Günlük Hayatta Dilimize Pelesenk Olmuş Argo Kelimelerin Nereden Geldiğini Açıklıyoruz
Günlük hayatta bir sürü argo kelime kullanırız ama bunların anlamının nereden geldiğini bilmeyiz. Bu yazıda size sık kullanılan argo kelimelerin etimolojik kökenlerini yazdım.
İyi konuşmalar dilerim. 🗣😀
1. Andaval
“Niğde yakınında bir kasaba” özel isminden türetilmiş olabilir; ancak bu kesin değildir. Avanak, enayi anlamına gelir. Andavallı olarak da kullanılır.
2. Fondip
Sözcüğün kökeni belirsiz olmakla birlikte Fransızca fond “dip” anlamına gelir ve buradan türetilmiştir. Türkçede “içki kadehini bir dikişte içmek” anlamına gelir
3. Denyo
Çingene dilinde deniló anlamına gelen “deli, aptal” özel isminden türetilmiştir. Eski Türkçe kaynaklarda zıpır ve kaçık anlamına gelir.
4. Kolpa
İtalyanca colpo “darbe, çalım, özellikle bilardo darbesi” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Latince colaphus “darbe” sözcüğünden evrilmiştir. Argoda dalavere ve hile anlamına gelir.
5. Malafat
İtalyanca maglio (di) fattura “torna çekici” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük İtalyanca maglio “çekiç” ve İtalyanca fattura “imalat, yapım, tornacılık terimi” sözcüklerinin bileşiğidir. Argoda erkek cinsel organı anlamına gelir.
6. Araklamak
Argoda soymak, çalmak, aşırmak anlamına gelir. Çingenece arakava, elde etmek demektir. Türkiye Türkçesinde alak “alalım” sözcüğünden evrilmiş olabilir; ancak bu kesin değildir.
7. Aval aval
Sersem, bön, aptal, saf anlamına gelir. Yunanca afelis “bön, saf” kelimesinden türetilmiştir. Türkçedeki afallamak “şaşırıp kalmak” ile bağlantılıdır.
8. Dandik
Fransızca dandin veya İngilizce dandy “fazlaca nazik ve kibar kimse, züppe, çıtkırıldım, hanım evladı” sözcüğünden alıntı olabilir; ancak bu kesin değildir. Argoda uyduruk, sahte ve kalitesiz anlamına gelir.
9. Avanta
İtalyanca avanta “ilerleme, kazanç, elde kalan para” sözcüğünden alıntıdır. Argoda bedava ya da emeksiz kazanılan para anlamına gelir.
10. Moruk
Ermenicede moruk “sakal” sözcüğünden alıntıdır. Argoda peder, yaşlı kimse anlamına gelir.
11. Zokayı yutmak
Yunanca zóka “balık şeklinde kurşunlu büyük olta iğnesi” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Venedikçe sóga “ip” sözcüğü ile eş kökenli olabilir; ancak bu kesin değildir. Argoda tuzağa düşmek anlamına gelir.
12. Matiz
Yunanca méthystos “sarhoş” sözcüğünden alıntıdır. Argoda tutkun, sarhoş, sızmış anlamlarına gelir.
13. Naş naş
Çingenecede “git, koş” anlamına gelir. Argoda “hadi naş naş” cümlesiyle uza bakalım ve ikile anlamlarına gelir.
14. Paçoz
Kefalden daha büyük olan balıklara verilen addır. Argoda uygunsuz kadın ve fahişe anlamına gelir. Günümüzde giyimi iyi olmayan kişilere de paçoz denmektedir.
15. Godoş
Ermenice godoş “boynuz” sözcüğünden alıntıdır. Argoda muhabbet tellalı, kendi karısını pazarlayan anlamlarına gelir.
16. Bızdık
Ermenice bıdig veya “küçük, ufak” sözcüğü ile eş kökenlidir. Bu sözcük çocuk dilinden türetilmiş olabilir; ancak bu kesin değildir. Argoda boyu kısa kimse, ufaklık anlamına gelir.
