Gelmiş Geçmiş En İyi 10 Distopya Kurgusu
Distopya, kara-kötücül bir gelecek planlama demektir ve ütopyanın tam tersi bir anlama sahiptir. Bu türün, ilk ortaya çıkış yılı 1868'dir (John Stuart Mill tarafından). 20. Yüzyıl ise distopyanın şahlanış dönemidir; en yetkin örneklerini de bu zaman diliminde vermiştir. Sinemadan, edebiyata; tiyatrodan televizyon dizilerine, çizgi romanlara kadar birçok yerde örneğini görmek mümkün olan bu türün, insanın sınırlarını zorlama, farkındalık yaratma gibi çok önemli özellikleri vardır, sürükleyiciliği ise cabası.
İşte ilk 10 distopya:
1. Bin Dokuz Yüz Seksen Dört (1984) - George Orwell
2000'li yılların dünyasında yaşadıklarımızı en iyi anlatan romandır da diyebiliriz. İnsanların nasıl da apolitikleştirildiklerini, nasıl da her şeyden korkan bir hale getirildiklerini çok iyi anlatır. Okurken her satırı içinize işleyeceğinden etkisinden kurtulmanız da kolay olmaz. Hikayeye katılan 'aşk hikayesi' ise işin tuzu biberi olur.
Foto: beynincocuklari.blogspot.com
2. Dava - Kafka
Dava, bir sabah uyandığında kendisini sebebini anlamadığı bir suç nedeniyle dava edilmiş bulan Josef K. adlı kahramanın absürt durumunun anlatıldığı bir Franz Kafka romanıdır.Gerçekdışı niteliğiyle Kafka'nın şaşırtıcı yapıtları arasında çok önemli bir yeri olan Dava; tamamlanmamış bölümleriyle birlikte yazarın ölümünden iki yıl sonra, yakın arkadaşı Max Brod'un katkılarıyla, 1925'de yayımlanmıştır.
Roman 1962'de Orson Welles tarafından filme uyarlanmıştır.
Foto: kivirciksalataninkitapligi.tumblr.com
3. Cesur Yeni Dünya - Aldous Huxley
Romanın kurgusu Londra'da 26. yüzyılda geçmektedir ve distopik bir atmosfer mevcuttur. Romanda üreme teknolojisi, öjenik ve hipnopedi (uykuda öğretim) sayesinde toplum değiştirilmiştir. Aslında tanımlanan dünya bir ütopya olarak da gözükebilir, fakat ironik bir ütopya; zira insanlık sağlıklı, teknolojik açıdan gelişmiş, savaşlar ve yoksulluk yok edilmiştir; tüm ırkların eşit olduğu ve herkesin mutlak olarak mutlu olduğu bir dünya vardır. Fakat, ironik biçimde, tüm bu gelişmeler birey için çok önemli olan birçok değerin yok edilmesi, kaldırılması ile başarılmıştır; aile, kültürel çeşitlilik, sanat, edebiyat, din ve felsefe artık yoktur. Ayrıca salt zevki önüne gelenle seks yapmada ve uyuşturucu kullanımında bulan toplum hazcı (hedonistik) bir topluma dönüşmüştür.
4. Ben Robot - Isaac Asimov
Ben Robot, Isaac Asimov tarafından yazılan dokuz bilim kurgu öyküsünün toplandığı bir kitaptır. Hikayeler birbiriyle bağlantılı olmadığı halde hepsi insanlar, robotlar ve ahlâk doğruluğunun ilişkileri hakkındadır. Hepsi birlikte Asimov'un robotik yasalarının tarihini anlatırlar.
5. Fahrenheit 451 - Ray Bradbury
Eser, kitapların itfayeciler tarafından yakıldığı, insanların sadece televizyonda beyin yıkayıcı şovlar izlediği ve kitap bulundurup düşünen insanların yok edildiği bir gelecekte geçmektedir. Kitap adını, kağıdın 451 Fahrenheit'ta tutuşması gerçeğinden almaktadır. Aynı zamanda ünlü Fransız sinemacı, François Truffaut tarafından da sinemaya uyarlanmıştır ancak Truffaut kendi yorumunu katmayı tercih etmiş ve kurguda bazı değişiklikler yapmıştır. Bu film Türkiye'de 'Değişen Dünyanın İnsanları' adıyla gösterime girmişti.
