Asgari Ücrette Karar Günü
TÜRKİYE’de 5 milyon işçinin gözü kulağı bu toplantıda. Asgari Ücret Tespit Komisyonu bugün 2015 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek için son toplantısını yapacak. Şu an net asgari ücret 891 TL. Bir önceki toplantıda Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bir işçinin geçimi için gereken aylık tutarın bin 424 lira 70 kuruş olarak açıkladı. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) asgari ücretin bin 800 lira, Türk-İş ise TÜİK’in verisinin pazarlıkta temel alınmasını istiyor. Hükümetin 2015 yılı programında ise asgari ücrete 2015’in ilk ve ikinci 6 ayı için yüzde 3’lük artış planlanmıştı. Yıllık enflasyonun da yüzde 9 seviyelerinde olması bekleniyor.
12’nci sıradayız...
Avrupa Birliği İstatistik Kurumu’nun (Eurostat) verilerine göre Türkiye’deki asgari ücret Avrupa ülkelerine göre oldukça düşük. Türkiye asgari ücrette ancak Arnavutluk, Romanya, Bulgaristan gibi kendi ekonomik liginde olmayan ülkeleri geride bırakıyor. Türkiye en düşük asgari ücret veren ülkeler arasında 12’inci sırada kendine yer buluyor. Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kurumu’nun eylül ayı verilerine göre Türkiye’de 29.2 milyon istihdamın 19.9 milyon sigortalı çalışıyor. Çalışma Bakanı Faruk Çelik ise Temmuz 2014 itibariyle 4.9 milyon kişinin asgari ücretle çalıştığını açıklamıştı. Türkiye’de asgari ücretli çalışanların oranı bu şekilde yüzde 27’yi buluyor. Bu diğer ülkelere göre yüksek bir oran. İspanya’da bu oran yüzde 1, Yunanistan’da yüzde 2, Fransa’da yüzde 9 seviyelerinde. ABD’de ise bu oran yüzde 24 olarak belirlenmiş.
Açlık sınırı 1.232, yoksulluk 4 bin 014.17 TL lira
TÜRK-İş Konfederasyonu’nun aralık ayı verilerine göre yaptığı hesaba göre tek bir işçinin yaşama maliyeti bin 457 lira. Bir işçinin, sadece kendisi için yapması gereken gıda harcaması tutarı bir önceki yıla göre 44 TL, temel ihtiyaçları için yapması gereken toplam harcama ise 267 TL artış gösterdi. Hemen hemen TÜİK’in geçim tutarına yakın olan bu ücret miktarının Türk-İş asgari ücret pazarlığında baz alınmasını istiyor. 4 kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarı yani açlık sınırı bin 232.35 lira, gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer harcamaların toplam tutarı yani yoksulluk sınırı ise 4 bin 014.17 TL olarak belirlendi.
TÜRK-İŞ ASGARİ ÜCRET İÇİN NE KADAR İSTİYOR?
TÜRK-İŞ hükümetin asgari ücret için önerdiği 3+3'ü kabul edilemez buluyor. Türk-İş Genel Sekreteri Pevrul Kavlak, ' Enflasyondaki artış göz önünde bulundurulduğunda milyonlarca çalışanı ilgilendiren asgari ücrette günlük bir simit parası kadar artışı kabul etmek mümkün değil. Hükümetin, 2015 yılı programında atışla ilgili yüzde 3+3'e yer vermesi adeta pazarlık masasında işverenin elini güçlendirmeye yönelik bir adım. Her zaman olduğu gibi bu asgari ücret görüşmelerinde de insan onuruna yakışan bir artışın yapılması yönünde mücadelemizi sürdüreceğiz.' dedi.
İŞÇİ HEYETİ NE KADAR İSTİYOR?
Asgari Ücret Tespit Komisyonunda yer alan İşçi Heyeti Başkanı Türkİş Genel Eğitim Sekreteri Nazmi Irgat, çalışanların üçte ikisinin asgari ücret düzeyinde çalıştığını söyledi. Irgat, “Net asgari ücret halen günde 29 lira 79 kuruş düzeyindedir. Bu rakamın 1-2 lira artırılmasıyla çalışanların geçim koşulları düzelmez. Ülkeyi yönetenler ve işverenler, bunun sihirli formülünü asgari ücretli işçilerle ve kamuoyuyla paylaşmalıdır” diye konuştu.
DİSK NE KADAR İSTİYOR?
DİSK 'Asgari ücret 1800 net! Saraylar değil ekmeğimiz büyüsün!' kampanyasıyla pazarlık masasında güç elde etmeye çalışıyor.
Hükümetin 3+3 önerisine karşı çıkan DİSK, 'Hükümet programında yüzde 3+3 olarak açıklanan zam oranı ile işçilere günlük 1 lira civarında bir zam uygun görüldü. Hükümet, açlık sınırının altında bir asgari ücrette ısrar ederek, yeniden bir sosyal cinayete imza atacağını şimdiden ilan etti' diyerek tepki gösteriyor.
