deneysel tasarım/yaklaşım, yöntemler, ekip, aşamalar ve zaman) özetlenmelidir.

6. 2. Giriş Önerilen çalışmanın konusu, kısa fakat açık-seçik biçimde yazılmalıdır. Literatür Özetinde ilgili alanda yurt içi ve uluslararası literatür taranarak, ham bir literatür listesi değil, kısa bir literatür analizi verilmeli. Bu analiz, önerilen araştırma konusunun literatürdeki önemini ve doldurulması gereken boşluğu ortaya koymalıdır. Son olarak önerilen çalışmanın amacı ve erişilecek çıktı(lar) açıkça yazılmalıdır.

7. 3.1. Özgün Değer Önerilen çalışmanın özgün değeri ( bilimsel /entellektüel /teknolojik /profesyönel liyakati) açıkça belirtilmelidir (yeni bir teknoloji, yeni bir metod, yeni bir kavramsal/kuramsal çerçeve geliştirilmesi gibi). Her hangi bir bilimsel çalışmada belki de en önemli iki kavram “ argüman ” ve “ katkı ” kavramlarıdır. Yani bir araştırma projesi bir argüman/bilimsel soru etrafında kurulmalı ve ve buna verilen özgün cevap/lar sahaya ya da daha geniş bir bağlama katkıda bulunmalıdır.

8. Paradigmalar Bir çalışmanın sahaya hangi düzeyde katkıda bulunucağına ilişkin üç paradıgma ya da üç mantıksal ihtimal vardır. 1. Paradigma: Proje konusu daha önceden hiç çalışılmamış bir konudur. Tanım gereği böyle bir proje sahaya her halukarda katkıda bulunacaktır. Burada ispatlanması gereken şey bilim adamlarının şimdiye kadar ihmal ettikleri bu konunun gerçekten önemli bir konu olduğudur. Bu konu belkide son zamanlardaki bilimsel gelişmelerden dolayı önem kazanmış ya da başka faktorlerden dolayı ihmal edilmiştir. Bu paradıgma artık bu konunun ihmal edilemeyeceğini göstermektir. Örnek: “Onaltıncı yüzyıl Osmanlı sanat tarihi olduça fazla çalışmaya konu olup daha sonraki yüzyıllar için önemi ortaya konsa da 17. ve 18. yüzyılda Osmanlı sanatının tarihi dönüşümü konusu halen incelenmeyi beklemektedir.”

9. 2. İkinci Paradigma: Birinci argumanın tersidir. Proje oldukça fazla çalışılmış bir konuyu ele alır ancak ona yeni boyut getirmeyi hedefler. Bu argumanın zorluğu önceki çalışmaları fazla küçümsemeden, bu konunun neden tekrar ele alınması gerektiğinin açıklanmasıdır. Buradaki en alimane tavır önceki çalışmaların yaptıklarına müteşekkir olarak yeni bir boyut getirildiği şeklinde olabilir. Örnek: “x konusundaki gelişmeler bilim adamlarını y ve z konuları üzerinde durmaya sevketti. Bu proje bu varsayımları irdeleyecek ve yeni bir boyut getirecektir.”

10. 3. Paradigma: İki paradigmanın karışımıdır ve pek çok proje de genelde bu modelde üretilir. Burada yeni yeni materyallerin ortaya çıkarılması sahaya bir katkı olacak ve doğal olarak da varolan materyalin yeniden bir değerlendirilmesini de içerir. Örnek: “Her ne kadar Alliance okullarının Kuzey Afrikadaki faaliyetleri üzernde çalışmalar olsada bu okulların çoğunun bulunduğu Osmanlı imparatorluğundaki faaliyetler hakkında hiç bir çalışma yapılmamıştır… Batılı değerleri doğrudan büyük bir genç kitlesine aktaran bu okullarının faaliyetlerini inceleyerek aynı zamanda yerel düzeyde Batılalaşma konusuna da ışık tutmayı umid ediyorum.” Bu üç paradigmadan birine uyan proje hazırlanıp katkı argumanı tanımlandıktan sonra yapılması gereken en önemli iş, sözkonusu araştırma sahasındaki çalışmaları analitik olarak değerlendirmektir.

11. 3.2. Yaygın Etki/Katma Değer Projenin gerçekleştirilmesi sonucunda ulusal ekonomiye, toplumsal gönence ve bilimsel birikime yapılabilecek katkılar ve sağlanabilecek yararlar tartışılmalı, elde edileceği umulan sonuçlardan kimlerin ne şekilde yararlanabileceği belirtilmelidir. Avrupa vs. Amerika : Yaygın Etki konusunda Türkiye Avrupalı yoruma daha yakın durmaktadır.