6. Android'ler Elektrikli Koyun Düşler mi? - Phillip K. Dick
Hikaye örgüsü, bir android avcısı Rick Deckard'ın, ikinci bir avcı John İsidore isyancı androidlerin peşinden gitmesi anlatılır. Roman insanlık felsefesini inceler. 1982 yılında Hampton Fancher ve David Peoples'ın kitaptan uyarladıkları senaryo Ridley Scott tarafından Harrison Ford'un başrolde olduğu Bıçak Sırtı adıyla filme çekildi. Kitabın devam romanlarının başlığı da Blade Runner olarak kondu.
7. Terminatör - Yön.: James Cameron
2029 yılının kıyamet sonrası Los Angeles'ında Skynet adlı yapay zeka ürünü bilgisayar sistemi 1990'larda büyük bölümünü yok ettiği insan ırkının kurtulmayı başaran direnişçilerine karşı savaşmaktadır. Direnişçiler Skynet'e karşı başarıya ulaşmadan hemen önce Skynet savaşçı Terminatör'lerinden birine zamanda yolculuk yaptırarak onu geçmişe göndermeyi başarır. Terminatör'ün görevi direnişçilerin başı olan John Connor'ın annesi Sarah Connor'ı öldürmektir...
8. Damızlık Kızın Öyküsü - Margaret Atwood
Atwood'un bu kitabı, çoğu eleştirmen ve okuyucu tarafından distopya türünün önde gelen eserlerinden sayılmıştır. Feminizmin de başta gelen eserlerinden olan Damızlık Kızın Öyküsü romanında kadın haklarının bugünkü halinin tersine döndüğünde çıkacak sonucu incelenmiştir.
9. Parable of the Sower - Octavia E. Butler
'Abd global ısınma ve büyük bir ekonomik çöküntüden sonra korkunç, kanunun sadece adının var olduğu, sokakların her çeşit acıklı ve korkunç durumda insanla dolu olduğu, kabus gibi bir kaosa sürüklenmiştir. Lauren adlı genç kız ve ailesi bu kaosta varolma savaşı verir; fakat durum gitgide daha kötü ve daha umutsuz hale gelmektedir.'
Not: Eser 1993'te yazılmasına rağmen Türkçeye çevrilmemiş. En azından ben karşılaşmadım. Tanıtıcı yazı Ekşisözlük'ten 'oz minus' adlı kullanıcıdan alıntılanmıştır!
10. District 9 - Yön.: Neill Blomkamp
30 yıl önce uzaylılar dünyayla ilk bağlantılarını kurarlar.İnsanlar onlardan ya bir saldırı ya da büyük bir teknolojik ilerleme geleceğini bekliyorlardır. Fakat hiçbiri olmaz. Aksine, kendi gezegenlerinde son hayatta kalan uzaylılar sığınmak için dünyamıza gelirler. Tüm dünya devletleri onlarla ne yapacaklarını tartışırken, yaratıklar Güney Afrika'da District 9 olarak tanımlanan bir yere geçici olarak yerleştirilirler. Artık, uzaylıların dünyada bulunmasıyla ilgili sabırlar tükenmiştir. Uzaylılar üzerindeki kontrol, Multi-National United MNU'a verilmiştir. Bu özel şirket eğer uzaylıların silahlarından yapabilirlerse muazzam paralar kazanma peşindedir. Fakat şirket başarısız olmuştur, çünkü silahların aktivasyonu için gereken şey uzaylı DNA'sıdır. Bir MNU çalışanı olan Wikus van der Merwe, DNA'sını değiştiren gizemli bir virüsü kapınca, insanlar ve uzaylılar arasındaki tansiyon had safhaya gelir. Aynı zamanda Wikus en fazla peşinden koşulan ve en değerli adamı olmuştur. O, uzaylıların teknolojisini çözecek anahtardır. Şimdi Wikus'un bulunduğu düşmanca ortamda saklanacak sadece bir yeri vardır: District 9.
Yorum Yazın