Kurtarma Planı Açısından Yunanistan'ın 'Hayır' Cevabı Ne Anlama Geliyor?
Pazar günü Yunanistan İMF'nin kurtarma planına referandumla 'Hayır' dedi. Bu Alexis Tsipras'ın başkanlığındaki Syriza partisinin bir zaferi olarak gözüküyor. Tam bu noktada Yunanistan'ın verdiği 'Hayır' cevabının ilerleyen süreçte ne anlama geldiğine ve Yunanistan'ın neye hayır dediğine bir bakalım.
Yunanistan geçtiğimiz Pazar günü, bankalardan gelen teklifleri %61'e %39 gibi bir oy oranıyla reddetti. Tekliflerin ekonomik olarak batmakta olan Yunanistan'a fon sağlama amacı taşıdığı söyleniyordu.
30 Haziran bitiminin öncesinde, Uluslararası Para Fonu, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Merkez Bankası Yunanistan'a $8.1 milyar borç alıp ekonomisini düzeltebilmesi için uyması gereken birtakım teklifler sundu.
2008 ekonomik krizinden sonra 5 yıl içinde, Troika olarak adlandırılan üç kredi kurumu Yunanistan'a 220 milyar euro kredi sağlamıştı. Bunların çoğu Yunanistan'ın önceki borçlarını kapamada faydalı olmuştu.
Bunun karşılığında, hükümet teklifler için Yunan halkını referanduma çağıracağını bildirdi. Bu referandum 1974'te ülkede monarşinin yıkılmasından sonra ilk referandumdu.
Teklifleri destekleyenler Euro bölgesinde kalmanın tek çözüm olduğunu çünkü 19 ülkenin Euro kullandığını belirtiyor. Karşı çıkanlarsa, buna Yunan hükümeti de dahil, Troika dönemini kabul edilmez olarak nitelendiriyor ve Yunanların daha iyi koşullarda müzakere masasına oturabilmesi için 'hayır' oyunda ısrar ediyordu.
Peki, Yunanistan neye "hayır" dedi?
Mali yardım için de daha fazla vergi alınmasına, erken emeklilik olanaklarının kısıtlanmasına ve emeklilik primlerinin yükseltilmesine.
Tarım sektörüne tanınan vergi ayrıcalıkları ve diğer sübvansiyonların sona ermesine.
Atina Uluslararası Havalimanı’nın yanı sıra 39 bölgesel havalimanı da özelleştirilmesine. Ayrıca telekom operatörü OTE, petrol şirketi Hellenic Petroleum HELPE, 35 devlet binası, piyango şirketi, birçok otoyol ve limanın özelleştirilmesine.
Devlette çalışan kişilerin maaşlarının beceri, performans ve sorumluluğa göre düzenlenmesine. Ayrıca yevmiye, yan ödeme, yolluk ve kıdem tazminatları gibi ödemelerde kısıtlamaya gidilmesine.
Gelecek yılın bütçesinde askeri harcamalarda 400 milyon Euro kısıtlama olmasına. Asker sayısının düşürülmesine.
Bu da oylama sırasında kullanılan pusula. Yan tarafta "Oxi" yani "Hayır" ve "Nai" yani "Evet" şeklinde seçenekler yer alıyordu.
'Avrupa Komisyonu, Avrupa Merkez Bankası ve Dünya Para Fonu tarafından 25 Haziran'da yapılan iki bölümden oluşan teklifler kabul edilebilir midir? Birinci belge 'Var olan programı ve ötesini tamamlamak için gereken reformlar' ve ikincisi 'Öncelikli borç sürdürülebilirliği analizi''
Sonuçlar Syriza koalisyonu Başbakanı Alexis Tsipras için büyük bir başarıyı da getirdi. Kendisi tekliflerin reddi için insanları ikna etmek adına bir kampanya yürütüp çok çalışmıştı.
Tsipras Pazartesi akşamı 'Sizden [teklifi] bütün ruhunuzla reddetmenizi istiyoruz, olabilecek en büyük sayıyla' demişti.
Ayrıca Yunanistan'ın Euro bölgesinde kalmasını istediğini de belirtmişti: 'Euro bölgesindeki çözülmeler ve Avrupa Merkez Bankası'nın çöküşü çok büyük - inanılmaz bir maddi yüktür. Bu benim kanaatimdir'.
Sonuç, bankaların ve kredi kurumlarının Yunanistan'ın kabul edemeyeceği yaptırımları öne sürdüğünü düşünenlerin bir zaferidir. Bu Yunanistan'ın mali geleceği için müzakerelerin bittiği anlamına gelebilir, ancak bu yine de net değil.
Almanya Başbakanı Angela Merkel önceden Yunanistan'ın karşı teklifinin referandum sonucundan önce tartışılmamasını söylemişti. Şimdi Yunanistan Troika'nın planını reddetti, Atinalılar müzakere masasına borç erteleme için daha iyi pozisyonda oturacaklarını umuyorlar. Tsipras hükümetinin umduğu gibi müzakereler devam etse bile Avrupa hükümetleri Yunanistan'ın Euro bölgesinde kalıp kalmayacağını oylamak için ısrarlı. Referandumdan kısa bir süre sonra Alman Başbakan Yardımcısı Sigmar Gabriel Tsipras'ın kararını 'son çıkış köprüsünü parçalamak' olarak görüyor.
Sonuçlar Yunanistan'ın Euro bölgesinden çıkıp çıkmama tartışmalarını da arttıracaktır. (Şu andan itibaren, kimse Euro'nun ne anlama geleceğini bilmiyor, global marketi bir yana bırakırsak)
Yunanistan’da, kemer sıkma önlemlerinin sürmesini öngören taslağın oylandığı referandumda ‘Hayır’ sonucunun çıkmasının ardından halk sokaklara döküldü.
Referandum sonucunu Tsipras şu şekilde değerlendirdi:
Tsipras televizyondan halka hitap etti, 'Yunanistan halkı cesur davrandı. Bugün demokrasinin zaferini kutluyoruz. Fakat yarın hep birlikte, krizden çıkmak için ulusça yürüttüğümüz çabaya devam edeceğiz. Yunanistan halkı Avrupa dayanışması ve demokrasine oy verdi. Yarından itibaren Yunanistan müzakere masasına dönecektir. Temel önceliğimiz, ülkenin mali istikrarını yeniden tesis etmektir'
Referandum sonrası Maliye Bakanı Varoufakis istifa etti.
Varoufakis kişisel blog sayfasından 'Artık bakan değilim' başlığıyla yaptığı açıklamada, 'Euro Bölgesi maliye bakanlarının bazı tercihlerinden haberdar edildiğini ve maliye bakanları toplantılarındaki mevcudiyetini sonlandırdığını' belirtti. Varoufakis, 'Başbakan Tsipras bu kararın bir anlaşmaya varılmasına yardımcı olacağını düşünüyor. Bu nedenle istifa ediyorum' diye yazdı.
Hollande ve Merkel liderler zirvesi talep ediyor.
Hollande, Almanya Başbakanı Angela Merkel ile de telefonda görüştü. İki lider referandum sonucuna saygı duyulması gerektiği konusunda mutabık olduklarını belirtti. Hollande ve Angela Merkel bir araya gelerek referandumun sonucunu görüşecek.