12. 4. Kapsam Önerilen çalışmanın kapsamı net olarak tanımlanmalı; amaç ile ilişkisi açıklanmalıdır. Örneklem büyüklüğü net olmalıdır.

13. 5. Yöntem Araştırmanın tasarımı/yaklaşımları ile uyumlu olarak incelenmek üzere seçilen (amaç ve kapsamla uyumlu olması da gereken) parametreler sıralanmalıdır. Bu parametrelerin incelenmesi için uygulanacak yöntem açık-seçik biçimde tanımlanmalıdır. Yapılacak ölçümler (ya da derlenecek veriler), kurulacak ilişkiler, gerçekleştirilecek yorumlama işlemleri ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır.

14. 6. Yönetim Düzeni Projede görev alacak kişilerin (araştırıcı, öğrenci, teknik personel vb.) adları ve herbirinin çalışma zamanlarından projeye ayıracakları süre yüzde olarak belirtilmelidir. Herbirinin projedeki işlevi, sorumluluğu ve çalışma ilişkileri tanımlanmalıdır.

15. 7. Araştırma Olanakları Hem öneren kuruluşta var olan, hem de proje çerçevesi içinde elde edilmesi planlanan araştırma olanakları belirtilmelidir. Uygulanacak araştırma yöntemi açısından, bu olanakların yeterliliği tartışılmalıdır. Proje için TÜBİTAK tarafından sağlanması istenen araştırma olanaklarının projenin amaçları doğrultusunda neden vazgeçilmez derecede gerekli olduğu açıklanmalıdır.

16. 8. Çalışma Takvimi Projede yer alacak başlıca iş türleri ve bunlar için önerilen zamanlama düzeni uygun bir biçimde verilmelidir. Ayrıca, projenin belli başlı aşamaları ve bunlardan herbirinin ne zaman gerçekleşeceği, bu aşamalrda görev alacak proje personeli açık-seçik biçimde belirtilmelidir.

17. 9. Bütçe Bütçe formları (Analitik Bütçe, Genel Bütçe, TÜBİTAK Bütçesi, Ödeme Planı) doldurulmalıdır. TÜBİTAK Bütçesi düzenlenirken, satın alınması öngörülen teçhizat, satın alınacak sarf malzemesi ve hizmet türleri ile istenen seyahat ödenekleri birer birer gösterilmelidir. Projede çalışacak kişilerden herbirinin adı, eğitim düzeyi ve projede görev alacağı süre belirtilmelidir.

18. 10. Bütçe Gerekçesi TÜBİTAK'tan istenen parasal desteğin herbir kalemi için ayrıntılı gerekçe verilmelidir. İstenen teçhizatla ilgili teknik şartname ve proforma fatura ya da teklif mektubu eklenmelidir. (Özellikle personel desteği talep edilen proje önerilerinde, 6. ve 8. maddede belirtilen Yönetim Düzeni ve Çalışma Takvimi bölümleri ayrıntılı olarak hazırlanmalıdır.) Eğer varsa, öneren ve destekleyen kuruluş katkıları anlatılmalı; kuruluş yetkililerinin destek sözveren mektupları eklenmelidir.

19. 11. Başarı Ölçütleri ve B Planı Hangi işlemlerin, ne ölçüde gerçekleştirilmesi durumunda projenin tam anlamıyla başarıya ulaşmış sayılabileceği belirtilmelidir. Bu ölçütler açık olarak sıralanmalı, herbirinin önem derecesi açıklanmalı, tümünün gerçekleştirilememesi durumunda, başarı oranı belirlenmesine yardımcı olabilecek ipuçları verilmelidir. Projenin önerildiği şekilde yürütülmesini önemli olçüde aksatan öngörülmemiş gelişmelerle karşılaşılması durumunda başvurulacak 'B Planı' ana hatlarıyla açıklanmalıdır.

20. 12. Özgeçmiş ARBİS’e kayıt yaptırılmalı ve ARBİS formatlı özgeçmişler başvuruya eklenmeli Veya yeni kullanılmaya başlanılan TÜBİTAK formatındaki özgeçmişler başvuruya eklenmeli

21. Sonuç Yerine Ne yapmalı? Proje hazırlama/takip birimi kurulmalı 31 Aralık’a projeler hazırlanmalı

22. İlgili Web Sayfaları Programların detayları hakkında daha fazla bilgi için http://www.tubitak.gov.tr http://www.tubitak.gov.tr/destekler adreslerine başvurabilirsiniz.

23. TEŞEKKÜRLER