17. Kel alaka
Fransızca qu'est-ce que l'alaka “alaka nedir? ne alaka?” deyiminden alıntıdır. Oyuncu Ferhan Şensoy'un 1978 dolayında ürettiği bir espriden yaygınlaşmıştır. Aslı keskelalaka olup, kel alaka bundan kısaltılmıştır.
18. İspiyoncu
Fransızca espion “casus” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük İtalyanca aynı anlama gelen spione sözcüğünden alıntıdır. Argoda laf taşıyan anlamına gelir.
19. Gacı
Çingenece gaci “kadın, özellikle Çingene olmayan kadın” sözcüğünden alıntıdır.
20. Feriştah
Farsça firişte “elçi, melek” sözcüğünden alıntıdır. Argoda feriştah, en yüksek, en kudretli ve elebaşı anlamlarına gelir.
21. Lavuk
Kürtçe lawik “oğlan çocuğu” sözcüğünden alıntıdır. Law “oğlan, oğul” sözcüğünün küçültme halidir. Argoda adam anlamına gelir.
22. Katakulli
Yunanca katakoúlio 'aşağı yuvarlanmak' fiilinden gelir. 19. yy'da diplomatik bir yazışmada Fransızca fait accompli 'emrivaki' sözcüğünün Osmanlıca yanlış okunuşundan türediği rivayet edilir. Argoda hile, fesat anlamına gelir.
23. Dızzo
Kürtçede hırsız anlamına gelir.
24. Fortçu
Fransızca frottage “sürtünme” ve frotter “sürtünmek” fiilinden türetilmiştir. Latincede de fricare, frict- “ovmak, sürtmek” fiilinden gelir. Argoda fortçuluk toplu taşıtlarda cinsel haz amacıyla kadınlara sürtünen kimse demektir.
25. Laçka
Venedikçe lasca “bırak! gevşet!” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Venedikçe lascar “bırakmak, gevşetmek” fiilinden türetilmiştir. Latince laxus “gevşek” sözcüğünden gelir. Argoda da gevşek anlamına gelir.
26. Abazan
Çingenece habe kökünden gelir; ekmek/yemek demek anlamına gelir. Habezan ise açlık çeken anlamındadır. Aroga cinsel açlık çeken anlamı vardır.
27. Faça
İtalyanca faccia “yüz, cephe, alın” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Latince facies “suret, yüz” sözcüğünden evrilmiştir. Güncel anlamı façasını bozmak/çizmek deyiminden gelir. Argoda kavga, dövüş esnasında bıçakla yaralanma sonucunda ortaya çıkan yara izleridir.
28. Folloş
Farsçada ferraş “hizmetçi kadın” anlamına gelir. Argoda fallaş da denmekle birlikte yaşlı fahişe anlamı vardır.
29. Daniska
Daniska “Danzig/Gdansk, Baltık denizinde bir kentin özel isminden türetilmiştir. Argoda bir şeyin son derecesi anlamına gelir.
30. Göt
Eski Türkçede köt “arka, göt” sözcüğünden evrilmişti ve yüksek yer, sırt anlamına gelir. Argoda kötülemek için kullanılır.
31. Manita
İtalyanca mantenuta “besleme (kadın), metres” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük İtalyanca mantenere “bakmak, beslemek, korumak, elinde tutmak” fiilinden gelir. Argoda sürekli görülen hayat kadını anlamına gelir.
32. Piyiz
Yunanca piósimo “içme, içki” sözcüğünden alıntıdır. Argoda piyizlenmek, piyiz yapmak içmek anlamına gelir.
33. Madik
Ermenice madig “parmak” sözcüğünden alıntıdır. Madik atmak deyimi esasen 'parmak atmak' anlamındadır. Argoda madik hile ve kandırmaca anlamlarına da gelir. Madik atmak yani hile yapmak anlamı vardır.
34. Finito
İtalyancada “sona erdi, bitti, artık yok” anlamına gelir.
35. Lubunya
Rusça lyubimaya “sevgili” sözcüğünden alıntıdır. Argoda eşcinsel erkek demektir.