1800 LİRA OLSUN
DİSK Genel Başkanı Kani Beko, asgari ücretle ilgili 4 ayrı hesap yaptıklarını ve hepsinde 'Asgari ücret net olarak en az 1800 lira olmalıdır ' sonucuna ulaştıklarını dile getirerek, bunları şöyle sıraladı:
'Kişi başına milli gelir aylık bin 800 lirayı aşmış. Peki nerede bu gelir? Madem Türkiye ekonomisi büyüyor, bizim aşımız, ekmeğimiz neden büyümüyor? Büyümeden payımızı alsaydık şimdi asgari ücret yaklaşık bin 800 lira olacaktı. Bin 800 liranın altında ücret işte bu nedenle kabul edilemez. -4 kişilik bir hanede yoksulluk sınırı 3 bin 500-4 bin lira civarındadır. Çocuklarımızı yoksulluğa mahkum etmemek için bin 800 lira şarttır. Hükümet, 'İtibardan tasarruf olmaz' diyerek Cumhurbaşkanlığı bütçesini yaklaşık 2 kat artırdı. Bu ülkede tüm değerleri üretenler biziz ve daha düşük bir artışı kabul etmiyoruz. Cumhurbaşkanlığı bütçesi artış oranıyla eşit zam istiyoruz. Yani net bin 800 lira asgari ücret istiyoruz.'
ASGARİ ÜCRETTEN SIFIR VERGİ
Türk-İş’in asgari ücretten vergi alınmaması talebini değerlendiren Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, geçen yıl TBMM’ye sunulan yasa tasarısında yer alan 3 çocuktan alınan gelir vergisinin kaldırılmasıyla ilgili düzenlemenin yürürlüğe giremediğine işaret etti.
Çelik , “Bugün, Maliye yetkilileriyle yaptığımız görüşmede, Meclis’te çıkacak yasalardan birine ilave edilmesi konusunda değerlendirmemiz, şu anda sürüyor. Umarım, bu konuda da neticeyi alırız” dedi.
Çelik, işgücü piyasasında oluşan cari ücret seviyesine devlet tarafından müdahale edilmesini sağlayan yegâne aracın asgari ücret olduğunu vurgulayarak, işverenlerin daha yüksek ücret belirleyebileceğine dikkat çekti.
VERGİSİZ ASGARİ ÜCRET NE KADAR OLUR?
Asgari ücretten vergi kalktığı taktirde üç çocuklu asgari ücretlinin, günde 26 kuruş bir “vergi avantajı” olacak. Asgari ücret yüzde 15 oranında gelir vergisine tabi tutuluyor.
ASGARİ ÜCRET NASIL BELİRLENİYOR?
Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 5'i işçi, 5'i işveren, 5'i de hükümet temsilcisi olmak üzere, toplam 15 kişiden oluşuyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı'nın tespit ettiği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp, oy çokluğu ile karar veriyor. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluk sağladığı kabul ediliyor.
ASGARİ ÜCRET NEYE GÖRE BELİRLENİYOR?
Komisyon, asgari ücretin belirlenmesinde, 'ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durumu, ücretliler geçinme indekslerini, bu indeksler yoksa geçinme indekslerini, fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel durumunu ve geçim şartlarını' göz önünde bulunduruyor.
ASGARİ ÜCRETTEN NE KADAR KESİNTİ YAPILIYOR?
Asgari ücretten 16 yaşından büyük işçiler için 217 lira 82 kuruş, 16 yaşından küçük işçiler için 176 lira 77 kuruş, kapıcılar için ise 153 lira 23 kuruş kesinti yapılıyor. Asgari ücretin işverene toplam maliyeti 16 yaşından büyük işçiler için bin 190 lira 5 kuruş, 16 yaşından küçük işçiler için bin 22 lira 29 kuruş, kapıcılar içinse bin 190 lira 5 kuruşu buluyor.
HÜKÜMET ASGARİ ÜCRET İÇİN NE ÖNERİYOR?
Türkiye’deki yaklaşık 8 milyon işçi asgari ücret ile geçinmeye çalışıyor. Yani işçilerin yüzde 70’e yakını halen 891 lira olan asgari ücretle ayın sonunu getiriyor. Aileleri ile birlikte düşünüldüğünde ise asgari ücret yaklaşık 20 milyon insanı doğrudan etkiliyor. Brüt bin 134 lira olan asgari ücretten sosyal güvenlik pirimi, gelir vergisi, damga vergisi, işsizlik sigortası için yüzde 21.4 oranında kesinti yapılıyor. Bu da asgari ücretin 242,97 lirasının kesintilere gitmesi anlamına geliyor. Kesintilerin ardından bekar bir işçinin eline 891,3 lira geçiyor. Asgari ücretli bir çalışan 2014 yılında bordrodan yapılan kesintiyle toplam 823,32 lira vergi (gelir ve damga vergisi toplamı) ödüyor. Asgari ücretli işçi sosyal güvenlik ile işsizlik sigortası pirimi olarak da yılda toplam bin 984,50 lira ödemek zorunda kalıyor. Günlük 29,70 liraya denk gelen asgari ücretle işçi, 1 kg et bile alamıyor.
Hükümet yüzde 3+3 zam teklifiyle masaya oturacak. Bu da net asgari ücrete aylık 31,60 lira zam anlamına geliyor. Bu durumda asgari ücret günlük bir simit parası yani 1 lira artmış olacak...
Kaynaklar: Şebnem Turhan - Hürriyet | Cumhuriyet | İnternet Haber