Beynini Tam Kapasite Kullanmak İsteyenlere: Zihin Haritaları
Zihin, kontrol edilebilmesi en zor fakat doğru yönlendirmeler yapıldığında da insanın en büyük yardımcısıdır.
Eğitim sisteminin öğrencileri ezbere koşarak yaratıcı zekalarını geliştirmelerini engellediğini belirten Tony Buzan, bu nedenle 5 yaşındaki bir çocuğun yaratıcı zekasının yüzde 90' nını kullanırken, aynı oranın yetişkinlerde yüzde 10'lara düştüğünü açıkladı.
Beyni bütün kapasitesiyle kullanmayı hedefleyen Buzan, bunun ancak zihin haritası tekniği ile mümkün olduğunu düşünüyor..
Zihin Haritası’nın tarihçesi:
Zihin Haritası tekniği, temelini 1970’ li yıllarda Dr. Roger Sperry ve arkadaşlarının beyinle ilgili çalışmalarından almaktadır. Sperry ve arkadaşları çalışmalarında serebral korteksin iki yarı küresinin birbirinden farklı şekilde işlev gördüklerini keşfetmişlerdir.
İnsanların büyük çoğunluğunda, beynin sağ yarı küresi, sözel olmayan aktivitelerde daha etkin konumdadır: Müzik dinlemek, resim yapmak, hayal kurmak, yüzleri tanımak, ritim hatırlamak, renk kullanmak, vb. gibi.
Sol yarı küre ise, dil kullanımını içeren faaliyetlerde, yazı yazmada, matematiksel problemlerin çözümü gibi akademik faaliyetlerde daha etkindir.
Zihin Haritası nedir?
‘Mind Map’ yani ‘Zihin Haritası’ temelde bir not alma yöntemidir. Beyin fırtınasını sevenler için, uçsuz bucaksız deryalarda gezmeyi seven zihinler için ilaç gibi bir kafa toplama yöntemidir.
Zihni durmadan farklı yerlere giden, adeta bir ‘uçan zihne’ sahip olanlar da bilecektir ki, bu gezintiler esnasında birçok bilgi gelir fakat geldiği kadar da hızlıca çıkar zihnimizden; hatırlamayız çoğunu. İşte bu yöntem anahtar sözcüklerden, resimlerden faydalanarak bilgiyi organize etmek için kullanılan ve karmaşık ve detaylı bilgi yığınlarını sınırlı bir alanda ve akılda kolayca kalacak şekilde depolayan bir grafik yöntemdir.
Bir nevi, zihin haritasının bilgileri depolamak için bir araç ve problem çözümünde yaratıcılık imkanı sağlayan bir düşünme şekli olduğunu söyleyebiliriz.
Peki, nasıl uyguluyoruz?
Öncelikle kocaman bir kağıt ve renkli kalemler alıyoruz. Ana konu sayfanın merkezine yerleştirildikten sonra bu merkezden çıkan bağlantıları, tercihen farklı renklerde, yine çizin. Bağlantı kurduğunuz kavram ya da başlıkları da onları temsil ettiğini düşündüğünüz imgelerle süsleyebilirsiniz. Tercihen bir düğüm tek bir fikri içermeli ve merkezden dışa doğru dalların kalınlığı gittikçe azalmalı. Tıpkı nöronlardan çıkan bağlantılar gibi; zihin haritasının temeli de buna dayanıyor, bu yüzden beynin işleyişiyle uyumlu bir yöntem olduğu savunuluyor.
Böylelikle insan beyninin konuyu alışık olduğu yapının ötesinde algılaması hedeflenir. Psikolog Tony Buzan, bu yöntem sayesinde hatırlarken beynin full kapasitesinin kullanılabileceğini ve yaratıcı düşüncenin önünün açılacağını savunmaktadır.
Zihin haritaları bir not alma ve yaratıcı düşünme tekniğidir. Notlarınızı daha yaratıcı biçimlerde almanızı, daha kolay hatırlamanızı ve üzerinde çalıştığınız konuyu net bir şekilde anlamanıza yardımcı olur.
Zihin Haritası, dikkat eksikliğinin en büyük düşmanıdır.
Belki de hepimizin bir nebze mustarip olduğu; parlak bir zekâdan fışkıran yaratıcı fikirlere rağmen bir arpa boyu yol gidemememize neden olan bir hastalık. Sürekli düşünürsünüz; fikirler, imgeler cirit atar zihnimizde. Fakat onları yakalayamadan, bir yere konduramadan bir bakarsınız ki ilham perisinin kanatlarında gidivermişler..
Bir de bunun bir tık ötesi vardır; ne yaparsan yap, olan her şeyin yetersiz gelmesi. Kendinden nefret etme durumu, yetersizlik hissiyatı.
Aslında çözüm bellidir, aklına gelen fikirleri bir zapt edebilsen, onları kontrol edebilmeyi bir öğrenebilsen.. O sonsuz beyin fırtınalarında sürüklenmek yerine, bunları birbirleriyle bir bağdaştırabilsen. Aradaki bağlantıyı kurup, zihnini aydınlatan fikirleri, dünyayı aydınlatmak için de kullanabilsen..
İşte bu zihin haritası modeline göre insan 'kırmızı' gibi bir kavramı düşünür düşünmez zihninde bu kavramla en yakın ilişkili kavramlar canlanıyor ve sonra bu ikincil kavramlar 'kırmızı' ile daha uzaktan ilişkili kavramların tetiklenmesine yol açıyor. Bu modele göre insan zihni çok kısa sürede bir kavramdan yola çıkarak yüzlercesine ulaşabiliyor ve yaratıcılık sergileyebiliyor.
Yapılan araştırmalar, zihin haritası tekniğinin kullanımının düşünme becerilerini geliştirdiğine işaret etmektedir.
Zihin Haritası tekniğinin bilişsel yararları.
Bu teknik beynin bilgiyi algılama ve saklama biçimine en uygun yöntemdir. Zihin haritaları size beyninizde saklanan bilgilerin bir görsel resmini yaratır. Bu yöntemle beyniniz bilgileri daha kolay hafızada tutmanın yanında kolay bir şekilde kağıda aktarmanıza yardımcı olur. Bu teknik diğer çalışma tekniklerinden tamamen farklı, yaratıcı düşünceyi ortaya çıkartan ve kişiye zaman kazandıran bir yöntemdir. Zihin haritaları çok yeni bir teknik değildir. Yazılım geliştirme ve sistem analizi yapan kişilerin kullandığı karar ağacı bu tekniğin türlerinde birisidir. Bu tekniğin günümüzde kullanıldığı hale gelmesini, diğer bir deyimle yeniden keşfi Tony Buzan tarafından yapılmıştır. Birçok kişi bu tekniği öğrendikten sonra ders çalışma, ders planlama, problem çözme, özet çıkartma, konuşma hazırlama gibi bir çok konuda çok daha başarılı olduklarını belirtmişlerdir.
--- Tarihten Zihin Haritası Tekniğini Kullanmış Dehalar ---
Leonardo Da Vinci
Politikacı Cassiodorus - 562
İspanyol yazar ve filozof Ramon Llull
Sir Isaac Newton
Paganini' nin 'İlahi Komedya' üzerine zihin haritası
Charles Darwin
Arapça olarak hazırlanmış ve oldukça eski bir zihin haritası
Walt Disney