36. Dikiz
Çingenecede dikés “bak!” sözcüğünden alıntıdır ve dikáva “bakmak” fiilinden türetilmiştir. Argoda dikizlemek, 'dikkatle bakmak, gözetlemek' ve 'belli etmeden bakmak' anlamları vardır.
37. Kofti
Yunanca kófte “kes!” sözcüğünden alıntı olabilir; ancak bu kesin değildir. Yunancada “kesmek, yarmak” fiili ile eş kökenlidir. Argoda yalan ya da ürkek adam anlamına gelir.
38. Fos çıkmak
Türkiye Türkçesi zifos “boş, beyhude” sözcüğünden evrilmiştir. Argoda faydasız çıkmak, boş çıkmak anlamlarına gelir.
39. Erkete
Yunanca érχete “geliyor” sözcüğünden alıntıdır ve“gelmek, varmak” fiilinden türetilmiştir. Argoda erketeci köşe başlarında gözetleyen kişilere denir.
40. Ponçik
Rusçada ponçik pişiye benzeyen “marmelatlı çörek” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Lehçede pączek “yumrucuk, aynı anlamda” sözcüğünden alıntıdır. Günümüzde sevgi sözcüğü olarak kanka anlamında da kullanılmaktadır.
41. Racon
İtalyanca ragione “akıl, mantık, aklı selim, usul, düzen” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Latince ratio “oran, gerekçe, akıl, mantık” sözcüğünden evrilmiştir ve yine Latincede “saymak, muhakeme etmek” anlamlarına gelir. Argoda kabadayı nizamı, usul, kural anlamına gelir.
42. Bodoslama
Türkçeye en geç 17. yüzyılda Rumca podóstima sözcüğünden geçmiştir. Bu kavram Eski Yunanca pod (ayak) ve stema (durmak) sözcüklerinden oluşmuştur. Türkçede önceleri bodostama şeklinde kullanılan sözcük zamanla bodoslama hâlini almıştır.
43. Kanka
Çingenecede kanka veya konka “arkadaş, yoldaş” sözcüğünden alıntıdır. Kanki, kankito şeklinde de kullanılır.
44. Kopil
Yunanca kopéli “oğlan çocuğu' sözcüğü ile eş kökenlidir. Argoda bacaksız velet anlamına gelir.
45. Mangır
Arapça nḳr kökünden gelen manḳūr “sivri uçla oyulmuş, hakkedilmiş, gravürlü” sözcüğünden alıntıdır. Eski Türk kaynaklarında mankır 'bakır para' anlamına gelir. Argoda para demektir.
46. Volta atmak
İtalyanca volta “dönme, dolanma, döngü ve defa, kez” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Latince aynı anlama gelen voluta 'dolaşmak' sözcüğünden evrilmiştir. Argoda özellikle hapishanede bir baştan bir başa dolanmak anlamına gelir.
47. Soteye yatmak
İtalyanca sotto “aşağı, alt, alçak” sözcüğünden alıntıdır. Argoda soteye yatmak tuzak kurmak anlamına gelir.
48. Klark çekmek
Clark Gable “Amerikalı sinema oyuncusu” özel isminden türetilmiştir. Klark çekmek Clark Gable pozu çekerek kasıntı olmak anlamına gelir. Argoda kızdan hoşlandığı halde yüz vermeme halidir.
49. Röntgenci
Fransızca rayons de Roentgen “gözle görülmediği halde fotoğraf filmini etkileyen bir ışın türü” deyiminden alıntıdır. Deyim, Alman fizikçi W. Conrad Röntgen Alman fizikçinin adından türetildi. Argoda bir yeri gizlice izlemek anlamına gelir.
50. Çaça
Yunanca tsatsa 'madam' anlamına gelir. Argoda kıdemli, usta demek ve genelevde yaşlı kadınlar için kullanılır.
💭💭💭
Günlük hayatta argo kullandığımız çok kelime var. Siz hangilerini biliyorsunuz? Yorumları alalım.
Yorum Yazın